malarz flamandzki Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Petrus Christus (wym. [kristüs]), Petrus Cristus (ur. ok. 1410[uwaga 1] w Baerle k. Antwerpii, zm. przed 19 grudnia 1476 w Brugii) – flamandzki malarz, przedstawiciel późnego gotyku.
Szybkie fakty Data i miejsce urodzenia, Data i miejsce śmierci ...
Działał w Brugii. W 1444 kupił obywatelstwo Brugii. Według wcześniejszych biografii miał być uczniem Jana van Eycka, co według najnowszych odkryć w źródłach archiwalnych nie jest prawdą. Mistrz umarł w 1441, a Christus prawdopodobnie nie przebywał w Brugii[1].
Po śmierci mistrza w 1441 przejął jego pracownię i ukończył kilka rozpoczętych przez niego obrazów (np. Św. Hieronim). Dużo podróżował. Odwiedził m.in. Mediolan, Wenecję i Genuę, pracując dla kupieckich kolonii tych miast w Brugii. W 1468 wykonał zlecenie na dekoracyjną oprawę uroczystości zaślubin Karola Śmiałego z Małgorzatą z Yorku. Wraz z żoną należał do Bractwa Matki Bożej od Uschniętego Drzewa. Pochowany został w brugijskim kościele Najświętszej Marii Panny.
Malował obrazy religijne i portrety. Przypisuje się mu ok. 20 obrazów. Jego sygnowane i datowane prace pochodzą z lat 1446–1457. Sygnatury (Petrus Christus lub Petrus Christophasen) widnieją jedynie na sześciu obrazach. Tradycję Jana van Eycka łączył z wpływami Roberta Campina i Rogiera van der Weydena. Od jego poprzedników różni go stonowana kolorystyka, miękka materia malarska oraz łagodny, liryczny nastrój. Wykształcił nowy typ obrazu wotywnego – niewielkich kompozycji kontemplacyjnych przedstawiających Madonny na tle pejzażowym, w nastroju lirycznej poezji (Berlin, Madryt, Nowy Jork, Budapeszt). Był jednym z pierwszych artystów niderlandzkich, którzy stosowali perspektywę geometryczną o pojedynczym punkcie zbiegu do budowy jednolitych, spójnych przestrzeni malarskich. Twórczość Christusa oddziałała na takich malarzy, jak Dirk Bouts i Geertgen tot Sint Jans.
Najbardziej znanym jego dziełem jest Św. Eligiusz w warsztacie, łączący cechy malarstwa religijnego i rodzajowego. Spośród wizerunków wyróżnia się miniaturowy Portret młodej kobiety (Berlin), zw. Niderlandzką Nefretete lub Giocondą Północy.
Dawniejsi uczeni (Max Jakob Friedländer, 1867–1958, Georges Hulin de Loo, 1862–1945) uważali go za epigona i kompilatora. Dzisiaj podkreśla się, że był wybitnym artystą, który wypracował swój własny styl.
Święta Rodzina we wnętrzu – 1460–67, olej na desce, Nelson-Atkins Museum of Art, Kansas City
Madonna z Dzieciątkiem(inne języki) (Madonna z uschniętego drzewa[2]) – 1465, olej na desce, 14,7 x 12,4 cm, Muzeum Thyssenów-Bornemiszów, Madryt (dla Bractwa Uschniętego Drzewa)
Portret młodej kobiety – ok. 1470, olej na desce, 29 x 22,5 cm, Gemäldegalerie, Berlin
Niektóre źródła podają, że urodził się około 1420.
Adam Bochnak, Historia sztuki nowożytnej, t. 1, Warszawa: PWN, 1983, ISBN83-01-03173-5
Robert Genaille, Maciej Monkiewicz, Antoni Ziemba: Encyklopedia malarstwa flamandzkiego i holenderskiego, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe; Wydaw. Naukowe PWN, 2001, ISBN83-221-0686-6