Republika Hawajów

Republika Hawajów – państwo położone w archipelagu Hawaje na Oceanie Spokojnym, istniejące od 4 lipca 1894 do 12 sierpnia 1898. Po obaleniu królowej rząd wprowadził stan wojenny co oznacza, że posiadał władzę absolutną.

Ten artykuł dotyczy państwa hawajskiego w latach 1894–1898. Zobacz też: inne hasła z tą nazwą.

Hawaje
(Republika Hawajów)

Hawaii

1894–1898
Godło Flaga
Dewiza: Ua Mau ke Ea o ka ʻĀina i ka Pono (Życie kraju trwa w sprawiedliwości)
Hymn: Hawaiʻi Ponoʻī
Ustrój polityczny	republika
Stolica	Honolulu
Data powstania	4 lipca 1894
Data likwidacji	12 sierpnia 1898
Prezydent	Sanford Dole
Premier	Sanford Dole
Powierzchnia	16 661 km²
Populacja • liczba ludności	100 000 (brak daty pomiaru)
Waluta	Dolar hawajski, Dolar amerykański
Strefa czasowa	UTC –10
Język urzędowy	angielski
Religia dominująca	chrześcijaństwo
Terytoria zależne	Palmyra
Położenie na mapie świata Hawaje (Republika Hawajów)
21°18′41″N 157°47′47″W

Historia

W styczniu 1893 roku królowa Hawajów Liliʻuokalani abdykowała na rzecz rządu amerykańskiego, lecz po jej abdykacji ogłoszono władzę samozwańczego rządu tymczasowego Hawajów, którego prezesem był Sanford Dole.

Republika została oficjalnie proklamowana 4 lipca 1894 roku. Tego samego dnia premier Sanford Dole został mianowany prezydentem Republiki Hawajów i pełnił tę funkcję aż do roku 1900, gdy został gubernatorem Hawajów.

Po proklamowaniu republiki, Hawajczycy utworzyli podziemny ruch oporu i powstała grupa zwana rojalistami. Jej celem było obalenie republiki i przywrócenie tronu królowej Liliʻuokalani. W 1895 roku rojaliści zaatakowali rząd tymczasowy, lecz zostali pokonani, a ci, którzy przeżyli, zostali aresztowani. U królowej znaleziono broń, w związku z tym także została aresztowana. Przetrzymywano ją jako więźnia w małym pokoju w pałacu ʻIolani, a następnie odesłano do domu, gdzie wiele miesięcy spędziła w areszcie domowym.

Republika przetrwała tylko 4 lata. 7 lipca 1898 roku Stany Zjednoczone zajęły kraj, a 12 sierpnia ogłosiły oficjalnie jego aneksję. Mimo to Sanford Dole pozostał prezydentem jeszcze przez dwa lata, gdy w 1900 roku został gubernatorem Hawajów w ramach Stanów Zjednoczonych.

Gospodarka

Wysoko rozwinięte rolnictwo, szczególnie uprawa ananasów, kawy, kwiatów, bananów, trzciny cukrowej i warzyw, hodowla bydła i rybołówstwo, przemysł cukrowniczy.

Podział administracyjny

Administracyjnie państwo hawajskie dzieliło się na prowincje:

1. Kauaʻi
2. Oʻahu
3. Maui
4. Hawaiʻi
5. Palmyra (?)

Legalność

Królowa Liliʻuokalani abdykowała pod warunkiem, że władzę nad jej królestwem przejmie rząd amerykański. Tymczasowy rząd Hawajów zignorował to i proklamował 4 lipca 1894 (nielegalną) Republikę Hawajów.

Stany Zjednoczone w 1898 zajęły i anektowały ten kraj. Było to zgodne z prawem nadanym, chociaż wymuszonym, rządowi amerykańskiemu przez ostatnią królową Hawajów.