Podhalańska Brygada Obrony Narodowej

Podhalańska Brygada Obrony Narodowej – brygada Obrony Narodowej Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.

Podhalańska Brygada Obrony Narodowej

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1939
Nazwa wyróżniająca	Podhalańska
Dowódcy
Pierwszy	płk Stanisław Poręba-Czuryłło
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	garnizon Kraków, garnizon Tarnów (OK V)
Rodzaj sił zbrojnych	Wojsko
Rodzaj wojsk	Obrona Narodowa
Podległość	DOK V Armii „Kraków” Armii „Karpaty”

Podhalańska Brygada ON

Obrona Narodowa w 1939

Podhalańska Brygada Obrony Narodowej została sformowana w maju 1939 roku w składzie sześciu batalionów ON typu IV. Dowództwo brygady mieściło się w garnizonie Kraków. W przededniu wojny zostało przeniesione do Tarnowa. Na stanowisko dowódcy brygady został wyznaczony pułkownik Stanisław Poręba-Czuryłło.

„Pułkownik Czuryłło miał równocześnie objąć dowództwo karpackiego odcinka osłony (Nowy Sącz i na wschód), ale dwa z jego batalionów («Żywiec» i «Zakopane») z konieczności musiały wyjść ze składu jego brygady i zasilić 1 i 2 Pułk KOP. Na dobitkę, kiedy właśnie pułkownik Czuryłło zaczął obejmować swój odcinek, wyszedł rozkaz o tworzeniu brygad górskich z jednostek KOP i ON. Równocześnie z brygadą pułkownika Gaładyka (maskowaną jako «pododcinek Sucha») powstawał w Karpatach «pododcinek Nowy Sącz» - inna brygada górska - na którego czele postawiono pułkownika Stawarza, dotychczasowego dowódcę 12 pułku 6 dywizji. Ponieważ tym odcinkiem dowodził dotychczas podpułkownik Krajewski, dowódca 1 pułku podhalańskiego w Nowym Sączu (pułk ten także wszedł w skład brygady Stawarza), i on opracowywał plan jego obrony, więc w pewnym momencie odcinek ten miał 3 dowódców. W każdym razie Czuryłło stawał się zupełnie zbędny, mógł troszczyć się tylko o sprawy organizacyjne swojej «brygady». Od samego czytania tych zarządzeń musiała rozboleć głowa, a cóż dopiero mówić o korespondencji w tych sprawach. Na szczęście w połowie lipca nowe zarządzenie ograniczyło nasz pas działania linią Czorsztyn-Tymbark. Na wschód od nas powstawała armia «Karpaty», dowodzona przez generała Fabrycego. Z uczuciem ulgi oddaliśmy mu ten karpacki bałagan Czuryłły”^[1].

27 sierpnia 1939 roku wydane zostały rozkazy w sprawie sformowania, w terminie do 15 września, trzech plutonów artylerii ON. Każdy z plutonów miał być uzbrojony w dwie 65 mm armaty górskie wz. 1906.

W kampanii wrześniowej 1939 roku poszczególne bataliony walczyły w składzie 1 Brygady Górskiej Strzelców (Zakopiański i Żywiecki), 3 Brygady Górskiej Strzelców (Jasielski) oraz 2 Brygady Górskiej Strzelców (pozostałe cztery baony).

Organizacja i obsada personalna

Stanisław Czuryłło (przed 1936)

• Dowództwo Podhalańskiej Brygady ON
  • dowódca - płk Stanisław Poręba-Czuryłło
• Żywiecki batalion ON - kpt. Julian Szczerbaniewicz
• Sądecki batalion ON - kpt. Ignacy Jeleń
• Zakopiański batalion ON - mjr Edward Roth
• Limanowski batalion ON - kpt. Władysław Wojtowicz
• Gorlicki batalion ON – kpt. Stanisław Czwiertnia
• Jasielski batalion ON - kpt. Stefan Borowski
• 1 Nowosądecki pluton artylerii ON
• 2 Nowosądecki pluton artylerii ON
• Żywiecki pluton artylerii ON