Perkozek[4] (Tachybaptus ruficollis) – gatunek niewielkiego ptaka wodnego z rodziny perkozów (Podicipedidae). Zamieszkuje Europę (poza jej północnym i północno-wschodnim skrajem), południową, środkową i północno-zachodnią Afrykę, południową i wschodnią Azję oraz niektóre wyspy Oceanii. W zależności od temperatury panującej w zimie na obszarach lęgowych jest ptakiem wędrownym, osiadłym lub podejmującym lokalne wędrówki[3]. Ptaki z populacji środkowoeuropejskiej zimują w Europie Zachodniej i basenie Morza Śródziemnego. Przeloty: marzec i listopad. Nie jest zagrożony.
T. ruficollis collaris (Mayr, 1945) – północno-wschodnia Nowa Gwinea po Wyspę Bougainville’a
Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny wydziela podgatunki tricolor, collaris oraz wyróżniany niekiedy taksonvulcanorum (populacje z Jawy, Timoru i Małych Wysp Sundajskich) do osobnego gatunku Tachybaptus tricolor[6].
Ubarwienie godowe wiosną – przód brązowy ze srebrzystobiałym połyskiem, policzki i gardło kasztanowe, kąt dzioba żółty. Ubarwienie spoczynkowe jesienią i zimą – wierzch brązowy, boki i spód brudnobiałe, biaława pierś, jasnożółta szyja.
Wymiary średnie
długość ciała 25–29 cm[5][7] rozpiętość skrzydeł 40–45 cm[7] masa ciała ok. 130–236 g[5], wyjątkowo ponad 300 g[7]
To płochliwy ptak, dlatego nie widuje się go raczej na wodach otwartych. Jako jedyny perkoz gniazduje dwa razy w roku i jest jednym z najmniejszych przedstawicieli rzędu (najmniejszy jest perkozek białoskrzydły). Zwykle jego obecność zdradza tylko głos – krótkie „bi, bi, bi” (w czasie gniazdowania zmieniające modulacje podnosząc się i opadając) lub pojedyncze „nit”. W czasie toków słychać zarówno samca, jak i samicę. Prawdopodobnie oboje wiążą się na stałe. Samiec w czasie zalotów stroszy pióra, bije dziobem po wodzie, rozpryskuje ją i nurkuje. Staje się bardzo wojowniczy, odganiając ze swojego terytorium intruzów.
Gniazdo
W płytkiej wodzie między trzcinami budowane przez oboje rodziców z roślin wodnych. Za każdym razem, gdy wracają do gniazda, nurkują i przynoszą trochę roślin.
Jaja
Wyprowadza dwa lęgi w roku, składając w marcu i czerwcu zazwyczaj 5 do 6 jaj, które wraz z gniciem roślin budujących gniazdo stają się brunatne. Rodzice wysiadują je na przemian.
Wysiadywanie i młode
Jaja są wysiadywane przez okres 20 do 21 dni. Zagniazdowniki, pisklęta osiągają samodzielność po około 45 dniach. Po wykluciu gniazdo nie traci znaczenia. Małe ptaki korzystają z niego dla wypoczynku i rozgrzania się, choć w tym celu wchodzą też na grzbiety rodziców. Upierzenie piskląt jest podobne do szaty spoczynkowej, pokryte czarnym puchem z rudymi podłużnymi pasami na grzbiecie, a na głowie mała srebrzysta plamka koło ucha. W razie niebezpieczeństwa ojciec i matka nurkując gwałtownie rozpryskują gejzery wody.
Pożywienie
Drobne zwierzęta wodne, owady i ich larwy.
IUCN klasyfikuje perkozka jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2015 roku, mieści się w przedziale około 610000 – 3500000 osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3].
W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą[8]. Na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC)[9]. W latach 2013–2018 krajowa populacja lęgowa liczyła 7,5–10 tysięcy par[10].
P.S. Pallas:Adumbratiunculae avium variorum praecedenti Elencho insertarum, sed quae in Systemate Naturae Illustr. Linnaei nondum extant. W:A. Vroeg:Catalogue raisonné, d’une collection superieurement belle d’Oiseaux, tunt exotiques qu’Euro-peens, de Quadrupedes et d’Insectes. Empailles, & arranges avec beattcoup d’art en situations & attitudes extremement nature lies, & garantis de la corruption d’une faqon parti-culiere. Le tout rassemblé & arrangé, pendant une longue suite d’annees, avec beaucoup de peines & a grand fraix, par A. Vroeg. Collection qu’on offre aux amateurs entiére & à un prix raisonnable, jusqu’au 22 Septembre de cette année; après l’Echeance duquel terme, elle sera vendue aux plus off rands, le 6 Octobre 1764 a la Haye, dans la Maison de Mr. Coster, au coin du Veenestraat sur le petit Marché aux Herbes, par Pierre van Os, Libraire demeurant sur la Place à la Haye.la Haye:Pierre van Os,1764,s.6.(fr.).
Llimona, F., del Hoyo, J., Christie, D.A., Jutglar, F., Garcia, E.F.J. & Kirwan, G.M.:Little Grebe (Tachybaptus ruficollis).[w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line].2016.[zarchiwizowane z tego adresu(2016-04-01)].
Tachybaptus ruficolis (Perkozek). W:M.Gromadzki (red.):Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny.T.7:Ptaki (część I).Warszawa:Ministerstwo Środowiska,2004,s.35–38. ISBN83-86564-43-1.
Tachybaptus ruficolis (Perkozek). W:M.Gromadzki (red.):Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny.T.7:Ptaki (część I).Warszawa:Ministerstwo Środowiska,2004,s.35–38. ISBN83-86564-43-1.