Stanisław Brzezina

Stanisław Brzezina (ur. 5 marca 1904 w Łodzi, w ówczesnej guberni piotrkowskiej, zm. 13 lutego 1946 w Orpington) – pułkownik pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Stanisław Brzezina

2 zwycięstwa
pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia	5 marca 1904 Łódź
Data i miejsce śmierci	13 lutego 1946 Orpington
Przebieg służby
Lata służby	1919–1920, 1924–1946
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego Armée de l’air RAF
Jednostki	74 dywizjon myśliwski RAF dywizjon 317
Główne wojny i bitwy	Wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa Kampania wrześniowa Bitwa o Anglię
Odznaczenia

Tablica upamiętniająca Stanisława Brzezinę w Kwaterze 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej na Powązkach Wojskowych w Warszawie

Życiorys

Stanisław Brzezina w kwietniu 1919 jako piętnastoletni ochotnik wstąpił do Wojska Polskiego i brał udział w zajęciu Wilna. W 1920, po utworzeniu Litwy Środkowej, działał czynnie w Związku Obrony Kraju. W tym samym roku został zwolniony z wojska w celu ukończenia nauki. W 1924 został przyjęty do Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie^[1].

Był absolwentem Oficerskiej Szkoły Lotnictwa w Dęblinie (I promocja z lokatą 11^[2]). 15 sierpnia 1927 mianowany sierżantem podchorążym obserwatorem, został skierowany do 34. eskadry liniowej 3 pułku lotniczego w Poznaniu^[3]. Po odbyciu kursu pilotażu w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa został przeniesiony do 4 pułku lotniczego w Toruniu i przydzielony do 141 eskadry myśliwskiej. Przeniesiony z Torunia na stanowisko instruktora w CWOL w Dęblinie, a następnie w Szkole Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Toruniu był szefem pilotażu^[3]. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 w korpusie oficerów aeronautki^[4]. W marcu 1939 pełnił służbę w Szkole Pilotażu w Grudziądzu, a następnie w Ułężu, na stanowisku kierownika wyszkolenia pilotażu i strzelania^[5][6].

W kampanii wrześniowej to właśnie stamtąd wykonywał loty bojowe przeciwko samolotom Luftwaffe, bombardującym rejony Ułęża i Dęblina. Lotnicy pod jego dowództwem skutecznie odstraszali niemieckie bombowce, a nawet atakowali piechotę niemiecką w tym rejonie.

Przez Rumunię i Francję przedostał się do Wielkiej Brytanii^[2], gdzie wstąpił do RAF i otrzymał numer służbowy 76782^[6]. Jako pilot 74 dywizjonu myśliwskiego RAF uczestniczył w bitwie o Anglię. 13 sierpnia 1940 – zestrzelony podczas walki z Do-17, skakał na spadochronie. 19 lutego 1941 został organizatorem i pierwszym dowódcą 317 Dywizjonu Myśliwskiego Wileńskiego^[7][6]. 20 sierpnia 1941 obowiązki dowódcy przekazał kapitanowi Henrykowi Szczęsnemu^[8]. Od 18 sierpnia do 24 listopada 1941 dowodził 2 Polskim Skrzydłem Myśliwskim^[6]. Po odbyciu w Stanach Zjednoczonych kursu w Wyższej Szkole Lotniczej był dowódcą lotniska w Heston, a następnie w Wyższej Szkole Lotniczej w Peebles wykładowcą^[2]. W stopniu pułkownika mianowany w 1943 szefem sztabu Polskich Sił Powietrznych^[3].

Pułkownik Brzezina rozbił się w Orpington koło Kentu podczas lotu służbowego z Niemiec do Anglii na samolocie Douglas DC-3 Dakota w dniu 13 lutego 1946. Został pochowany na cmentarzu St. Mary w Orpington, grób nr E, 94^[3][6].

Zwycięstwa powietrzne

Na liście Bajana zajmuje 153. pozycję z 2 pewnymi zestrzeleniami i jednym uszkodzeniem.

13 sierpnia 1940 zestrzelił samolot bombowy Dornier Do 17, a drugą maszynę tego typu uszkodził. 10 lipca 1941 zestrzelił samolot myśliwski Messerschmitt Bf 109.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych
• Polowa Odznaka Pilota
• Distinguished Flying Cross^[6]

Przypisy

1. Kronika ↓, s. 11.
2. Jerzy Pawlak: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925-1939. Warszawa: Retro-Art, 2002, s. 46. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.
3. Cumft i Kujawa 1989 ↓, s. 219.
4. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 209.
5. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 476.
6. Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012, s. 114. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
7. Kronika ↓, s. 10.
8. Kronika ↓, s. 52.

Bibliografia

• Olgierd Cumft, Hubert Kazimierz Kujawa: Księga lotników polskich: poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1946. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1989, s. 219. ISBN 83-11-07329-5.
• Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012, s. 114. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
• Jerzy Pawlak: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925-1939. Warszawa: Retro-Art, 2002, s. 46. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Kronika 317 Wileńskiego Dywizjonu Myśliwskiego, cz. I. [w:] Akta Polskich Sił Powietrznych na zachodzie 1935-1947, sygn. LOT.A.V.55/47 I opublikowany = Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie [on-line]. [dostęp 2017-03-03].
• niebieskaeskadra.pl. [dostęp 2014-10-17]. (ang.).