Loading AI tools
Teodor Rajewski, ros. Фёдор Иванович Раевский, Fiodor Iwanowicz Rajewskij (ur. 14 grudnia?/27 grudnia 1916 w guberni tulskiej, zm. 18 maja 1946 w Sanoku) – radziecki żołnierz, oficer Armii Czerwonej, podpułkownik Ludowego Wojska Polskiego.
 podpułkownik | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1935–1946 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
szef sztabu dywizji piechoty |
| Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
     | |
Syn Iwana[uwaga 1]. Urodził się na terenie ZSRR[1]. Prawdopodobnie był pochodzenia polskiego[2]. Od 1935 służył w Armii Czerwonej. Po ataku Niemiec na ZSRR od lipca 1941 brał udział w działaniach na froncie wschodnim II wojny światowej: do października 1942 na Froncie Kalinińskim, od października 1942 do lutego 1943 na Froncie Stalingradzkim, od lutego 1943 do lutego 1944 na 4 Froncie Ukraińskim. W 1944 został skierowany do Ludowego Wojska Polskiego[3] i od 27/28 sierpnia był szefem sztabu w 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty[4]. Stanowisko pełnił także po zakończeniu wojny. Był jednym z organizatorów 8 DP[2].
18 maja 1946 zginął w wyniku ostrzału samochodu, którym podróżował od strony Zagórza do Sanoka[5]. Zdarzenie miało miejsce na terenie sanockiej dzielnicy Posada, na ulicy Kazimierza Lipińskiego, nieopodal Fabryki Wagonów (według innej wersji nieopodal pod Zahutyniem[2]), gdzie krótko wcześniej rozgorzała potyczka pomiędzy członkami Samodzielnego Batalionu Operacyjny NSZ „Zuch” kapitana Antoniego Żubryda, a funkcjonariuszami Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (PUBP) w Sanoku, którzy nadjechali ze swojej siedziby w centrum miasta. W ostrzale zginął także inny radziecki żołnierz, a dwóch zostało rannych, w tym sowiecki major Piwowarow[6]. Według historyka Andrzeja Romaniaka najprawdopodobniej całe zdarzenie potyczki i ostrzału, a zatem również zabicie Rajewskiego, było dziełem przypadku i nie zostało zaplanowane (miało miejsce podczas tzw. rajdu żubrydowców; w tym czasie partyzanci przybywali do miasta podejmując nieudane próby wykopania z cmentarza zwłok zastrzelonego przez nich 30 kwietnia 1946 mjr. Abrahama Premingera[7][8]). Śmiertelne strzały w stronę Rajewskiego miał oddać ppor. Kazimierz Lipski, który miał o tym mówić w swoich relacjach, a ponadto potwierdzali to w zeznaniach aresztowani żołnierze partyzantki. W ocenie Tadeusza Płużańskiego, Teodor Rajewski był „jednym z najwyższych stopniem oficerów zabitych przez antykomunistyczne podziemie”[9].
Według Emila Garlickiego płk Rajewski poniósł śmierć na kilka dni przed odejściem ze służby w Wojsku Polskim, po czym miał powrócić do ZSRR, gdzie mieszkała jego rodzina[2]. Jego pogrzeb odbył się 20 maja 1946 i według publikacji Artura Baty i Benedykta Gajewskiego miał uroczysty charakter oraz zamienił się w wielką manifestację ludności będącą wyrazem protestu wobec pozbawienia życia podpułkownika[10]. Pierwotnie Teodor Rajewski został pochowany na obszarze parku miejskiego w Sanoku obok Pomnika Wdzięczności Żołnierzom Armii Czerwonej[11][12], a po zbiorowej ekshumacji jego szczątki zostały przeniesione na cmentarz komunalny w Sanoku, gdzie złożono je w kwaterze żołnierzy i oficerów Wojska Polskiego poległych w walkach o wyzwolenie w latach 1918–1948[13].
Postać Teodora Rajewskiego została przedstawiona przez Jana Gerharda w powieści Łuny w Bieszczadach (oficer został określony jako „Rojewski”, autor podał, że miał żonę i dwoje dzieci)[14]. O zastrzeleniu Rajewskiego pisał też w swoim wspomnieniach Alfred Andrzej Burnatowski (on także użył nazwiska „Rojewski”[15].
- Order Czerwonego Sztandaru
- Order Czerwonej Gwiazdy
- Order Wojny Ojczyźnianej I i II klasy
- Medal „Za obronę Stalingradu”
- 17 kwietnia 1945 Teodor Rajewski został zgłoszony do odznaczenia Orderem Czerwonego Sztandaru, wniosek podpisali Eugeniusz Kuszko i Józef Grażewicz z 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty.
- Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa podała spolszczoną formę imienia ojca: Jan.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
