Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Salmanasar I, właśc. Salmanu-aszared I (akad. Salmānu-ašarēd) – władca Asyrii, syn i następca Adad-nirari I, ojciec i poprzednik Tukulti-Ninurty I[1]. Według Asyryjskiej listy królów panować miał przez 30 lat[1][2]. Jego rządy datowane są na lata 1273-1244 p.n.e.[1][3]
Rodzime, akadyjskie imię tego władcy brzmi Salmānu-ašarēd[1] i znaczy „Bóg Salmanu jest pierwszy/najważniejszy”[4]. W transliteracji z pisma klinowego zapisywane ono było mdSILIM-ma-nu-a-šá-re-di, (m)dSILIM-ma-nu-MAŠ, m(d)SILIM-ma-nu-SAG, dSILIM-ma-an-SAG lub mdSILIM.MA.MAŠ[1].
Wyprawy wojenne Salmanasara I, zakończone znacznymi zdobyczami terytorialnymi, skierowane były przede wszystkim przeciw krainom leżącym na północ i północny zachód od Asyrii[1]. Ich przebieg znany jest z najdłuższej zachowanej inskrypcji tego władcy, poświęconej jego działaniom wojennym[5][6]. Zgodnie z zawartą w niej relacją Salmanasar I w początkowym okresie swych rządów wyprawił się przeciw krainie Urartu, występującej w inskrypcji pod nazwą Uruaṭri[5][7]. Tam podbił on osiem regionów, zdobywając i paląc 51 miast[5][7]. Regiony te, poza dostarczeniem młodych mężczyzn do służby w asyryjskiej armii, płacić również musiały asyryjskiemu królowi coroczny trybut[7].
Kolejnym celem armii asyryjskiej stało się miasto Arinu, „święte miasto założone na skale”[7]. Po zdobyciu i zniszczeniu tego miasta Salmanasar I dokonał symbolicznego aktu rozsypania soli na jego ruinach[7]. Po powrocie do Asyrii asyryjski król w kolejnym symbolicznym geście wysypał popioły i gruzy zabrane z tego miasta przed bramą miejską swej stolicy Aszur[7].
Salmanasar I wyprawił się także do Hanigalbatu, gdzie opór stawiły mu wojska tamtejszego władcy, Szattuary II, któremu z pomocą przyszły armie Hetytów i Ahlamu[5]. Asyryjski król rozbił wojska koalicji, biorąc do niewoli 14400 jeńców[5][8]. Jeńcy na rozkaz króla zostali oślepieni i zabrani do Asyrii - jest to jeden z najwcześniejszych znanych przypadków przymusowej deportacji pojmanej ludności[5]. W trakcie swej kampanii w Hanigalbacie Salmanasar I zdobył też dziewięć ufortyfikowanych centrów kultowych i zniszczył 180 miast[5][8]. W innych inskrypcjach tego króla można znaleźć krótkie wzmianki dotyczące podboju krain Qutû (Gutium), Lullub/mu, Šubaru (Subartu) i Muṣri (Musri)[5].
Większość z inskrypcji Salmanasara I upamiętnia przede wszystkim jego dokonania budowlane[5]. Władca ten odbudował zniszczoną w pożarze świątynię boga Aszura w mieście Aszur, dodając do niej dwie wieże[5]. W Aszur odnowił również świątynię asyryjskiej bogini Isztar, sanktuarium bogini Ninuaittu (Isztar z Niniwy) oraz sanktuarium Szeruy i Dagana[5]. W Niniwie Salmanasar I odbudował świątynię Isztar i zigurat[5]. Jedna z jego inskrypcji upamiętnia odbudowę budowli kultowych w innych miastach[9]. Wzmiankowane są w niej m.in. jego prace budowlane przy świątyni i ziguracie Isztar w Talmussu, świątyni i ziguracie Isztar w Arbeli, ziguracie Aszura w Aszur oraz świątyniach Adada w Kahat i Isanie[5][10]. Świeckie projekty budowlane Salmanasara I obejmowały m.in. prace przy bramie Libūr-šalḫī w Aszur oraz przy nowym pałacu w tym mieście[5].
Znany jest list zapisany w języku hetyckim, który do Salmanasara I wysłał nie wymieniony z imienia król Hetytów (najprawdopodobniej Hattusili III lub Tudhalija IV)[5]. W liście tym król hetycki nazywa Salmanasara I „bratem”, wskazując tym samym na równy status obu władców[5].
O niektórych dokonaniach Salmanasara I wspominają inskrypcje późniejszych asyryjskich władców[5]. W inskrypcjach Aszurnasirpala II (883-859 p.n.e.) z Kalhu Salmanasar I wymieniany jest jako władca, który przed Aszurnasirpalem II prowadził w tym mieście prace budowlane[5]. Aszurnasirpal II wspomina też w swych inskrypcjach o ponownym przejęciu kontroli nad pewnymi miastami i twierdzami w krainie Nairi, które wcześniej znajdować się miały w posiadaniu Salmanasara I[5]. Asarhaddon (680-669 p.n.e.) w swej inskrypcji wymienia Salmanasara I jako tego władcę, który odbudował świątynię boga Aszura po pożarze, który miał miejsce w 434 lata po odbudowaniu tej świątyni przez Szamszi-Adada I (1814-1782 p.n.e.)[5]. Wreszcie w inskrypcji Sin-szar-iszkuna (626-612 p.n.e.) Salmanasar I występuje jako najwcześniejszy budowniczy świątyni boga Nabu w Aszur, co może wskazywać, iż to on był władcą, który wprowadził kult tego boga w Asyrii[5].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
