Szwadron Kawalerii KOP „Dederkały”

Szwadron Kawalerii KOP „Dederkały” – pododdział kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza.

Szwadron Kawalerii KOP „Dederkały”

3 szwadron kawalerii

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1924
Rozformowanie	1939
Dowódcy
Pierwszy	mjr Leonard Łodzia-Michalski
Organizacja
Numer	kryptonimowy: 118[a]
Dyslokacja	Dederkały
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Podległość	1 Brygada OP pułk KOP „Zdołbunów”

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na posiedzeniu Politycznego Komitetu Rady Ministrów, w dniach 21-22 sierpnia 1924, zapadła decyzja powołania Korpusu Wojskowej Straży Granicznej. 12 września 1924 Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało rozkaz wykonawczy w sprawie utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza^[2], a 17 września instrukcję określającą jego strukturę^[3]. Jesienią 1924, w składzie 1 Brygady Ochrony Pogranicza, rozpoczęto formowanie jednostki 3 szwadronu kawalerii KOP^[4]. W skład szwadronu wchodzić miały cztery plutony liniowe i drużyna dowódcy szwadronu. Według etatu szwadron liczyć powinien trzech oficerów, 19 podoficerów i 65 ułanów. Na uzbrojeniu posiadał 77 karabinków, 7 pistoletów oraz 82 szable^[5]. Z dniem 1 grudnia 1924 został przeniesiony do KOP na stanowisko dowódcy szwadronu rotmistrz 7 Pułku Ułanów Lubelskich Leonard Łodzia-Michalski^[6]. Dowództwo rozlokowało się w Dederkałach, w budynku prywatnym^[7] .

Szwadron był podstawową jednostką taktyczną kawalerii KOP. Zadaniem szwadronu było prowadzenie działań pościgowych, patrolowanie terenu, w dzień i w nocy, na odległości nie mniejsze niż 30 km, a także utrzymywanie łączności między odwodami kompanijnymi, strażnicami i sąsiednimi oddziałami oraz eskortowanie i organizowanie posterunków pocztowych. Wymienione zadania szwadron realizował zarówno w strefie nadgranicznej, będącej strefą ścisłych działań KOP, jak również w pasie ochronnym sięgającym około 30 km w głąb kraju^[8]. Szwadron był też jednostką organizacyjną, wyszkoleniową, macierzystą i pododdziałem gospodarczym^[9] .

W lipcu 1929 zreorganizowano kawalerię KOP. Zorganizowano dwie grupy kawalerii. Podział na grupy uwarunkowany był potrzebami szkoleniowymi i zadaniami kawalerii KOP w planie „Wschód”^[10]. Szwadron wszedł w skład grupy południowej^[11]. Przyjęto też zasadę, że szwadrony przyjmą nazwę miejscowości będącej miejscem ich stacjonowania^[11]. Obok nazw geograficznych, do 1931 stosowano również numer szwadronu^[12].

W 1934(?)1932W 1934(?)1932^[b] dokonano kolejnego podziału szwadronów. Tym razem na trzy grupy inspekcyjne. Szwadron wszedł w skład grupy południowej^[14].

Jednostką administracyjną dla szwadronu był batalion KOP „Dederkały”^[17].

W 1938 nastąpiła reorganizacja podporządkowania i struktur kawalerii KOP. Szwadrony zakwalifikowano do odpowiednich typów jednostek w zależności od miejsca stacjonowania^[c]. Szwadron zakwalifikowano do grupy II^[19]. Organizacja szwadronu kawalerii na dzień 20 listopada 1938 przedstawiała się następująco: dowódca szwadronu, szef szwadronu, drużyna ckm^[d], drużyna gospodarcza, patrol telefoniczny i dwa plutony liniowe^[18] po cztery sekcje^[20] w tym sekcję rkm^[9] . Liczył 2 oficerów, 1 chorążego, 6 podoficerów zawodowych, 4 podoficerów nadterminowych i 72 ułanów. Na uzbrojeniu posiadał 2 ckm, 2 rkm, 73 karabinki, 76 szabel. Posiadał też 83 konie wierzchowe^[21]. Szwadron wchodził w skład pułku KOP „Zdołbunów”^[19]. Do 17 września stacjonował w pokojowym m.p.^[22].

Żołnierze szwadronu

Dowódcy szwadronu

• rtm. / mjr Leonard Łodzia-Michalski^[23] (od 1 grudnia 1924)
• rtm. / mjr Wiktor Stanisław Baranowski (I 1927^[24][25][26]  - 31 III 1930 → dowódca szwadronu zapasowego 13 puł.)
• mjr Marian Skrzynecki (31 III 1930 - 3 VIII 1931 → zastępca dowódcy 8 psk)
• rtm. Paweł Radowicki (24 VII 1931^[27]  − był w 1937)^[26] ?
• rtm. Władysław Wichtowski (14 kwietnia 1934 – był w 1937)^[26] 
• rtm. Edward Rudnicki z 21 p.uł. (15 kwietnia 1938^[26] -1939^[22])

Obsada personalna w marcu 1939

Ostatnia „pokojowa” obsada oficerska szwadronu^[28][e]

• dowódca szwadronu – rtm. Rudnicki Edward
• oficer szwadronu – por. Karpiński Marian

Uwagi

1. Zarządzenie szefa sztabu Korpusu Ochrony Ochrony Pogranicza ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP^[1].
2. Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz podają, że podział kawalerii na trzy grupy nastąpił w 1934^[13][14][15].
   Mijakowski i Rozdżestwieński twierdzą, że kawaleria KOP podzielona była na trzy grupy już w 1932^[16].
3. W 1938 nastąpił podział kawalerii KOP na szwadrony typu I, II i III. Szwadrony typu I stacjonowały poza m.p. dowództw batalionów KOP, szwadrony typu II stacjonowały w m.p. batalionów KOP. Typ III posiadał szwadron „Nowe Świeciany”^[18].
4. Stan drużyny ckm w szwadronie był znacznie niższy od stanu nakazanego „Regulaminem kawalerii cz.III”. Drużyna składała się z 15 żołnierzy i 19 koni. W jej skład wchodzili: drużynowy, 2 karabinowych, 2 celowniczych, 2 taśmowych, 2 amunicyjnych, 6 koniowodnych i 4 juki^[9] .
5. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[29].