Sangir (lud)
lud indonezyjski / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Sangir (lud)?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Sangir, także Sangihe – grupa etniczna zamieszkująca grupy wysp Sangir (Sangihe) i Talaud w prowincji Celebes Północny w Indonezji[2][3]. Według danych szacunkowych ich populacja wynosi 500 tys. osób (2000)[1].
Kobiety z ludu Sangir | |
Populacja |
500 tys. (2000)[1] |
---|---|
Miejsce zamieszkania | |
Język | |
Religia | |
Grupa | |
Pokrewne |
Posługują się językami sangir i talaud z wielkiej rodziny austronezyjskiej, a także językiem indonezyjskim[2][3]. Pod wpływem zachodnim wykształcili piśmiennictwo na bazie alfabetu łacińskiego[4]. W większości są protestantami[2][5]. Część przyjęła katolicyzm lub islam[6]. Na ich kulturę duchową rzutują wpływy minahaskie[2][3].
Ich pierwotną ojczyzną mają być pobliskie tereny Archipelagu Malajskiego. Według jednej z propozycji mogą wywodzić się z wyspy Ternate na Molukach lub Mindanao na Filipinach. Miejscowa tradycja głosi, że przybyli z Cotabato na Mindanao lub z Molibagu (Bolaang Mongondow, Celebes Północny)[7]. W XVI wieku przeszli pod panowanie ludu Ternate, później byli podbijani przez Hiszpanię i Holandię[2][3]. Znaleźli się pod wpływem zarówno chrześcijaństwa, jak i islamu[8][9]. Od 1949 roku tereny sangirskie należą do Indonezji[2][3]. We współczesnym języku sangir zachowała się warstwa zapożyczeń słownikowych z hiszpańskiego i języka ternate[2][3]. Na wyspach Sangir i Talaud upowszechnił się także malajski miasta Manado (handlowa odmiana języka malajskiego wywodząca się z północnej części Moluków)[10]. Ekspansja malajskiego przyczynia się do zaniku autochtonicznych języków regionu, w tym języka sangir[11][12].
Do ich podstawowych zajęć należą rybołówstwo i rolnictwo ręczne. Uprawia się rośliny bulwiaste i korzeniowe, sago, banany; główne uprawy przemysłowe to palma kokosowa i muszkatołowiec korzenny. Dużą rolę odgrywa przemysł leśny (pozyskiwanie rattanu, hebanu), większość populacji zajmuje się produkcją kopry. Inne zajęcia obejmują kowalstwo, przemysł stoczniowy (w tym nowoczesny), obróbkę metali, rzeźbę w drewnie. W tradycyjnym tkactwie (wypartym przez fabryczną produkcję włókienniczą) wykorzystywano włókna ze specjalnego rodzaju banana[2][3]. Osady mają charakter przybrzeżny; tradycyjne domy wznoszono na palach, a na wyspach Talaud istniały niegdyś długie domy[2][3].
W Archipelagu Malajskim istnieje duża diaspora Sangir. Wiele osób z ludu Sangir zamieszkuje Filipiny (55 tys.) oraz inne prowincje Indonezji (48 tys.)[1]. Skupiska tej ludności są obecne na południowym wybrzeżu Mindanao (w granicach Filipin)[13], a także na północnych Molukach (m.in. na Halmaherze i Ternate)[5]. W zależności od lokalizacji przyswajają języki różnych grup etnicznych. Wśród ludności Sangir na Filipinach używany jest również język cebuański[1], a na Halmaherze bywa znany język tobelo[14].
Z wysp Sangir i Talaud wywodzi się muzułmański lud Sangil (4 tys.), zamieszkujący wyspy Sarangani i Balut u południowo-wschodniego wybrzeża Mindanao[13]. Ich przodkowie mieli wyemigrować w XVII wieku lub wcześniej[9]. Sami określają się jako „Sangiré” (formy „Sangil” używają sąsiednie społeczności)[15]. Badania genetyczne wykazały, że grupa Sangil ma częściowo pochodzenie papuaskie[16].
„Sangir” i „Sangihe” to zamienne nazwy tej samej grupy etnicznej (a także rodzimego regionu i języka), obie są w powszechnym użyciu (pochodzą z różnych obszarów dialektalnych, ale jedna i druga rozpowszechniły się w piśmiennictwie)[17].