Przemków (gromada 1954–1972)

Przemków – dawna gromada, czyli najmniejsza jednostka podziału terytorialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1954–1972.

Przemków

gromada
1954–1973
Państwo	Polska
Województwo	zielonogórskie
Powiat	szprotawski
Data powstania	5 października 1954
Data likwidacji	1 stycznia 1973
Siedziba	Przemków
Szczegółowy podział administracyjny (1954)
Liczba sołectw 4
Liczba reprezentantów
Liczba członków GRN (1954) 13
brak współrzędnych

Gromady, z gromadzkimi radami narodowymi (GRN) jako organami władzy najniższego stopnia na wsi, funkcjonowały od reformy reorganizującej administrację wiejską przeprowadzonej jesienią 1954^[1] do momentu ich zniesienia z dniem 1 stycznia 1973^[2], tym samym wypierając organizację gminną w latach 1954–1972^[3][4].

Gromadę Przemków z siedzibą GRN w Przemkowie (wówczas wsi, nie wchodzącej w jej skład) utworzono – jako jedną z 8759 gromad na obszarze Polski^[3] – w powiecie szprotawskim w woj. zielonogórskim na mocy uchwały nr V/26/54 WRN w Zielonej Górze z dnia 5 października 1954. W skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad^[5] Piotrowice, Szklarki, Krępa i Łężce ze zniesionej gminy Przemków w tymże powiecie^[6]. Dla gromady ustalono 13 członków gromadzkiej rady narodowej^[7].

1 stycznia 1959 siedziba gromady Przemków, osiedle Przemków (nie wchodzące w jej skład), otrzymało status miasta^[8].

1 stycznia 1972 do gromady Przemków włączono tereny o powierzchni 1962 ha z miasta Przemków w tymże powiecie^[9].

Gromada przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej^[10]. 1 stycznia 1973 w powiecie szprotawskim reaktywowano gminę Przemków^[11] (obecnie gmina Przemków należy do powiatu polkowickiego w woj. dolnośląskim).

Uwaga: W terminie od 5 października do 13 listopada 1954 (przez pięć tygodni) istniały formalnie dwie jednostki o nazwie gromada Przemków (drugą była gromada składająca się z samego Przemkowa). Zazwyczaj, w przypadku istnienia dwóch gromad o tej samej nazwie w jednym powiecie (kiedy jedna miejscowość była siedzibą dwóch gromad lecz wchodziła w skład tylko jednej z nich) stosowano wyróżniki w postaci znaków rzymskich. W tym przypadku do tego nie doszło, zapewne z powodu bardzo krótkiego terminu do awansu Przemkowa (stanowiącego gromadę pierwszą) do statusu osiedla i równoczesnej likwidacji tej gromady (wprowadzenie wyróżników pozostawiłoby drugą gromadę z wyróżnikiem w oficjalnej nazwie mimo braku takiej potrzeby po 13 listopada 1954). Przez to wyróżniki nie zostały w tym przypadku oficjalnie wprowadzone.

Przypisy

1. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
2. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
3. Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956. Brak numerów stron w książce
4. Mała Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959. Brak numerów stron w książce
5. Gromady istniały także po II wojnie światowej jako jednostka pomocnicza gmin.
6. Uchwała Nr V/26/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu szprotawskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 4 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 5 października 1954 r. dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 4 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 55)
7. Uchwała Nr LXI/227/54 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Szprotawie z dnia 6 października 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 7 października 1954 r., Nr. 8, Poz. 44)
8. Dz.U. z 1958 r. nr 73, poz. 364
9. Dz.U. z 1971 r. nr 15, poz. 154
10. Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971. Brak numerów stron w książce
11. Uchwała Nr XIX/71/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 5 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie zielonogórskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z dnia 6 grudnia 1972 r., Nr 10, Poz. 98)