Struś czerwonoskóry

Struś czerwonoskóry^[7], struś, struś masajski^[8], struś północnoafrykański^[8] (Struthio camelus) – gatunek dużego, nielotnego ptaka z rodziny strusi (Struthionidae).

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Struś czerwonoskóry

Struthio camelus^[1]

Linnaeus, 1758^[2]

Samiec i dwie samice; Park Narodowy Etoszy, Namibia

Domena

Podtyp

Podgromada

Nadrząd

struś czerwonoskóry

Struthio australis J.H. Gurney, Sr., 1868^[3]
Struthio massaicus Neumann, 1898^[4]

Podgatunki

S. c. syriacus Rothschild, 1919^[5]
S. c. camelus Linnaeus, 1758
S. c. massaicus Neumann, 1898^[4]
S. c. australis J.H. Gurney, Sr., 1868^[3]

Kategoria zagrożenia (CKGZ)^[6]

najmniejszej troski

Zasięg występowania

S. c. camelus

S. molybdophanes (struś szaroskóry)

S. c. massaicus

S. c. australis

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Hasło w Wikisłowniku

Zamknij

Występowanie

Struś czerwonoskóry zamieszkuje w zależności od podgatunku różne rejony Afryki^[9]^[8]:

struś syryjski (S. c. syriacus) – pustynie Syrii i Półwyspu Arabskiego – wymarł w 1940 lub 1941 – był najmniejszym podgatunkiem strusia;
struś czerwonoskóry^[7] (S. c. camelus) – płn. Afryka na południe od Atlasu po Senegal, Nigerię, Sudan i Etiopię – szyja o barwie żywoczerwonej;
struś masajski (S. c. massaicus) – wsch. Kenia i część Tanzanii – szyja czerwona jedynie w okresie godowym, poza nim bladoróżowa;
struś brązowosterny^[7] (S. c. australis) – płd. Afryka, na południe od rzeki Zambezi – w okresie godowym zarówno głowa i szyja, jak i nogi, żywoczerwone.

Za podgatunek strusia czerwonoskórego uznawano też strusia szaroskórego (S. molybdophanes)^[10], jest on obecnie traktowany jako osobny gatunek^[7]^[9].

Ponadto występuje również struś afrykański czarny – mieszaniec s. północnoafrykańskiego (S. c. camelus) ze s. południowoafrykańskim (S. c. australis) – cechuje go krępa budowa ciała, jest to najczęstsza forma w hodowli^[11]. Rozpowszechniony jest pogląd, że strusie żyją w Australii. Zostały tam jednak introdukowane^[12].

Morfologia

Ubarwienie: samiec – czarne, jedynie pióra na końcach skrzydeł i ogona białe; samica – cała brązowa, końce wszystkich piór jasne. Głowa, górne 2/3 szyi i nogi nagie. Barwa skóry pozwala odróżnić poszczególne podgatunki. Posiada dwa palce u stopy; większy – odpowiednik palca środkowego – potężny, zaopatrzony w pazur, mniejszy – odpowiednik palca zewnętrznego, pozbawiony pazura. W żołądku mięśniowym zwanym mielcem znajdują się gastrolity pomagające w trawieniu pokarmu. Ma doskonały wzrok – widzi dobrze na odległość do 5 km. Zwykle w stadach po 5–6 osobników (jeden samiec z haremem), w towarzystwie innych zwierząt. Rzadko stada do 50 sztuk. Są to największe i najszybsze nielotne ptaki lądowe. Na dłuższych dystansach biegają z prędkością 50 km/h, a w sprincie nawet 70 km/h^[14]. Mogą żyć do 75 lat.

Wymiary średnie

długość ciała: 210–275 cm samce, 175–190 cm samice^[10]
- długość czaszki: około 17,9 cm^[15]
- długość dzioba: około 10,4 cm^[15]
masa ciała: 100–156 kg samce, 90–110 kg samice^[10]

Największy obecnie żyjący ptak^[16]. Samice są nieco mniejsze od samców.

Tryb życia

Podsumowanie

Perspektywa

Biotop: Pustynie i półpustynie o skąpej roślinności. Struś masajski – sawanna.
Gniazdo: W formie płytkiego dołu o średnicy 3 m wykopane przez samce w piasku lub ziemi^[10]. W gnieździe jaja wszystkich samic haremu (główna samica składa 5–11 jaj, pozostałe samice ze stada 2–6 jaj^[10]).
Jaja: Duże (średnica 159^[10] x 120^[16] – 130 mm^[10]), o barwie żółtawej (inny autor opisuje skorupkę jako białą z beżowym nalotem^[16]), masie 1,5–2 kg^[16], o objętości kilkudziesięciu kurzych jaj.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 42–46 głównie przez samca (w dzień czasem zmieniany przez główną samicę)^[10]. Rodzice wykazują silny instynkt opiekuńczy. Młode opuszczają gniazdo po 3–5 dniach od wylęgu^[10]. Okres pierzenia trwa 4–5 miesięcy. Dojrzałość płciową młode uzyskują w wieku około 3–4 lat^[10], jednak rozmiar dorosłych osiągają już po 18 miesiącach^[16]. Długość życia 30–40 lat^[10].
Pożywienie: Roślinne, czasem łapią owady i niewielkie kręgowce. Strusie posiadają czterokomorowy żołądek oraz jelito cienkie osiągające długość 14 m, ponadto połykają kamienie i inne twarde przedmioty, dzięki czemu trawienie twardej i suchej roślinności stepowej nie sprawia ich organizmom problemów^[16].

Zagrożony struś ucieka, ale może też zadać obrażenia, a nawet zabić swoimi silnymi nogami^[17]. Może kopać tylko do przodu^[18]. Wbrew powszechnemu przekonaniu strusie nie zakopują głowy w piasek, aby uniknąć niebezpieczeństwa^[19]. Ten mit prawdopodobnie pochodzi od Pliniusza Starszego (23–79 n.e.), który napisał, że strusie „wyobrażają sobie, kiedy wetkną głowę i szyję w krzaki, że całe ich ciało jest ukryte”^[20]. Opinia ta może być skutkiem błędnej interpretacji wkładania przez strusie głowy w piasek, aby połykać piasek i otoczaki^[21], lub, jak sugeruje „National Geographic”, ich obronnego zachowania leżenia nisko, tak że z pewnego dystansu może się wydawać, że zakopały głowę^[22]. Innym wytłumaczeniem jest zachowanie ptaka podczas upału, kiedy to układa na piasku wyciągniętą szyję i głowę^[16].

Jajo strusia
Struś wysiadujący jaja
Struś z pisklęciem

Szybkie fakty

Zobacz kolekcję cytatów o strusiu w Wikicytatach

Zamknij

Przypisy

[1]
Struthio camelus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
[2]
C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 155. (łac.).
[3]
J.H. Gurney. Notes on Mr. Layard’s ‘Birds of South Africa.’. „The Ibis”. New series. 4, s. 253, 1868. (ang.).
[4]
O.R. Neumann. Beiträge zur Vogelfauna von Ost- und Central-Afrika. „Journal für Ornithologie”. 46, s. 243, 1898. (niem.).
[5]
W. Rotschild. Description of a new subspecies of Ostrich from Syria. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 39, s. 83, 1919. (ang.).
[6]
Struthio camelus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
[7]
Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Struthionidae Vigors, 1825 – strusie – Ostriches (Wersja: 2015-08-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-29].
[8]
struś czerwonoskóry (Struthio camelus) Linnaeus, 1758. Avibase. [dostęp 2021-03-29]. (pol.).
[9]
F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ratites: Ostriches to tinamous. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-29]. (ang.).
[10]
A. Folch, D. A. Christie, F. Jutglar, E. F. J. Garcia: Ostrich (Struthio camelus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2014. [dostęp 2014-05-13]. (ang.).
[11]
Struś afrykański – Struthio camelus. [dostęp 2010-08-11]. (pol.).
[12]
Denis Lepage: Struś afrykański (Struthio camelus). Avibase. Światowa Baza Danych o Ptakach. [dostęp 2010-08-11]. (pol.).
[13]
JanJ. Jonston JanJ., Historiae Naturalis De Auibvs Libri VI ;, Frankfurt nad Menem: Impensis Matthaei Meriani, 1650.
[14]
S.J.J.F. Davies: Ostriches. W: Michael Hutchins: Grzimek's Animal Life Encyclopedia. 8 Birds I Tinamous and Ratites to Hoatzins. Wyd. drugie. Farmington Hills, MI: Gale Group, 2003, s. 99–101. ISBN 0-7876-5784-0.
[15]
Ostrich (Struthio camelus). [w:] Skullsite.com [on-line]. [dostęp 2012-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (ang.).
[16]
Albin Łącki: Wśród zwierząt. Ptaki. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1988, s. 12. ISBN 83-09-01320-5.
[17]
Keenan Donegan: Struthio camelus. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. University of Michigan Museum of Zoology, 2002. (ang.).
[18]
John Joseph Halcombe: Mission life. T. Vol. 3, Part 1. W. Wells Gardner, 1872, s. 304. (ang.).
[19]
Michael Gosselin: Ostrich. [w:] Natural History Notebooks [on-line]. Canadian Museum of Nature, December 2010. (ang.).
[20]
Karl Kruszelnicki: Ostrich head in sand. [w:] ABC Science: In Depth [on-line]. Australian Broadcasting Corporation, 2 listopada 2006. [dostęp 2016-02-17]. (ang.).
[21]
David Thomas: Why ostriches DON'T bury their heads in the sand... and the surprising truths behind other great animal myths. 15 maja 2008. [dostęp 2012-11-07]. (ang.).
[22]
National Geographic Society: Ostrich Struthio camelus. 2009. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

Kontrola autorytatywna (takson):

Encyklopedie internetowe:

Identyfikatory zewnętrzne:

BioLib: 8310
EoL: 45513749
GBIF: 2495150
identyfikator iNaturalist: 20526
ITIS: 174375
NCBI: 8801
identyfikator taksonu Fossilworks: 223891
CoL: 6ZYDX

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Występowanie

Struś czerwonoskóry zamieszkuje w zależności od podgatunku różne rejony Afryki^[9]^[8]:

struś syryjski (S. c. syriacus) – pustynie Syrii i Półwyspu Arabskiego – wymarł w 1940 lub 1941 – był najmniejszym podgatunkiem strusia;
struś czerwonoskóry^[7] (S. c. camelus) – płn. Afryka na południe od Atlasu po Senegal, Nigerię, Sudan i Etiopię – szyja o barwie żywoczerwonej;
struś masajski (S. c. massaicus) – wsch. Kenia i część Tanzanii – szyja czerwona jedynie w okresie godowym, poza nim bladoróżowa;
struś brązowosterny^[7] (S. c. australis) – płd. Afryka, na południe od rzeki Zambezi – w okresie godowym zarówno głowa i szyja, jak i nogi, żywoczerwone.

Za podgatunek strusia czerwonoskórego uznawano też strusia szaroskórego (S. molybdophanes)^[10], jest on obecnie traktowany jako osobny gatunek^[7]^[9].

Morfologia

Wymiary średnie

długość ciała: 210–275 cm samce, 175–190 cm samice^[10]
- długość czaszki: około 17,9 cm^[15]
- długość dzioba: około 10,4 cm^[15]
masa ciała: 100–156 kg samce, 90–110 kg samice^[10]

Największy obecnie żyjący ptak^[16]. Samice są nieco mniejsze od samców.

Tryb życia

Podsumowanie

Perspektywa

Biotop: Pustynie i półpustynie o skąpej roślinności. Struś masajski – sawanna.
Gniazdo: W formie płytkiego dołu o średnicy 3 m wykopane przez samce w piasku lub ziemi^[10]. W gnieździe jaja wszystkich samic haremu (główna samica składa 5–11 jaj, pozostałe samice ze stada 2–6 jaj^[10]).
Jaja: Duże (średnica 159^[10] x 120^[16] – 130 mm^[10]), o barwie żółtawej (inny autor opisuje skorupkę jako białą z beżowym nalotem^[16]), masie 1,5–2 kg^[16], o objętości kilkudziesięciu kurzych jaj.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 42–46 głównie przez samca (w dzień czasem zmieniany przez główną samicę)^[10]. Rodzice wykazują silny instynkt opiekuńczy. Młode opuszczają gniazdo po 3–5 dniach od wylęgu^[10]. Okres pierzenia trwa 4–5 miesięcy. Dojrzałość płciową młode uzyskują w wieku około 3–4 lat^[10], jednak rozmiar dorosłych osiągają już po 18 miesiącach^[16]. Długość życia 30–40 lat^[10].
Pożywienie: Roślinne, czasem łapią owady i niewielkie kręgowce. Strusie posiadają czterokomorowy żołądek oraz jelito cienkie osiągające długość 14 m, ponadto połykają kamienie i inne twarde przedmioty, dzięki czemu trawienie twardej i suchej roślinności stepowej nie sprawia ich organizmom problemów^[16].

Jajo strusia
Struś wysiadujący jaja
Struś z pisklęciem

Szybkie fakty

Zobacz kolekcję cytatów o strusiu w Wikicytatach

Zamknij

Przypisy

[1]
Struthio camelus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
[2]
C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 155. (łac.).
[3]
J.H. Gurney. Notes on Mr. Layard’s ‘Birds of South Africa.’. „The Ibis”. New series. 4, s. 253, 1868. (ang.).
[4]
O.R. Neumann. Beiträge zur Vogelfauna von Ost- und Central-Afrika. „Journal für Ornithologie”. 46, s. 243, 1898. (niem.).
[5]
W. Rotschild. Description of a new subspecies of Ostrich from Syria. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 39, s. 83, 1919. (ang.).
[6]
Struthio camelus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
[7]
Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Struthionidae Vigors, 1825 – strusie – Ostriches (Wersja: 2015-08-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-29].
[8]
struś czerwonoskóry (Struthio camelus) Linnaeus, 1758. Avibase. [dostęp 2021-03-29]. (pol.).
[9]
F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ratites: Ostriches to tinamous. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-29]. (ang.).
[10]
A. Folch, D. A. Christie, F. Jutglar, E. F. J. Garcia: Ostrich (Struthio camelus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2014. [dostęp 2014-05-13]. (ang.).
[11]
Struś afrykański – Struthio camelus. [dostęp 2010-08-11]. (pol.).
[12]
Denis Lepage: Struś afrykański (Struthio camelus). Avibase. Światowa Baza Danych o Ptakach. [dostęp 2010-08-11]. (pol.).
[13]
JanJ. Jonston JanJ., Historiae Naturalis De Auibvs Libri VI ;, Frankfurt nad Menem: Impensis Matthaei Meriani, 1650.
[14]
S.J.J.F. Davies: Ostriches. W: Michael Hutchins: Grzimek's Animal Life Encyclopedia. 8 Birds I Tinamous and Ratites to Hoatzins. Wyd. drugie. Farmington Hills, MI: Gale Group, 2003, s. 99–101. ISBN 0-7876-5784-0.
[15]
Ostrich (Struthio camelus). [w:] Skullsite.com [on-line]. [dostęp 2012-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (ang.).
[16]
Albin Łącki: Wśród zwierząt. Ptaki. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1988, s. 12. ISBN 83-09-01320-5.
[17]
Keenan Donegan: Struthio camelus. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. University of Michigan Museum of Zoology, 2002. (ang.).
[18]
John Joseph Halcombe: Mission life. T. Vol. 3, Part 1. W. Wells Gardner, 1872, s. 304. (ang.).
[19]
Michael Gosselin: Ostrich. [w:] Natural History Notebooks [on-line]. Canadian Museum of Nature, December 2010. (ang.).
[20]
Karl Kruszelnicki: Ostrich head in sand. [w:] ABC Science: In Depth [on-line]. Australian Broadcasting Corporation, 2 listopada 2006. [dostęp 2016-02-17]. (ang.).
[21]
David Thomas: Why ostriches DON'T bury their heads in the sand... and the surprising truths behind other great animal myths. 15 maja 2008. [dostęp 2012-11-07]. (ang.).
[22]
National Geographic Society: Ostrich Struthio camelus. 2009. (ang.).

Linki zewnętrzne