Puszkarstwo
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Puszkarz – określenie zawodu funkcjonujące w XV-XVII wieku w Polsce. Zawód zanikł w XIX wieku. W dawnej Rzeczypospolitej puszkarzem nazywano rzemieślnika wyrabiającego broń palną, w szczególności armaty i działa ze spiżu[1]. Nazwa rzemiosła pochodzi od puszki, czyli ogólnego określenia broni palnej używanego w Polsce w XV oraz na początku XVI wieku[2].
Na ziemiach polskich rzemiosło pojawiło się w XV wieku. Największymi ośrodkami produkcji puszkarskiej były Kraków, Gdańsk, a na Śląsku Świdnica. W większości miast puszkarze wchodzili w skład zbiorowych cechów metalowych. W latach 1622–1631 powstał w Gdańsku odrębny cech puszkarzy, rusznikarzy i łożowników, zwanych także szychterzami.
W czasach późniejszych nazwa zawodu przeszła na obsługujących działa artylerzystów[3]. Puszkarze zajmowali się wówczas nakierowaniem i strzelaniem z dział[4], w szczególności bombard[5]. Do ich obowiązków należało także ładowanie prochem, czyszczenie i przygotowywanie dział do nabicia[6]. W średniowieczu żołd wyszkolonego w obsługiwaniu działa puszkarza należał do najwyższych w ówczesnej wojskowości, przewyższając nawet zapłatę dla zaciężnego kopijnika w pełnej zbroi[7].
Współcześnie terminu puszkarstwo używa się wymiennie z rusznikarstwem[8], a także z takimi pojęciami jak: rzemiosło artystyczne, odlewanie i obróbka przedmiotów z brązu, spiżu, miedzi i mosiądzu oraz z terminem ludwisarstwo[9].