Skala Beauforta

Skala Beauforta – służy do przybliżonego, bezprzyrządowego opisu siły wiatru^[1] w stopniach Beauforta (B)^[2].

Zależność między skalami Beauforta, Fujity i liczbą Macha

Zasadniczą jej cechą jest możliwość względnej oceny siły wiatru na podstawie obserwacji powierzchni morza lub obiektów na lądzie. Rodzaj fali i użyta do jej określenia wysokość odnoszą się do stanu na pełnym morzu. Znając prędkość wiatru w węzłach można oszacować stopień skali Beauforta w zakresie 3–10, korzystając z wzoru:

${\displaystyle B\approx {\frac {v+10}{6}}}$

gdzie v to prędkość wiatru w węzłach.

Historia

Skalę opracował w 1806 r. Francis Beaufort, irlandzki hydrograf, oficer floty brytyjskiej. Początkowo nie określała ona prędkości wiatru, lecz wymieniała ilościowe cechy od 0 do 12 określające sposób w jaki powinny pływać żaglowce - od wystarczającego, aby mieć sterowność, do takiego, przy którym żadne płótna żaglowe nie wytrzymają. Skala stała się standardem w zapisach dzienników okrętowych floty królewskiej w końcu lat 30. XIX wieku.

Została zaadaptowana do użytku na lądzie w latach 50. XIX wieku. Jej wartości posłużyły do cechowania liczby obrotów anemometrów. Taka skala została zestandaryzowana dopiero w 1932 r. i od tego czasu zaczęła wchodzić do użytku w meteorologii. W czasach współczesnych do opisu huraganów używa się skali Saffira-Simpsona, której kategoria 1 odpowiada 12. stopniowi skali Beauforta. Kategoria F1 skali Fujity opisującej tornada, również zaczyna się od 12. stopnia skali Beauforta.

W roku 1946 Międzynarodowy Komitet Meteorologiczny rozszerzył skalę Beauforta do 17 stopni, obejmując nią wiatry do 61,2 m/s. Do przeliczenia prędkości wiatru (na wysokości 10 m n.p.m.) na stopnie Beauforta stosuje się wzór B = 1,127·V^2/3 (dla V w m/s) = 0,723·V^2/3 (dla V w węzłach)^[3].

We współczesnych (2011) tablicach Światowej Organizacji Meteorologicznej skala Beauforta podawana jest w zakresie 0–12 B^[4].

Skala Beauforta w zakresie 0–12 B

Stopień skali Beauforta	Prędkość wiatru				Średnia prędkość wiatru (kt / km/h / mph)	Opis	Wysokość fali		Stan morza	Zjawiska na lądzie	Zdjęcie stanu morza
	w.	km/h	mph	m/s			m	ft
0	0	0	0	0-0,2	0 / 0 / 0	Cisza, flauta	0	0	Gładkie.	Spokój, dym unosi się pionowo.
1	1-3	1-6	1-3	0,3-1,5	2 / 4 / 2	Powiew	0,1	0,33	Zmarszczki na wodzie.	Ruch powietrza lekko oddziałuje na dym.
2	4-6	7-11	4-7	1,6-3,3	5 / 9 / 6	Słaby wiatr	0,2	0,66	Małe falki.	Wiatr wyczuwany na skórze. Liście szeleszczą.
3	7-10	12-19	8-12	3,4-5,4	9 / 17 / 11	Łagodny wiatr	0,6	2	Duże falki, ich grzbiety mają wygląd szklisty.	Liście i małe gałązki w stałym ruchu.
4	11-16	20-29	13-18	5,5-7,9	13 / 24 / 15	Umiarkowany wiatr	1	3,3	Małe fale, na których grzbietach tworzy się piana. Słychać plusk.	Kurz i papier podnoszą się. Gałęzie zaczynają się poruszać.
5	17-21	30-39	19-24	8,0-10,7	19 / 35 / 22	Dość silny wiatr	2	6,6	Szum morza przypomina pomruk, wiatr gwiżdże, fale umiarkowane, gęste białe grzebienie.	Małe drzewa kołyszą się.
6	22-27	40-50	25-31	10,8-13,8	24 / 44 / 27	Silny wiatr	3	9,9	Tworzą się grzywacze, długa wysoka fala, szum morza. Fale z pianą na grzbietach i bryzgi.	Duże gałęzie w ruchu. Słychać świst wiatru nad głową. Kapelusze zrywane z głowy.
7	28-33	51-62	32-38	13,9-17,1	30 / 56 / 35	Bardzo silny wiatr	4	13,1	Morze burzy się i piana zaczyna układać się w pasma.	Całe drzewa w ruchu. Pod wiatr idzie się z wysiłkiem.
8	34-40	63-75	39-46	17,2-20,7	37 / 68 / 42	Sztorm/wicher	5,5	18	Umiarkowanie duże fale z poprzerywanymi obracającymi się grzbietami. Pasma piany.	Gałązki są odłamywane od drzew. Samochody skręcają pod wpływem wiatru.
9	41-47	76-87	47-54	20,8-24,4	44 / 81 / 50	Silny sztorm	7	23	Bardzo duże fale z gęstą pianą. Grzbiety fal zaczynają się zawijać. Znaczne bryzgi.	Lekkie konstrukcje ulegają zniszczeniu.
10	48-55	88-102	55-63	24,5-28,4	52 / 96 / 60	Bardzo silny sztorm	9	29,5	Wielkie fale. Powierzchnia morza jest biała, fale przełamują się. Widoczność jest ograniczona.	Drzewa wyrywane z korzeniami. Poważne zniszczenia konstrukcji.
11	56-63	103-117	64-72	28,5-32,6	60 / 111 / 69	Gwałtowny sztorm	11,5	37,7	Nadzwyczaj wielkie fale.	Znaczna część konstrukcji zniszczona.
12	63+	117+	72+	32,6+	N/A	Huragan	14+	46+	Olbrzymie fale. Powietrze pełne piany i bryzgów. Morze całkowicie białe pokryte bryzgami. Widzialność bardzo ograniczona.	Masowe i powszechne zniszczenia konstrukcji.

Zobacz też

Zobacz hasło skala Beauforta w Wikisłowniku

• skala TORRO
• skala Saffira-Simpsona
• skala Fujity

Przypisy

1. Doc. dr M.D.M. Molga Doc. dr M.D.M., Meteorologia Rolnicza — podręcznik dla studentów wyższych szkół rolniczych, wyd. II, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1966, s. 135 (pol.).
2. skala Beauforta, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-07-19].
3. H. Wallbrink, F.B. Koek: Historical Wind Speed Equivalents Of The Beaufort Scale, 1850-1950. Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, 2009, s. 25. [dostęp 2017-07-19].
4. Beaufort scale of wind. W: Manual on Codes. International Codes. Volume 1.1. World Meteorological Organization, 2014, s. A–379. [dostęp 2017-07-19].

Bibliografia

• Franciszek Haber: Vademecum żeglarza i sternika jachtowego. Warszawa: WILGA, 2004, s. 198. ISBN 83-7375-197-1.

Kontrola autorytatywna (indeks meteorologiczny):

• GND: 4348932-1

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3875407
• Britannica: science/Beaufort-scale
• БРЭ: 5228125
• SNL: Beauforts_vindskala
• Catalana: 0008342
• DSDE: Beauforts_vindskala