Partia Akcji i Solidarności

Partia Akcji i Solidarności (rum. Partidul Acțiune și Solidaritate) – mołdawska partia polityczna o charakterze centroprawicowym i liberalnym, założona przez Maię Sandu w 2016 roku. Partia jest obserwatorem Europejskiej Partii Ludowej i Międzynarodowej Unii Demokratycznej.

Partia Akcji i Solidarności

Partidul Acțiune și Solidaritate

Państwo	Mołdawia
Skrót	PAS
Lider	Igor Grosu
Data założenia	15 maja 2016
Adres siedziby	Maria Cebotari 9 Kiszyniów
Ideologia polityczna	liberalizm, proeuropeizm
Liczba członków	13 000 (2020)
Członkostwo międzynarodowe	Europejska Partia Ludowa (członek stowarzyszony)
Barwy	Żółty      czarny
Obecni posłowie	63/101
Strona internetowa

Historia

Partia powstała w wyniku protestów w Mołdawii w latach 2015–2016 i rosnącego niezadowolenia obywateli z działań ówczesnej partii rządzącej. 23 grudnia 2015 roku Maia Sandu zamieściła w serwisie YouTube film, w którym ogłosiła zamiar utworzenia nowej partii politycznej. Podanym przez nią powodem takiego działania było utworzenie oddolnej partii, która funkcjonowałaby w oparciu o zasady demokracji wewnętrznej i byłaby finansowana z niewielkich datków. Sandu została wybrana na lidera PAS 15 maja 2016 roku, a 26 maja partia została oficjalnie zarejestrowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości. W momencie rejestracji partia liczyła 7500 członków^[1]. W lutym 2017 roku partia złożyła wniosek o członkostwo w Europejskiej Partii Ludowej^[2].

Koalicja rządowa w 2019 roku

W wyborach parlamentarnych w Mołdawii w 2019 roku partia PAS i Platforma Godność i Prawda utworzyły Blok Wyborczy Teraz, który zebrał 26,8% głosów. Po podziale sojuszu na dwie odrębne frakcje parlamentarne, PAS uzyskał 15 mandatów. 6 czerwca partia ogłosiła gotowość do utworzenia koalicyjnego rządu z prorosyjską Partią Socjalistów Republiki Mołdawii (PSRM) w celu uwolnienia instytucji państwowych, które ich zdaniem znajdowały się pod kontrolą oligarchiczną. Po utworzeniu koalicji przewodniczącą parlamentu wybrano liderkę PSRM Zinaidę Greceanîi, a utworzenie rządu powierzono Mai Sandu^[3]. Z powodu znacznych różnic ideologicznych między partiami współtworzącymi koalicję, przetrwała ona jedynie pięć miesięcy, a rząd został odwołany 12 listopada po tym, jak PSRM i Demokratyczna Partia Mołdawii przegłosowały wotum nieufności^[4].

Zwycięstwa w wyborach w 2020 i 2021 roku

Po odwołaniu rządu Sandu, PAS zostało partią opozycyjną. W wyborach prezydenckich w Mołdawii w 2020 roku, zwyciężyła kandydatka partii, Maia Sandu. Zgodnie z mołdawskim prawem prezydent nie może być członkiem partii politycznej, co skutkowało rezygnacją Sandu z funkcji przewodniczącej i członka partii, do następnego kongresu partii funkcję prezesa PAS pełnił tymczasowo pierwszy wiceprezes Igor Grosu^[5].

W lipcu 2021 roku Partia Akcji i Solidarności wygrała wybory parlamentarne i zdobyła 63 miejsca w 101-osobowym Parlamencie^[1]. 6 sierpnia tego samego roku Parlament udzielił wotum zaufania nowo utworzonemu rządowi Natalii Gavrilițy^[6]. W lutym 2023 roku jej następcą na stanowisku premiera został inny członek PAS, Dorin Recean^[7].

Postulaty programowe

Partia Akcji i Solidarności jest partią centroprawicową, łączącą liberalizm i socjalliberalizm z liberalizmem gospodarczym^[8][9].

Polityka gospodarcza

Zgodnie ze swoim programem, PAS popiera ideę gospodarki opartej na własności prywatnej i opowiada się za znacznym ograniczeniem biurokracji na wszystkich etapach działalności. W kampanii prezydenckiej w 2020 roku kandydatka partii Maia Sandu zaproponowała podniesienie emerytury minimalnej do 2000 lei^[10].

Polityka zagraniczna

Partia wspiera integrację Mołdawii z Unią Europejską, partnerstwo ze Stanami Zjednoczonymi oraz utrzymanie niekonfrontacyjnych stosunków z Rosją^[11][12]. Partia popiera wzmocnienie relacji Mołdawii z Rumunią, ale jest przeciwna zjednoczeniu obu państw.

Przewodniczący Partii Akcji i Solidarności

	Portret	Imię i nazwisko	od	do
1.		Maia Sandu	15 maja 2016	10 grudnia 2020
2.		Igor Grosu	10 grudnia 2020 (do 15 maja 2022 p.o.)	nadal

Poparcie w wyborach

Wybory parlamentarne

Wybory	Parlament Republiki Mołdawii					Rząd
	Głosy			Mandaty
	Liczba	%	+/−	Liczba	+/−
2019	380 181	26,84 (3.)	–	15/101	–	Koalicja rządowa
						Opozycja
2021	774 754	52,80 (1.)	25,96	63/101	48	Rząd większościowy

Wybory prezydenckie

Wybory	Kandydat	I tura		II tura		Uwagi
		Głosów	%	Głosów	%
2016	Maia Sandu	549 152	38,71 (2.)	766 593	47,89 (2.)	Przegrana z Igorem Dodonem
2020	Maia Sandu	487 635	36,16 (1.)	943 006	57,72 (1.)	Wygrana z Igorem Dodonem

Przypisy

1. ArcadieA. Răileanu ArcadieA., A avut loc congresul de constituire a Partidului Acţiune şi Solidaritate [online], news.gov.md, 26 maja 2016 [dostęp 2021-10-23] (ang.).
2. OlafO. Wientzek OlafO., The European People’s Party and the East: Party Cooperation in Ukraine, Moldova and Georgia, Nomos Verlag, 26 listopada 2019, ISBN 978-3-7489-0401-4 [dostęp 2021-09-24] (ang.). Brak numerów stron w książce
3. VitalieV. Călugăreanu VitalieV., Distopie politică la Chișinău. PAS acceptă colaborarea cu PSRM [online], dw.com, 6 czerwca 2019 [dostęp 2021-09-24] (rum.).
4. Moldovan parliament approves Ion Chicu as new prime minister [online], reuters.com, 14 listopada 2019 [dostęp 2021-09-24] (ang.).
5. Maia Sandu leaves PAS [online], ipn.md, 10 grudnia 2020 [dostęp 2021-09-24] (ang.).
6. Mołdawski parlament zatwierdził skład nowego rządu premier Natalii Gavrility [online], forsal.pl, 6 sierpnia 2021 [dostęp 2021-10-23] (pol.).
7. StephenS. McGrath StephenS., CristianC. Jardan CristianC., Moldova: New pro-Western government sworn in, faces ‘crises’ [online], apnews.com, 16 lutego 2023 [dostęp 2023-03-25] (ang.).
8. Moldova's pro-Russian president concedes race to pro-European challenger Sandu [online], france24.com, 16 listopada 2020 [dostęp 2021-10-23] (ang.).
9. Statute of the political party „Party of Action and Solidarity” [online], unpaspentru.md, 15 maja 2016 [dostęp 2021-10-23] (ang.).
10. KamilK. Całus KamilK., Proeuropejski rząd w Mołdawii [online], osw.waw.pl, 6 sierpnia 2021 [dostęp 2021-10-23] (pol.).
11. Moldova election: Pro-EU candidate Maia Sandu wins presidency [online], bbc.com, 16 listopada 2020 [dostęp 2021-09-24] (ang.).
12. MateiM. Rosca MateiM., Pro-EU Sandu becomes Moldova’s president [online], politico.eu, 16 listopada 2020 [dostęp 2021-09-24] (ang.).