Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pomnik Czynu Polaków (potocznie: Pomnik Trzech Orłów) – pomnik znajdujący się w Szczecinie w Parku Kasprowicza vis-à-vis Jasnych Błoni. Zaprojektowany został przez Gustawa Zemłę, a odsłonięty w 1979 roku.
Pomnik Czynu Polaków (2009) | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Typ obiektu | |
Projektant | |
Fundator |
Społeczeństwo Pomorza Zachodniego |
Data odsłonięcia |
3 września 1979 |
Położenie na mapie Szczecina | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego | |
53°26′34,00″N 14°32′15,69″E |
6 września 1972 Komitet Wojewódzki PZPR w Szczecinie, z inicjatywy Janusza Brycha, ówczesnego I Sekretarza KW PZPR, postanowił wznieść w Szczecinie monument. Miał on być wyrazem szacunku i podziękowania społeczeństwu Szczecina za odbudowanie i rozbudowanie miasta w ciągu 35 lat od zakończenia II wojny światowej. Realizacji tego zadania podjęło się Towarzystwo Przyjaciół Szczecina, którego przewodniczącym był Jan Stopyra, ówczesny Prezydent Miasta. Po wielu perturbacjach i dyskusjach koncepcyjnych, we wrześniu 1976 powołano Komitet Organizacyjny Budowy Pomnika, którego przewodniczącym został również Jan Stopyra (Prezydentowi podlegały służby miejskie, niezbędne dla budowy Pomnika).
Wizję artystyczną Trzy pokolenia – Trzy orły nadał Pomnikowi jego wykonawca, prof. Gustaw Zemła, przy współpracy z Eugeniuszem Kozakiem. Dokumentację konstrukcyjną postumentu opracował prof. Jerzy Piskorz-Nałęcki, przy współpracy z inż. Jerzym Podesławskim i inż. Edwardem Pianko. Głównymi wykonawcami Pomnika (odlewy orłów z brązu), byli pracownicy Zakładów Mechanicznych im. Marcelego Nowotki w Warszawie i pracownicy Stoczni Szczecińskiej im. A. Warskiego (postument ze stali nierdzewnej).
Z Warszawy orły zostały, pod nadzorem wiceprezydenta Szczecina Zdzisława Pacały, przewiezione rzeką Wisłą, barkami Żeglugi Szczecińskiej, do portu w Gdańsku, a dalej Morzem Bałtyckim do portu w Świnoujściu, a potem przez Zalew Szczeciński, rzeką Odrą do portu w Szczecinie, a stąd ulicami miasta do Parku Kasprowicza. Postument miał o wiele krótszą drogę (Stocznia-Park Kasprowicza). Całością prac na placu budowy Pomnika, wraz z jego otoczeniem, kierował inż. Kazimierz Szulc.
Decydenci, po wielu dyskusjach i konsultacjach, nadali Monumentowi nazwę: "Pomnik Czynu Polaków" jako wyraz szacunku i podziękowania za walkę, pracę i naukę dla ojczyzny, trzem pokoleniom Polaków:
Pomnik został wzniesiony z okazji 35 rocznicy Odrodzenia Polski. Odsłonięcia pomnika dokonano 3 września 1979 r. w 40. rocznicę rozpoczęcia II wojny światowej (w 1979 r. 1 września przypadał w sobotę, w związku z czym inauguracja roku szkolnego odbyła się w poniedziałek, a na odsłonięcie sprowadzono masowo uczniów szczecińskich szkół). Odsłonięcia dokonał minister spraw wewnętrznych Stanisław Kowalczyk[1]. Równocześnie Rada Państwa PRL, w uznaniu zasług społeczności szczecińskiej dla rozwoju PRL, nadała miastu Szczecin Order Sztandaru Pracy I klasy.
Wokół Pomnika na tablicach z brązu umieszczono nazwiska i nazwy współtwórców.
Wysokość Pomnika – 22,5 m, rozpiętość skrzydeł – 6,5 m, waga orłów – 60 ton, całkowita wysokość kolumny wynosi – 22,75 m, a dolna krawędź orłów jest usytuowana na wysokości 7,70 m nad powierzchnią gruntu. Ponad 4 metry konstrukcji kolumny znajduje się pod powierzchnią gruntu i ta jej część jest zatopiona w około 150-tonowej bryle betonu[2]. W tej podziemnej części kolumny znajduje się komora ochronna, skąd dwie drabinki prowadzą do wnętrza orłów. Służą one do obsługi i konserwacji konstrukcji od wewnątrz. Do wykonania postumentu zużyto około 83 tony stali z czego około 10 ton, to stal nierdzewna, która została użyta do wykonania poszycia zewnętrznego kolumny na całej jej wysokości. Konstrukcja usztywnień kolumny to stal zwykła.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.