Siekieromłot
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Siekieromłot – narzędzie pełniące jednocześnie funkcje siekiery i młota[1].
Prehistoryczne siekieromłoty
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Oręż
Współczesne siekieromłoty
.svg)
Siekieromłoty występują licznie wśród narzędzi kamiennych, np. neolityczny siekieromłotek wydobyty spod Kopca Kościuszki[2], znaleziony podczas budowy drogi do Kolendzian siekieromłot kamienny z dziurą na toporzysko długi na 8,5 cm, szeroki na 4,5 cm, gruby na 4 cm[3], siekieromloty z diorytu znalezione w Siedliskach i Grębałowie[4].
Na wzór narzędzi kamiennych odlewano również siekieromłoty miedziane. Do najbardziej znanych należą siekieromłoty typu Szendrő (od Szendrő), którego reprezentantem jest znalezisko z Karłowic Małych. Zabytek ten, charakteryzujący się kształtem pięciobocznym w rzucie prostopadłym i częścią siekierową o zarysie klinowatym, należy do kategorii typologicznej siekieromłoty (ang. hammer-axes, niem. Hammeräxte, słow. sekeromlaty), jednak polscy badacze częściej stosują określenie „topory”. Siekieromłot w Karłowic Małych jest łączony z kulturą lendzielsko-polgarską lub kulturą pucharów lejkowatych[5].
Metalowy siekieromłot pojawia się wśród przedmiotów metalowych odnalezionych w Kałdusie[6].
Według części badaczy te neolityczne narzędzia, ze względu na właściwości miedzi, nie nadawały się do pełnienie funkcji oręża. Ich przeznaczeniem była funkcja reprezentacyjne – były symbolem władzy[7].
Oprócz siekieromłotów kamiennych (z diorytu, serpentynu, kwarcytu[8]) oraz metalowych spotyka się także prehistoryczne siekieromłoty wykonane z rogu[uwaga 1] jelenia, m.in. w Tczewie[9] i Uwiśle[10].
Siekieromłoty wymieniane są wśród broni dawnej[11] od czasów prehistorycznych przez starożytność do średniowiecza. Było to zarówno narzędzie funkcjonalnie przeznaczone do walki, jak i broń improwizowana. Ze względu na swój charakter są podobne do innych rodzajów broni obuchowo-siecznej. Zapewne niektóre egzemplarze siekieromłotów są klasyfikowane jako topory czy młoty bojowe itp. Jak wcześniej wspomniano, niektóre siekieromłoty pełniły wyłącznie funkcję broni reprezentacyjnej.
Siekieromłot[12] (merlin), młotosiekiera[13], klinomłot/młotoklin[14][15][uwaga 2], siekiera rozłupująca/siekiera do rozłupywania – współcześnie narzędzie przeznaczone do rąbania (rozłupywania) drewna. Granice pomiędzy powyższymi terminami w ofertach poszczególnych firm są bardzo rozmyte.
Młotoklin/klinomłot bywa definiowany jako młot z długim trzonkiem i ostrym obuchem (przypominającym obuch siekiery); służy do rozbijania pieńków drewnianych. Jest on wbijany za pomocą dużego młota o wadze 5 kg lub więcej. Rozrywa drewno wzdłuż słojów[14].
Niekiedy wskazuje się różnice między siekieromłotem (merlinem) a siekierą rozłupującą, jednak nie zawsze owe różnice są widoczne w definicji[16][17][18][19] – łatwiej wskazać elementy wspólne w budowie: proste i długie trzonki, duży kąt ostrzenia (lica), duża masa głowicy – ok. 3-4 i więcej kg; oraz przeznaczeniu: przede wszystkim przygotowywanie drewna na opał (rozłupywanie), a dodatkowo wbijanie kołków w ziemię czy ciosanie drewna.
Prastary, przepięknej roboty, kamienny Święty Siekieromłot, wiszący na Ołtarzowej Ścianie, broń, a zarazem narzędzie pracy Prastarego Bractwa Kamieniarzy pojawia się w powieści Marty Tomaszewskiej „Królowa Niewidzialnych Jeźdźców”[20].
Siekieromłot (fr. le merlin) występuje także w herbie Essert-Romand.
- Często, wbrew polskim zasadom ortograficznym, pisane z łącznikiem: siekiero-młot, młoto-siekiera, klino-młot itd.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
