Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pierwsza komunia święta – uroczystość katolicka, w której podczas mszy wierni po raz pierwszy przyjmują Eucharystię, czyli zgodnie z wyznawaną przez siebie wiarą prawdziwe ciało i krew Chrystusa pod postacią chleba. Do pierwszej komunii świętej Kościół dopuszcza wiernych, którzy znają podstawowe prawdy wiary i rozumieją dokonującą się na mszy świętej transsubstancjację[1]. Pierwsza komunia święta jest ważnym wydarzeniem nie tylko dla przyjmujących i ich rodzin, lecz również dla całej wspólnoty parafialnej.
W Polsce wiek przyjęcia pierwszej komunii świętej jest obecnie ustalony na trzecią klasę szkoły podstawowej[2]. Istnieje także możliwość dopuszczenia do komunii św. dzieci młodszych[3][4]. Św. Jan Paweł II pochwalał ten zwyczaj[uwaga 1][5]. Dzieci do tego dnia przygotowują się cały rok. W coraz większej liczbie parafii prowadzi się także program formacji duchowej rodziców tych dzieci, zwykle przez świeckich katechistów, przygotowywanych do tego zadania w szkole katechistów[6].
W dniu uroczystości komunijnej dzieci ubierane są bardzo elegancko.
Przed I komunią świętą wymagana jest zawsze spowiedź dziecka.
W starożytności komunia św. była po raz pierwszy udzielana zaraz po przyjęciu chrztu, nawet niemowlętom (pod postacią wina). Praktyka ta jest kontynuowana w Kościołach wschodnich[3][7]. W Kościele łacińskim z biegiem czasu zaprzestano stosować tę praktykę i zaczęto dopuszczać do komunii św. dzieci posiadające już pewną świadomość tego, czym jest Eucharystia. O dojrzałości dziecka decydowali rodzice wraz z duszpasterzem. W 1215 roku Sobór laterański IV określił, że każdy katolik po dojściu do używania rozumu powinien przynajmniej raz w roku (na Wielkanoc) po spowiedzi i odprawionej pokucie przystąpić do komunii[uwaga 2][8], co kilka wieków później potwierdził Sobór trydencki, wyklinając z Kościoła tych, którzy twierdzą inaczej[uwaga 3][9]. Dodatkowo Ojcowie Soboru potępili pogląd mówiący, że dzieciom nieposiadającym używania rozumu potrzebna do zbawienia jest komunia święta[uwaga 4][10]. Zła interpretacja nauki Kościoła doprowadziła do tego, że do komunii św. dopuszczano tylko starsze dzieci, a w wielu przypadkach już młodzież[3]. Zaczęto bowiem określać dolną granicę wieku, w którym można przystąpić do komunii św. W niektórych krajach (Belgia, Holandia) wiek ten ustalono na szesnaście lat[11].
Praktykę jednoczesnej komunii św. wielu dzieci wprowadzili w XVII wieku Księża Misjonarze. Uroczystość pierwszokomunijna była organizowana na zakończenie misji[11]. Zwyczaj ten rozpowszechniał się poszczególnych diecezjach świata, a na ziemie polskie dotarł w I połowie XIX wieku. Około czterdziestu dzieci z kościoła św. Małgorzaty przyjęło I komunię św. 16 maja 1842 roku, w drugim dniu uroczystości Zesłania Ducha Świętego podczas nabożeństwa w archikatedrze w Poznaniu, w którym uczestniczył abp Marcin Dunin (Prymas Polski).
Organizowanie uroczystości pierwszokomunijnych przyjęło się w całym Kościele za pontyfikatu Piusa X, który podpisując dekret Świętej Kongregacji ds. Sakramentów Quam singulari nakazał urządzenie generalnej komunii św. dzieci przynajmniej raz w roku[uwaga 5][3].
W Polsce przyjęło się udzielanie I komunii świętej dzieciom po dwuletniej katechizacji, a tylko w wyjątkowych przypadkach dopuszczano do Stołu Pańskiego dzieci młodsze, nawet przed rozpoczęciem nauki w szkole[12]. W 2009 roku wskutek zmian w systemie edukacji wprowadzający wcześniejszy obowiązek szkolny dzieci, Komisja Wychowania Katolickiego Episkopatu Polski rozpoczęła pracę nad przesunięciem I komunii świętej do klasy III szkoły podstawowej[13]. W niektórych diecezjach tej zmiany już dokonano.
Za względu na to, że w późnym średniowieczu pobożność adoracyjna zaczynała wypierać sakramentalne przyjmowanie Ciała Pańskiego[14], Sobór laterański IV nakazał, aby wierni, którzy osiągnęli wiek rozeznania (używania rozumu), przystępowali do komunii św. przynajmniej raz w roku. Ów wiek rozeznania był przeważnie definiowany jako wiek, w którym dziecko potrafi odróżnić, co jest uczciwe, od tego, co uczciwe nie jest, a w kwestii wiary odróżnia zwykły chleb od Chleba Eucharystycznego.
Wiek, od którego powstaje obowiązek przystępowania do komunii św., w następujący sposób definiował św. Tomasz z Akwinu:
Z chwilą, kiedy w dzieciach budzi się używanie rozumu tak, że mogą przejąć ten sakrament (Eucharystię), można im go udzielić.
W podobnym duchu wypowiadał się św. Antonin:
Ale skoro dziecko jest zdolne popełnić grzech śmiertelny, jest też od razu obowiązane zachować przykazanie, co do spowiedzi i w konsekwencji także co do Komunii.
Ogłoszony w 1983 roku Kodeks prawa kanonicznego określa wiek, w którym się domniemywa używanie rozumu, na siedem lat (KPK kan.97 § 2).
Przygotowanie do pierwszej komunii świętej odbywa się zarówno przy parafii, jak i w szkole[15]. Wyjątkiem od tej zasady jest tzw. Wczesna Komunia Święta, do której dzieci i ich rodzice przygotowują się na specjalnych katechezach w parafii (rodzice włączają się wtedy aktywnie do przygotowania duchowego swoich dzieci do tej uroczystości)[4].
.jpg)
Uroczystość pierwszej komunii świętej obejmuje przedpołudniową mszę św. oraz nabożeństwo popołudniowe, po którym według zwyczajów parafialnych są rozdawane pamiątki pierwszokomunijne oraz robione wspólne zdjęcie[16]. Zazwyczaj zdjęcia może wykonywać tylko akredytowany (tzn. posiadający licencję na robienie zdjęć podczas liturgii) fotograf[17].
Podczas uroczystości I komunii św. można wyróżnić następujące punkty:
Dla podkreślenia ważności wydarzenia dzieci, które po raz pierwszy przyjęły Eucharystię, obdarowywane są przez najbliższych podarunkami.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
