Salmopol

Salmopol – część miasta Szczyrk, leżąca w wąskiej dolinie Potoku Malinów, dopływu rzeki Żylicy, najwyżej położonymi domostwami sięgająca na grzbiety w otoczeniu Przełęczy Salmopolskiej^[2].

Salmopol

Część miasta Szczyrku
Kościół ewangelicki
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	bielski
Miasto	Szczyrk
W granicach Szczyrku	8 listopada 1928[1]
SIMC	0926424
Tablice rejestracyjne	SBI
Położenie na mapie Szczyrku Salmopol
Położenie na mapie Polski Salmopol
Położenie na mapie województwa śląskiego Salmopol
Położenie na mapie powiatu bielskiego Salmopol
49°40′50″N 18°57′55″E

Nazwę Salmopol zanotowano po raz pierwszy w 1688 roku. Określano nią wówczas nową wieś założoną w górskim ustroniu na terenie ówczesnego tzw. państwa żywieckiego (a więc już na terenie Rzeczypospolitej) przez osadników wyznania luterańskiego, którzy w okresie kontrreformacji zbiegli z terenu Księstwa Cieszyńskiego przed prześladowaniami religijnymi.

Według austro-węgierskiego spisu ludności z 1900 roku w 33 budynkach w Salmopolu mieszkało 169 osób, z czego wszyscy byli polskojęzyczni, 50 (29,6%) było katolikami a 119 (70,4%) innych wyznań^[3] (tu praktycznie: ewangelikami).

Tak pisał o Salmopolu w przewodniku po Beskidach Kazimierz Ignacy Sosnowski na początku XX wieku:

Mimo najcięższych warunków bytu gmina to jednak wzorowa; nędza i niechlujstwo są tu nieznane, moralność, oświata i pracowitość stoją wysoko. Chaty pouczepiane po zboczach, skrawki pól w braku koni orzą ludzie sami, żniwa w późnej jesieni. W środku wioski stylowa szkoła drewniana, służąca zarazem za kościół ewangelicki.

Szkoła owa, wzniesiona w 1897 r., była jedyną w tym czasie polską szkołą ewangelicką w Galicji posiadającą prawa szkoły publicznej.

8 listopada 1928 roku gminę Salmopol połączono z gminą Szczyrk. Jej szybki rozwój rozpoczął się z końcem lat 60. XX wieku, kiedy to oddano do użytku nową drogę ze Szczyrku przez Przełęcz Salmopolską do Wisły (obecnie jest to droga wojewódzka nr 942 ), a następnie uruchomiono kilka wyciągów narciarskich (z Soliska na Polanę Pośrednie i pod samą Przełęczą Salmopolską).

Salmopol posiada komunikację autobusową z Bielskiem-Białą przez centrum Szczyrku.

Przez Salmopol biegnie znakowany żółtym kolorem szlak turystyczny ze Szczyrku Soliska na Przełęcz Salmopolską. W budynku dawnej szkoły przed II wojną światową istniała stacja turystyczna Beskidenverein^[4].

Przypisy

1. Krakowski Dziennik Wojewódzki. 1928, nr 13, poz. 277.
2. Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2023-05-30].
3. Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien. Wien: 1907. Brak numerów stron w książce
4. Tomasz Biesik: Schroniska górskie dawniej i dziś. Beskid Mały i Beskid Śląski. Bielsko-Biała: Wyd. „Logos” Agnieszka Korzec-Biesik, 2013, s. 181–18243. ISBN 978-83-925599-3-1.

Linki zewnętrzne

• Salmopol, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 216.