Ruda Wołoska – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Tomaszów Lubelski[4][6].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
84 |
| Kod pocztowy |
22-600[3] |
| Tablice rejestracyjne |
LTM |
| SIMC |
0902524[4] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Tomaszów Lubelski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego  | |
 50°25′53″N 23°28′15″E[5] | |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Wieś jest sołectwem w gminie Tomaszów Lubelski[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 453 mieszkańców[8].
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Trójcy Przenajświętszej w Łaszczówce[9].
Części wsi
Historia
Wieś prawa wołoskiego, położona była w pierwszej połowie XV wieku w województwie bełskim[10]. Wieś historycznie położona w powiecie bełskim. Notowana w pierwszej ćwierci XV wieku. Około 1425 roku do 1528 r. a więc ponad 100 lat pozostawała w posiadaniu Małdrzyków herbu Wąż[uwaga 1], następnie po linii żeńskiej Małdrzyków przeszła do Marcinowskich, zaś w 1596 do Floriana Łaszcza-Nieledewskiego[11]. Ten ostatni w latach 1609-1610 lokuje na gruntach Rudy Wołoskiej miasto Nowy Łaszcz (obecnie Łaszczówka). Lokacja jak pokazał czas nie była udana, w wieku XVII o Łaszczówce pisano jako o wsi.
Według noty SgKP z roku 1888, występują tu pokłady wapnia i torfu [12]. Przy trzech drogach wychodzących ze wsi znajdowały się drewniane krzyże, które miały bronić mieszkańców od głodu i morowego powietrza. We wsi były stawy, młyn wodny, kaszarnia. Było też kilku tkaczy. Ludność początkowo zajmowała się pasterstwem, a potem rolnictwem. Chłopi do czasu uwłaszczenia pracowali na pańskim raz w tygodniu, a jeżeli ktoś był zadłużony, to pracował i cztery dni.
Miejscowi włościanie, przeważnie małorolni, szukali zarobku w pobliskich folwarkach albo u żydów w mieście. Byli też tacy, którzy emigrowali do Ameryki. Szkołę powszechną, 4-klasową, założono dopiero w 1916 roku. Klasy umieszczono w budynkach miejscowych gospodarzy, dopiero w 1963 roku szkoła znalazła się w budynku własnym.
Spis ludności z r. 1921 (wówczas wieś w gminie Majdan Górny) wykazywał we wsi 57 domów oraz 389 mieszkańców, w tym 12 Żydów i 18 Ukraińców[13].
Zabytki
- Dwie figury, które stoją przy wjeździe do miejscowości od strony Tomaszowa. Jedna, wykonana z kamienia, należy do najstarszych figur w okolicy. Pochodzi z 1851 roku. Jest to słup z rzeźbą św. Jana Nepomucena. Jej fundatorem był właściciel majątku Teofil Bojeński. Druga, stojąca w cieniu czterech lip, jest ku czci Matki Boskiej. Żeliwny krzyż z 1907 roku, stojący na kolumnie, jest opleciony liściastą wicią. Fundatorem tej figury był Andrzej Pawluczuk.
Uwagi
- W wieku XIV na ziemi bełskiej żyły dwa rody noszące to samo nazwisko Małdrzyków, lecz posługujące się różnymi herbami i dysponujące osobną własnością.
- Jedna linia, byli to Małdrzykowie herbu Róża posesorzy na Łuczycach kupionych od księcia Ziemowita IV, także Starogrodzie i Czartowcu, uzyskanych w nieznany sposób. Linia ta wygasła prawdopodobnie z braku męskiego potomstwa. Założycielem był Mikołaj z Kobiel w pobliżu Radomska, sekretarz księcia Witolda, późniejszy kasztelan bełski. Był także odbiorcą Jagiełłowego zapisu na Krzeszowie wraz z powiatem. Dzięki swej pozycji w kancelarii wielkoksiążęcej i hojności Witolda doszedł do znacznego majątku, mimo iż zaczynał od skromnego działu w Kobielach.
- Druga linia, Małdrzykowie herbu Wąż, prawdopodobnie pochodzący z mazowieckiej siedziby Wężów – gostyńskiej wsi Mnich, siedzący na Przeworsku i Chodywańcach. Rodzina ta powiększała swój majątek, położony na terenie zapóźnionym osadniczo, akcją kolonizacyjną po roku 1398. Dzięki ich staraniom zaludnione zostało Rogoźno, Ruda Wołoska i Wola Chodywaniecka. Ród ten zdobył się na wczesną, bo pochodzącą sprzed 1422 r. i samodzielną fundację kościelną w Chodywańcach. W XVI w. posiadłości Małdrzyków herbu Wąż, rokujące na dalsze poszerzanie się w kierunku pustek osadniczych, przechodzą „porzez białogłowy” w ręce Marcinowskich herbu Topór, a następnie Zamoyskich, Lipskich i Łaszczów (Andrzej Janeczek – Osadnictwo pogranicza polsko-ruskiego. Województwo bełskie od schyłku XIV do początku XVII w.).
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
