Loading AI tools
pogląd polityczny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pro-choice (ang. „za wyborem, na rzecz wyboru”) – ogół ruchów społecznych i organizacji opowiadających się za legalizacją aborcji[1].
Podobnie jak wiele innych terminów używanych przez uczestników debaty aborcyjnej, także rozróżnienie na ruchy pro-choice i pro-life bywa uznawane za nacechowane emocjonalnie: pierwsza nazwa odwołuje się do prawa do wolności, druga do prawa do życia. Mogą być jednak odbierane także jako sugestia, że druga strona sporu jest danym wartościom przeciwna („anti-choice”, „anti-life”)[2].
Rozróżnienia na ruchy pro-life i pro-choice wśród obywateli państw, gdzie toczy się debata publiczna na tematy związane z aborcją rzadko kiedy są jasne: przykładowo w sondażu dla amerykańskiego Public Religion Research Institute 70 proc. obywateli USA określiło siebie jako „pro-choice”, a jednocześnie niemal dwie trzecie jako „pro-life”[3]. Jednocześnie respondenci zauważyli, że sam fakt opowiedzenia się po którejś ze stron sporu może być społecznie stygmatyzujący[3].
Z powodu problemów terminologicznych wiele redakcji i agencji prasowych sugeruje używanie neutralnych bądź opisowych terminów na określenie stron sporu o prawo do aborcji. Przykładowo Associated Press sugeruje w swoim podręczniku stylu użycie terminów ruch bądź działacz „na rzecz prawa do aborcji” i „przeciwko aborcji” (ang. abortion rights i anti-abortion)[4].
Początek zorganizowanych ruchów pro-choice sięga lat 60. XX wieku, kiedy w krajach Europy Zachodniej i Ameryki Północnej zaczęły powstawać organizacje stawiające sobie za cel depenalizację przerywania ciąży[5][6].
W Polsce wiosną 2016 roku w ramach sprzeciwu wobec zarejestrowanej w Sejmie inicjatywie ustawodawczej „Stop aborcji” wprowadzającej całkowity zakaz aborcji[7] została założona grupa internetowa Dziewuchy Dziewuchom, do której przystąpiło ponad 100 tysięcy kobiet[8][9].
3 października 2016 w Warszawie i 147 innych miejscowościach w Polsce odbyły się demonstracje w ramach wydarzenia nazwanego Ogólnopolskim Strajkiem Kobiet nawiązującego do Strajku kobiet w Islandii z 1975 r. a w 60 miastach za granicą odbyły się akcje solidarnościowe[8]. Pod wpływem Strajku Kobiet w Polsce powstały dziesiątki formalnych i nieformalnych inicjatyw koncertujących się na temacie praw kobiet[8].
Kolejna fala protestów miała miejsce w 2020 r. po wydaniu przez Trybunał Konstytucyjny wyroku ograniczającego możliwość przerywania ciąży w przypadku ciężkiego uszkodzenia płodu. Trybunał stwierdził, że aborcja z powodu „ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu" jest niezgodna z Konstytucją RP[10].
Współczesne ruchy i organizacje pro-choice odwołują się do różnorodnych argumentów.
Główny argument stwierdza, iż płód lub embrion nie jest jeszcze osobą, i z tego względu nie posiada takich praw jak osoby[11][12]. Do osiągnięcia pewnego etapu w rozwoju embrion/płód nie posiada mózgu rozwiniętego do tego stopnia, by mogła się wytworzyć świadomość, z tego względu nie należy, zdaniem tej argumentacji, traktować płodu lub embrionu tak, jak traktowane są osoby[13].
Inny argument zwraca uwagę na fakt, że cechą osoby jest tożsamość, tymczasem zarodek do 15. dnia ciąży może ulec podziałowi, co skutkuje powstaniem ciąży bliźniaczej[14]. Z tego względu trudno wyciągać wniosek, że w przypadku bliźniąt zarodek przed podziałem jest tą samą osobą, co po podziale[14].
Argument głoszący, że płód nie jest osobą potwierdził Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu wydając wyrok w sprawie „Vo przeciwko Francji”. Sąd uznał w niej, że sześciomiesięczny płód nie jest osobą i nie należy traktować aborcji jako zabójstwa[15].
Inne formy argumentacji przywołują fundamentalne prawa człowieka (m.in. decydowania o swoim życiu osobistym[16], prywatności[17]). Zgodnie z tymi argumentami zakaz przerywania ciąży narusza prawo do życia kobiety w ciąży, prawo do wolności, prawo do samookreślenia i prawo do integralności cielesnej[11].
Zwolennicy legalizacji aborcji jako argument podają to że restrykcyjne prawo aborcyjne powoduje powstanie podziemia aborcyjnego[11].
Ważnym argumentem jest argument z dobra rodziny jako całości (przeważającego – zdaniem części kręgów pro-choice – nad dobrem płodu)[18] a fizyczne i psychiczne zdrowie matki jest wg nich zawsze ważniejsze niż życie płodu a syndrom aborcyjny jest wytworem ”kultury opresyjnej”[11].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.