Osieck (gmina)

Osieck – gmina miejsko-wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie otwockim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie siedleckim.

Osieck

gmina miejsko-wiejska
Urząd Miasta i Gminy w Osiecku
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	otwocki
TERC	1417062
Siedziba	Osieck
Burmistrz	Karolina Zowczak
Powierzchnia	68 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności	3636[1]
• gęstość	53,5 os./km²
Nr kierunkowy	25
Kod pocztowy	08-445
Tablice rejestracyjne	WOT
Adres urzędu: ul. Rynek 1 08-445 Osieck
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 13[2][3] Liczba miejscowości 16[3]
Położenie na mapie powiatu
51°57′59″N 21°25′16″E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Osieck.

Według danych z 31 grudnia 2019^[4][5] gminę zamieszkiwało 3636 osób.

Jednostki pomocnicze gminy

Gmina Wiejska Osieck zostało podzielona na 17 jednostek pomocniczych gminy – 13 sołectw i 4 kolonie^[2].

Sołectwa Gminy Osieck:

Augustówka Czarnowiec Górki Grabianka Lipiny

Natolin Nowe Kościeliska Osieck Pogorzel Rudnik

Sobienki Stare Kościeliska Wójtowizna

Kolonie

Kolonia Pogorzel

Zniesione nazwy miejscowości

• Osieck pod Górą • Osieck pod Grabinką • Pod Rudnikiem

Największe miejscowości gminy według liczby mieszkańców (dane z 31 grudnia 2015 roku)

Miejscowość	Liczba ludności
Osieck	1 024
Augustówka	953
Pogorzel	430
Sobienki	234
Nowe Kościeliska	168
Natolin	157
Rudnik	137
Górki	133
Grabianka	128
Wójtowizna	96
Czarnowiec	85
Lipiny	34
Stare Kościeliska	25

Wykaz miejscowości gminy Osieck
Lp.	Teryt	Miejscowość	Status
1	0683105	Augustówka	wieś
2	0683370	Brody	część miejscowości
3	0683200	Chabaszew	część miejscowości
4	0683128	Czarnowiec	wieś
5	0683217	Dworek	część miejscowości
6	0683134	Górki	wieś
7	0683140	Grabianka	wieś
8	0683223	Kąciki	przysiółek
9	1066917	Kolonia Pogorzel	część miejscowości
10	0683157	Lipiny	wieś
11	0683393	Majdan	część miejscowości
12	0683163	Natolin	wieś
13	0683170	Nowe Kościeliska	wieś
14	0683111	Ocznia	część miejscowości
15	0683192	Osieck	miasto
16	0683230	Osieck pod Górą	osada
17	0683246	Osieck pod Grabinką	osada
18	0683186	Pod Kościeliskami	część miejscowości
19	0683252	Pod Rudnikiem	osada
20	0683269	Pogorzel	wieś
21	0683358	Rudnik	wieś
22	0683364	Sobienki	wieś
23	0683401	Stara Kościeliska	wieś
24	0683418	Wójtowizna	wieś

Wykaz nazw ulic obszaru gminy wiejskiej Osieck
Augustówka	Natolin	Osieck	Pogorzel	Rudnik	Sobienki	Stare Kościeliska
Gocławska Józefa Sokoła Kolejowa Kołbielska Krótka Leśna Malinowa Młoda Ocznia Okęcie Olszowa Osiecka Radosna Słoneczna Spokojna Szkolna Wesoła Wrzosowa Zielona	Sarenki	Baśniowa Biedronki Borowików Brzozowa Dworek Dzięcioła Franciszka Bielińskiego Graniczna Guliwera Jana Pawła Woronicza Jaskółki Jaśminowa Jeżynowa Kamienna Kolonijna Kołbielska Kościelna Kościuszki Krakowska Króla Zygmunta Augusta Królowej Bony Krótka Ks. Aleksandra Olszewskiego Ks. Andrzeja Reptowskiego Ks. Józefa Rychlika Księcia Ziemowita III Księżnej Anny Kwiatowa Leśna Lubelska Miła Nowa Osiedlowa Pilawska Podleśna Polna Polnych Kwiatów Potockich Przechodnia Przemysłowa Przyjazna Różana Rudnicka Rumiankowa Rynek Siedlecka Słoneczna Słowików Sosnowa Spacerowa Świerkowa Targowa Toporowa Warszawska Wiosenna Wrzosowa Zaciszna Zdrojowa Źródlana	Chabrowa Działkowa Jagodowa Leśniczego Majowa Sosnowa Toporowa Wierzbowa Wrzosowa Wspólna	Jeżynowa Osiecka Puchacza Skowronka Sosnowa Sójki Wilgi	Długa Konwaliowa Łąkowa Sosnowa Wspólna	Bratkowa Dawna Jaśminowa Orla Starego Dębu Zięby

Historia gminy

Gmina Osieck była jedną z 17 gmin wiejskich powiatu garwolińskiego guberni siedleckiej^[6]. 13 stycznia 1870^[7] do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich Osieck^[8]. Z dniem 31 marca 1939 roku do gminy Osieck przyłączono część obszaru znoszonej gminy Warszawice oraz wyłączono z niej gromadę Krystyna, którą przyłączono do gminy Wola Rębkowska^[9].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[10] gmina Osieck ma obszar 67,5 km², w tym:

• użytki rolne: 57%
• użytki leśne: 35%

Gmina wiejska stanowi 10,97% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2019^[4]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	3636	100	1864	51,3	1772	48,7
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	53,5		27,4		26,1

• Liczba i płeć mieszkańców Gminy Osieck w latach 1995–2019^[1].

• Wiek mieszkańców Gminy Osieck w 2020 roku^[1].

• Stan mieszkańców Gminy Osieck w 2011 roku

Stan cywilny (ludność w wieku 15+ lat)^[1].

Stan cywilny ludności gminy Osieck w 2019

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Kawalerowie/Panny	821	28,2	348	23,5	473	33,0
Żonaci/Zamężne	1665	57,2	809	54,7	856	59,7
Wdowcy/Wdowy	272	9,3	230	15,6	42	2,9
Rozwiedzeni/Rozwiedzione	140	4,8	83	5,6	57	4,0
Nieustalone	11	0,4	6	0,4	5	0,3

Małżeństwa i rozwody na 1000 ludności w 2019

Opis	Małżeństwa	Rozwody
Gmina Osieck	3,6	1,2
Mazowieckie	4,9	1,7
Polska	4,8	1,7

Przyrost naturalny na 1000 ludności w Gminie Osieck w 2019

Opis	Ogółem	Kobiety	Mężczyźni
Przyrost naturalny	11	0	11
Urodzenia	44	19	25
Zgony	33	19	14
Zgony niemowląt	0	0	0

Zabytki

Kościół Mariawiacki w Pogorzeli

W gminie wiejskiej Osieck znajdują się dwanaście obiekty wpisane do rejestru zabytków:

• Kościół pw. św. Apostołów Andrzeja i Bartłomieja w Osiecku przy Kościelnej 1 (nr ewidencyjny działki: 1409/7),
• Drewniana kaplica cmentarna pw św. Rocha w Osiecku przy Krakowskiej (nr ewidencyjny działki: 2061),
• Kościół mariawicki pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Pogorzeli przy ul. Pogorzel 34 z XIX-XX wieku (nr ewidencyjny działki: 1369/1),
• Budynek starej plebanii przy Kościele parafialnym w Osiecku przy Kościelnej 4 (nr ewidencyjny działki: 1409/8),
• Chałupa w Osiecku z XIX wieku (do rozbiórki) przy ul. Rynek 37 (nr ewidencyjny działki: 1923/1),
• Chałupa w Osiecku z XVIII/XIX wieku przy ul. Warszawskiej 5 (nr ewidencyjny działki: 1448),
• Chałupa w Osiecku przy ul. Warszawskiej,
• Chałupa w Osiecku przy ul. Warszawskiej 8 (nr ewidencyjny działki: 1813/1),
• Budynek mieszkalny w Osiecku przy ul. Warszawskiej 9 (nr ewidencyjny działki: 1450/2),
• Budynek mieszkalny w Osiecku przy ul. Warszawskiej 10 (nr ewidencyjny działki: 1815),
• Budynek mieszkalny w Osiecku przy ul. Warszawskiej 23,
• Budynek mieszkalny w Osiecku przy ul. Warszawskiej 25 (nr ewidencyjny działki: 1904).

Oświata i wychowanie

Zespół Szkolno-Przedszkolny w Augustówce

Żłobki

• Publiczny Żłobek w Sobienkach

Przedszkola

• Publiczne Przedszkole w Augustówce
• Publiczne Przedszkole w Sobienkach

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa im. Orła Białego w Augustówce
• Szkoła Podstawowa im. Powstańców Styczniowych w Osiecku

Transport

Droga wojewódzka nr 862 relacji Tabor – Podbiel – Osieck

Transport drogowy

• droga wojewódzka nr 739 Sobienie-Jeziory – Sobienki – Osieck
• droga wojewódzka nr 805 Warszawice – Osieck – Pilawa
• droga wojewódzka nr 862 Tabor – Podbiel – Osieck
• droga wojewódzka nr 879 Osieck – Dworzec Kolejowy PKP
• droga powiatowa nr 36276 Osieck – Ponurzyca – Człekówka
• droga powiatowa nr 36277 Osieck – Zabieżki – Kąty – Antoninek
• droga powiatowa nr 36278 Osieck – Górki – Rudnik – Grabianka
• droga powiatowa nr 36280 Osieck – Czarnowiec – Natolin – Nowe Kościeliska – Stara Huta
• droga powiatowa nr 36516 odcinek drogi przebiegającej przez wieś Nowe Kościeliska
• droga powiatowa nr 36519 Kościeliska – Stara Huta
• droga powiatowa nr 36520 Wola Władysławowska – Natolin – Łucznica
• droga powiatowa nr 36524 Osieck – Augustówka
• drogi gminne o ogólnej długości 146 kilometrów

Transport kolejowy

Obecnie przez gminę wiejską Osieck przebiegają dwie linie kolejowe: nr 7 Warszawa – Lublin – Dorohusk oraz nr 12 Skierniewice – Łuków. Stacje Kolejowe:

• Augustówka (Linia kolejowa nr 7)
• Osieck (Linia kolejowa nr 12)

Turystyka

Piesze i rowerowe szlaki turystyczne PTTK przebiegające na terenie Osiecka:

• MZ-5087y „Szlak wiejski” o długości 21 km
  • Trasa: Stara Wieś PKP – Lasek – Regut – Ponurzyca – Czarci Dół – Osieck, Rynek^[11]

• MZ-5096n „Ponadregionalny szlak borów nadwiślańskich” o długości 80 km
  • Trasa: Glinianka PKS – Wola Karczewska – Adamówka – Wólka Mlądzka – Rudka – Otwock – Czerwona Droga – Torfy – Jezioro Czarne – Lasek – Celestynów – Regut – Las Ponurzycki – Zabieżki – Kąciki – Osieck, UG – Łucznica – Garwolin PKP^[12]

• PTTK OTWOCK R-1c „Szlak borów nadwiślańskich” o długości 75 km
  • Trasa: Warszawa Radość PKP – Zagórze – Góraszka – Emów – Kamień Leśnika – Dąbrowiecka Góra – Dąbrówka – Celestynów – Regut – Podbiel – Ponurzyca – Czarci Dół – Osieck – Kąciki – Augustówka Ocznia – Jaźwiny – Augustówka – Pilawa^[13]

Hotel

• Pod Sosnami

Ochotnicze straże pożarne

Budynek OSP w Osiecku

W gminie wiejskiej funkcjonuje 5 jednostek ochotniczej straży pożarnej. Są to:

• OSP w Górkach,
• OSP w Natolinie,
• OSP w Osiecku,
• OSP w Pogorzeli,
• OSP w Rudniku.

Władze samorządowe gminy

Naczelnicy Osiecka:

• Janusz Wachnik (1970–1975)
• Wiesław Zwoliński (1975–1990)

Przewodniczący Rady Gminy:

• Stanisław Lemieszkiewicz (1990–1994)
• Elżbieta Sulińska (1994–1998)
• Marian Piłka (1998–2000)
• Stanisław Grzegrzółka (2000–2002)
• Teresa Marianna Nowak (2002–2006)
• Danuta Anna Płatek (2006–2010)
• Adam Kowalski (2010–2018)
• Irena Hulisz (2018-2022)
• Ryszard Andrzej Kamionek (2022-2024)

Przewodniczący Rady Miejskiej:

• Ryszard Andrzej Kamionek (01.01.2024–7.05.2024)
• Anna Kotowska (od 7.05.2024)

Wiceprzewodniczący Rady Gminy:

• Grzegorz Kędziorek (2006–2010)
• Danuta Anna Płatek (2010–2014)
• Tomasz Urbaniak (2014-2024)

Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej:

• Tomasz Urbaniak (01.01.2024–7.05.2024)
• Marek Jan Długaszek (od 7.05.2024)

Wójtowie Osiecka:

• Władysław Marek Lasocki (1.07.1990–19.02.2014)
• p.o. Karolina Zowczak (6.03.2014–9.12.2014)
• Karolina Zowczak (9.12.2014–1.01.2024)

Burmistrzowie Osiecka:

• Karolina Zowczak (od 1.01.2024)

Religia

Kościół rzymskokatolicki

• Kościół pod wezwaniem św. Apostołów Andrzeja i Bartłomieja w Osiecku
• Kościół mariawicki pod wezwaniem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Pogorzeli

Kościół pw. św. Apostołów Andrzeja i Bartłomieja

Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła w Osiecku

Pierwszy kościół, którego istnienie potwierdzają źródła historyczne powstał w II połowie XIII wieku. Jego fundatorem był Konrad I – książę mazowiecki, była to budowla drewniana i przetrwała niespełna sto lat, gdyż spłonęła doszczętnie w I połowie XIV wieku. Kolejną świątynię, również drewnianą zbudowano w 1353 roku z inicjatywy księcia mazowieckiego Ziemowita III. Istniała ona do 1656 roku, kiedy to podczas „potopu” spalili ją Szwedzi. Na jej miejscu zbudowano tymczasową kaplicę która służyła jako miejsce kultu przez 18 lat. Trzeci osiecki kościół, również drewniany zbudowano z fundacji marszałka koronnego Franciszka Bielińskiego w 1675 roku. Przetrwał on do 1778 roku. Kolejny kościół był murowany, budował go ksiądz Andrzej Reptowski w latach 1778–1782. Niestety był on za mały w stosunku do powiększającej się liczby wiernych, dlatego też postanowiono wybudować większą świątynię. Została ona wybudowana w latach 1902–1904 wg projektu Stefana Szyllera, a konsekrowany przez sufragana podlaskiego bpa Franciszka Jaczewskiego w 1908 roku. Najstarszym zabytkiem świątyni jest kropielnica z czarnego marmuru chęcińskiego, pełniąca dawniej funkcje chrzcielnicy.

Kościół mariawicki pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy

Został wybudowany w 1910 roku. Początkowo świątynia należała do Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, natomiast po 1935 społeczność mariawicka w większości opowiedziała się za reformami abp. Jana Marii Michała Kowalskiego i budynek przeszedł do wiernych Kościoła Katolickiego Mariawitów. Po II wojnie światowej liczba wyznawców zaczęła drastycznie spadać, dlatego w latach 70. XX w. Kościół Katolicki Mariawitów podjął decyzję o przekazaniu majątku Skarbowi Państwa. W 1985 r. kościół został wyremontowany z funduszy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a następnie przekazany, jako mienie komunalne na rzecz gminy Osieck. Od 1989 obiekt jest dzierżawiony przez osoby prywatne. W 2001 r. wójt gminy Osieck Władysław Marek Lasocki wystosował pismo do bp. Zbigniewa Kiernikowskiego, w którym proponowano przekazanie świątyni Kościołowi rzymskokatolickiemu. W 2002 Bogna Burska zrealizowała w kościele projekt malarski „Witraże”^[14]. Obecnie (2015) świątynia w dobrym stanie stoi pusta, teren jest ogrodzony i zamknięty, a plac uporządkowany. Tuż za ostatnimi zabudowaniami w kierunku Osiecka po północnej stronie drogi w lesie znajduje się niewielki cmentarz mariawitów. We wsi nie ma kościoła rzymskokatolickiego, znajduje się on w sąsiadującym Osiecku.

Plebania

Obok kościoła stoi drewniana, parterowa plebania z 1897 roku, bardzo bogato zdobiona. Kościół i plebania wybudowane zostały z inicjatywy proboszcza osieckiego ks. Aleksandra Olszewskiego. Plebania stoi na miejscu dawnego kościoła; jedna z jej ścian to właśnie ściana, będąca częścią starej świątyni.

Obok nowy budynek plebanii oraz organistówka, a po drugiej stronie ulicy dom parafialny – najstarszy murowany budynek w Osiecku. Teren wokół kościoła jest zadbany, ogrodzony kamiennym, otynkowanym płotem z dwiema kutymi bramami wjazdowymi, obsadzony drzewami, z figurami świętych, krzyżami misyjnymi oraz pomnikiem Papieża-Polaka.

Sąsiednie gminy

Gminy wiejskie sąsiadujące z Gminą Osieckiem to:

• Celestynów,
• Garwolin,
• Kołbiel,
• Pilawa,
• Sobienie-Jeziory

Przypisy

1. Gmina Osieck w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. Sołectwa Gminy Osieck.
3. Urząd Statystyczny w Warszawie.
4. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
5. Gmina Osieck w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-12-14], liczba ludności na podstawie danych GUS.
6. Powiat garwoliński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 497.
7. 1 stycznia 1870 wg kalendarza juliańskiego.
8. Postanowienie z 12 (24) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 461).
9. Dz.U. z 1939 r. nr 18, poz. 120.
10. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
11. Strona PTTK Otwock. otwock.pttk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-11)]..
12. Strona PTTK Otwock. otwock.pttk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-11)]..
13. Strona PTTK Otwock.
14. Ewa Gorządek: Bogna Burska. culture.pl, 2004-05. [dostęp 2012-04-05].