Plac Powstańców Śląskich w Katowicach

Plac Powstańców Śląskich w Katowicach – plac położony w katowickiej dzielnicy Szopienice-Burowiec, przy skrzyżowaniu ul. Obrońców Westerplatte, ul. ks. bpa Herberta Bednorza, ul. Lwowskiej i ul. Wiosny Ludów. Jest to centralny plac Szopienic^[1].

plac Powstańców Śląskich

Szopienice-Burowiec
Widok na pl. Powstańców Śląskich
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Położenie na mapie Katowic plac Powstańców Śląskich
Położenie na mapie Polski plac Powstańców Śląskich
Położenie na mapie województwa śląskiego plac Powstańców Śląskich
50°15′45,5″N 19°05′41,9″E

Pomnik Powstańca Śląskiego przy pl. Powstańców Śląskich

Charakterystyka

Przy pl. Powstańców Śląskich 3 znajduje się zabytkowy zespół kościelny, wpisany do rejestru zabytków 30 grudnia 1994 roku (nr rej.: A/1557/94^[2])^[3], obejmujący^[4]:

• kościół parafialny pod wezwaniem świętej Jadwigi z lat 1885–1887, wzniesiony w stylu neogotyckim,
• kaplicę Ogrójca z 1903 roku, wzniesioną według projektu Ludwika Schneidera w stylu neogotyckim,
• grupę rzeźb Adoracja Krzyża i Pieta z przełomu XIX i XX wieku.

Granice ochrony obejmują cały zespół w ramach ogrodzenia. We wnętrzu kościoła św. Jadwigi znajdują się: tablica upamiętniająca księdza biskupa Herberta Bednorza oraz tablica upamiętniająca Józefę Kantor, nauczycielkę z Szopienic, harcmistrzynię, drużynową Konspiracyjnej Drużyny „Mury” w KL Ravensbrück w okresie II wojny światowej^[5].

Przy pl. Powstańców znajdują się także inne historyczne obiekty^[6]:

• plebania kościoła św. Jadwigi (pl. Powstańców Śląskich 3), wybudowana w 1881 roku w stylu historyzmu;
• kamienica mieszkalna (pl. Powstańców Śląskich 6), wzniesiona na początku XX wieku w stylu historyzmu. Dawniej mieścił się tu sklep rzeźniczy, w drugiej dekadzie XXI wieku mieściła się już tu apteka. Zabytkowa ceramika udekorowana jest motywami kwiatowymi, zarówno realistycznych, jak i stylizowanych. W kamienicy mieściła się również piekarnia. Zdobiąca ją ceramika przedstawia wzory geometryczne oraz związane z piekarstwem – m.in. postać młodego piekarczyka z koszem wypieków oraz pojedyncze kompozycje ze wzorami wstęg, kłosów i wypieków (babki, precli, sękacza) wpisanym w wieniec laurowy. Podłogę wyłożono ośmiobocznymi płytkami barwy białej, w narożach czerwonej^[7].

Osobny artykuł: Pomnik Powstańca Śląskiego w Szopienicach.

Na placu Powstańców Śląskich, obok gmachu VI Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Długosza, znajduje się Pomnik Powstańca Śląskiego – obelisk z dwoma tablicami: tablicą upamiętniającą powrót Górnego Śląska do Polski oraz tablicą upamiętniającą miejsce, w którym stanął w 1924 Pomnik Wolności, zburzony przez hitlerowców w 1939 roku^[5].

29 marca 2011 roku wydano decyzję o uwarunkowaniach środowiskowych dla przebudowy placu w rejonie skrzyżowania^[8][9]. Plac przebudowano do formy ronda w latach 2014–2015^[10].

Zobacz też

• Park Powstańców Śląskich w Katowicach
• Pomnik Powstańców Śląskich w Katowicach
• Ulica Powstańców w Katowicach
• Zmiany nazw ulic i placów w Katowicach

Przypisy

1. Urząd Miasta Katowice: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, Cz. 1, Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-07-18]. (pol.).
2. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 [dostęp 2011-07-18].
3. Urząd Miasta Katowice: Lokalny Program rewitalizacji miasta Katowice na lata 2007-2013. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-07-18]. (pol.).
4. Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków: gmina Katowice. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2011-07-18]. (pol.).
5. Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice. www.katowice.uw.gov.pl. [dostęp 2020-10-22]. (pol.).
6. Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-07-18]. (pol.).
7. Ewa Pokorska: Piękno użyteczne. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, 2011, s. 74–78. ISBN 978-83-85871-60-6.
8. Urząd Miasta Katowice: KŚ − Obwieszczenie w sprawie wydania decyzja Nr 14/Ś/11 z dnia 29.03.2011r. o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia pn. „Przebudowa układu komunikacyjnego w rejonie ul. Wiosny Ludów oraz skrzyżowania z ulicami: Lwowską, Bednorza i Obrońców Westerplatte (Plac Powstańców Śląskich) w Katowicach”, w zakresie przebudowy torowiska tramwajowego wraz z infrastrukturą towarzyszącą.. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-07-18]. (pol.).
9. Urząd Miasta Katowice: KŚ − Obwieszczenie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia pn. „Przebudowa układu komunikacyjnego w rejonie ul. Wiosny Ludów oraz skrzyżowania z ulicami: Lwowską, Bednorza i Obrońców Westerplatte (Plac Powstańców Śląskich) w Katowicach”.. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-07-18]. (pol.).
10. MichałM. Bulsa MichałM., BarbaraB. Szmatloch BarbaraB., Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 110, ISBN 978-83-7729-502-1.

Bibliografia

• Katowice – Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
• Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996. ISBN 83-905115-0-9. Brak numerów stron w książce
• Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice - Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 72. ISBN 83-85831-35-5.
• Leszek Jabłoński: Na trasie Balkan Ekspresu - Giszowiec, Nikiszowiec, Szopienice. Przewodnik po dzielnicach Katowic. Katowice: CRUX, 2003. ISBN 83-918152-3-4. Brak numerów stron w książce