Język tok pisin

Język tok pisin – język kreolski na bazie angielskiego, rozpowszechniony w Papui-Nowej Gwinei, gdzie jest jednym z języków urzędowych. Dla około 120 tys. mieszkańców kraju jest językiem ojczystym, jako drugi język zna go 4 miliony osób^[1]. Jest najszerzej znanym w Papui-Nowej Gwinei językiem – pełni w tym kraju funkcję języka wehikularnego^[2].

Tok pisin

Obszar	Papua-Nowa Gwinea
Liczba mówiących	126 tys. (język ojczysty)[1] 4 mln (jako drugi język)[1]
Pismo/alfabet	łacińskie
Klasyfikacja genetyczna
kreolski na bazie angielskiego
Status oficjalny
język urzędowy	Papua-Nowa Gwinea
Ethnologue	1 narodowy↗
Kody języka
ISO 639-2	tpi
ISO 639-3	tpi
IETF	tpi
Glottolog	tokp1240, tokp1239
Ethnologue	tpi
GOST 7.75–97	акп 046
WALS	tpi
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata Wikipedia w języku tok pisin Słownik języka tok pisin w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Nazwa języka pochodzi od dwóch słów: talk, zaczerpniętego z języka angielskiego, oraz pidgin (lub pigeon), wziętego z chińskiego pidżynu, w którym oznacza „interes, biznes”. Niektórzy językoznawcy uważają, że pidgin jest wymową słowa business z chińskim akcentem. Inne nazwy spotykane w literaturze anglojęzycznej to: Pisin, Melanesian, Neomelanesian, New Guinea Pidgin English, Melanesian English.

Tok pisin jest używany w parlamencie, w mediach, wydaje się w nim książki. Jest nauczany w szkołach i stanowi język liturgii.

Słownictwo tok pisin jest pochodzenia głównie angielskiego, a jego gramatyka (m.in. składnia) ma podłoże oceaniczne (austronezyjskie). Wpływy języków austronezyjskich zaznaczyły się również na poziomie semantyki^[3]. Występują pożyczki słownikowe z portugalskiego, hiszpańskiego, niemieckiego i rodzimych języków Papui-Nowej Gwinei^[4]. Szyk zdania to SVO (podmiot orzeczenie dopełnienie)^[1].

Fonetyka

System fonetyczny tok pisin jest wyraźnie uproszczony w stosunku do angielskiego. Istnieje tylko 16 spółgłosek i 5 samogłosek.

Spółgłoski

	wargowe	zębowe	podniebienne	miękko- podniebienne	krtaniowe
zwarte	p b	t d		k g
szczelinowe	v	s			h
nosowe	m	n		ŋ
półotwarte	w	l	j
drżące		r

Samogłoski

	przednie	centralne	tylne
przymknięte	i		u
średnie	e		o
otwarte		a

Przykładowy tekst (Ojcze nasz)

Papa bilong mipela
yu stap long heven.
Mekim nem bilong yu i kamap bikpela.
Mekim kingdom bilong yu i kam.
Strongim mipela long bihainim laik bilong yu long graun,
olsem ol i bihainim long heven.
Givim mipela kaikai inap long tude.
Pogivim rong bilong mipela,
olsem mipela i pogivim ol arapela i mekim rong long mipela.
Sambai long mipela long taim bilong traim.
Na rausim olgeta samting nogut long mipela.
Amen.

Zobacz też

• język hiri motu
• język malajski papuaski
• języki Papui-Nowej Gwinei

Przypisy

1. David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Tok Pisin, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2022-01-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-28] (ang.).
2. Papua New Guinea’s incredible linguistic diversity. The Economist, 2017-07-20. [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-02)]. (ang.).
3. Robert Blust: The Austronesian languages. Wyd. popr. Canberra: Asia-Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, The Australian National University, 2013, s. 162–163, seria: Asia-Pacific Linguistics 008. ISBN 978-1-922185-07-5. OCLC 851066712. [dostęp 2022-09-12]. (ang.).
4. Tom McArthur: The Oxford Companion to the English Language. Oxford: Oxford University Press, 1996, s. 955. ISBN 0-19-863136-7. OCLC 60245147. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zobacz hasło tok pisin w Wikisłowniku

• Bibliografia na temat języka tok pisin
• Wiadomości w tok pisin na Radio Australia (również audio)
• Piotr Kozłowski: Tok Pisin i Hiri Motu (Hekatoglot 17/100). Woofla: Świat Języków Obcych, 2022-04-07. [dostęp 2022-08-16]. (pol.).

Kontrola autorytatywna (język):

• LCCN: sh85135827
• GND: 4171567-6
• SUDOC: 032173911
• NKC: ph319017
• J9U: 987007538918005171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/Tok-Pisin
• БРЭ: 4195394
• NE.se: tok-pisin
• DSDE: tok_pisin