Loading AI tools
Sefer Halilović (ur. 6 stycznia 1952 w Taševie) – bośniacki generał w stanie spoczynku i polityk. Głównodowodzący bośniacką armią podczas wojny w Bośni i Hercegowinie w latach 1992–1993[1][2].
 generał armii | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1971–1993 |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki |
Liga Patriotyczna |
| Główne wojny i bitwy |
|
| Późniejsza praca |
polityk |
| Odznaczenia | |
       | |
Urodził się we wsi Taševo w gminie Prijepolje w regionie Sandżak, w granicach ówczesnej Ludowej Republiki Serbii[3].
Edukacja i kariera wojskowa
Od 1971 przez 3 lata kształcił się w Akademii Wojskowej w Belgradzie, a od 1975 również w szkole wojskowej w Zadarze, gdzie został oficerem Jugosłowiańskiej Armii Ludowej[4]. Od 1980 służył jako oficer ochrony w Vinkovci, w 1990 rozpoczął dwuletni kurs w szkole dla dowódców w Belgradzie.
Działalność podczas wojny
W 1991 zdezerterował z JNA będąc w stopniu podpułkownika, na kilka dni przed planowanym awansem na pułkownika[1]. Wyjechał do Bośni i Hercegowiny, gdzie utworzył Ligę Patriotyczną – formację paramilitarną będącą częścią Siły Obrony Terytorialnej Republiki Bośni i Hercegowiny, które następnie zostały przekształcone w Siły Zbrojne Republiki Bośni i Hercegowiny[5]. 25 maja 1992 został mianowany przez Prezydium dowódcą sztabu obrony terytorialnej[6] – najwyższym rangą dowódcą w strukturach bośniackiej armii zastępując na tym stanowisku pułkownika Hasana Efendića[7]. Do początku lipca 1992 był również członkiem Prezydencji Wojennej. W lipcu 1992 po przekształceniu sił obrony terytorialnej w armię, Halilović został szefem Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych BiH. 18 sierpnia 1992 został mianowany szefem Naczelnego Sztabu Dowództwa. Stanowisko to zajmował do 8 czerwca 1993, gdy szefem sztabu został Rasim Delić[8]. Do 1 listopada 1993 Halilović pełnił funkcję zastępcy dowódcy Naczelnego Sztabu. Podczas spotkania w Zenicy, Delić mianował go liderem zespołu inspekcyjnego oraz dowódcą operacji Neretwa 93. Podczas tego spotkania wezwał oficerów do priorytetowego traktowania dyscyplinowania żołnierzy armii bośniackiej. Miał wówczas powiedzieć: „Kiedy zaczniemy strzelać do ludzi za nieprzestrzeganie rozkazów?” Był zwolennikiem idei natychmiastowego ataku oddziałów JNA na całe terytorium Bośni i Hercegowiny. Opracował plan blokady wszystkich koszar JNA w BiH.
Podczas wojny miał miejsce nieudany zamach na życie Halilovića, prawdopodobnie zlecony przez kierownictwo polityczne Bośni, z którym popadł w konflikt[9]. 7 lipca 1993 o godz. 14:10 w jego mieszkaniu zdetonowano zdalnie ładunek wybuchowy. W eksplozji zginęła żona Halilovića Mediha oraz jej brat Edin Rondić, którego prawdopodobnie pomylono z Halilovićem, gdy pojawił się na balkonie w wojskowym mundurze. Sam Sefer Halilović oraz jego syn i córka przeżyli zamach. Zamachowiec był członkiem tajnej grupy likwidacyjnej Służby Bezpieczeństwa Państwa (Ševe), której dowódcą był Nedžad Ugljen.
Proces i uniewinnienie
30 lipca 2001 został postawiony w stan oskarżenia przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii[10]. Dobrowolnie poddał się 25 września 2001 i dwa dni później nie przyznał się do winy[11][12]. Halilović był tymczasowo zwolniony od 13 grudnia 2001, do początku procesu i od 5 września 2005 do 14 listopada 2005. Masakra, za którą został oskarżony, miała miejsce w miejscowościach Grabovica i Uzdol we wrześniu 1993[13]. Prokuratorzy ICTY twierdzili, że był on przywódcą operacji Neretwa 93, prowadzonej przez armię bośniacką na tym obszarze i nie zapobiegł zbrodniom dokonanym przez jego podwładnych oraz nie ukarał sprawców[14]. 16 listopada 2005 Halilović został uniewinniony ze wszystkich zarzutów i zwolniony[15]. Trybunał ustalił, że chociaż morderstwa uznane za zbrodnie wojenne miały miejsce w tych miejscach, Halilović nie miał uprawnień dowodzenia, będąc jedynie inspektorem, i nie można go uznać za nie odpowiedzialnym[16][17]. Prokuratura złożyła apelację od wyroku. 16 października 2007 izba apelacyjna odrzuciła apelację prokuratury i utrzymała w mocy wyrok uniewinniający wydany wcześniej przez izbę procesową.
Późniejsza kariera
Po zakończeniu wojny, przed postawieniem w stan oskarżenia Halilović był ministrem w rządzie Federacji Bośni i Hercegowiny oraz liderem własnej partii politycznej (Bośniacka Partia Patriotyczna), którą założył w 1996. Był znany z głośnej krytyki prezydenta Aliji Izetbegovicia[18][19]. W latach 1998–2001 pełnił funkcję Ministra ds. Uchodźców i Wysiedleńców w rządzie Federacji Bośni i Hercegowiny. 1 października 2006 Sefer Halilović został wybrany na czteroletnią kadencję w Zgromadzeniu Parlamentarnym Bośni i Hercegowiny.
Żonaty z Eminą Kasumagić-Halilović, ma córkę Mirelę i syna Semira. Biegle posługuje się językiem rosyjskim. W 2005 Semir Halilović opublikował książkę pt. „Državna Tajna” (Tajemnica państwowa)[20], w której opisał niektóre wydarzenia, które ukształtowały Bośnię w czasie wojny. W kwietniu 2006 Semir Halilović został zaczepiony przez jedną z osób, które rzuciła książka w złym świetle, Ramiza Delalicia, który był świadkiem oskarżenia podczas procesu jego ojca. Grożono mu również śmiercią.
Publikacje
W 1997 opublikował książkę pt. Lukava Strategija („Przebiegła strategia”), w której opisuje swoje wspomnienia oraz świadectwa dotyczące wojny w Bośni[21].
W 2001 ukazała się książka pt. Zavjera ili izdaja („Spisek lub zdrada”)[19], a w 2009 z kolei Nije kriv – priča o montiranoj optužnici i haškom suđenju („Niewinny – historia sfabrykowanego aktu oskarżenia i procesu w Hadze”)[22].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
