Loading AI tools
rodzaj Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Orzech (Juglans L.) – rodzaj roślin z rodziny orzechowatych. Obejmuje 20[4]–21[5][6] gatunków. Większość gatunków występuje we wschodniej Azji i we wschodniej Ameryce Północnej, nieliczne rosną wzdłuż Andów w Ameryce Południowej sięgając do północnej Argentyny. Tylko jeden gatunek – orzech włoski J. regia rośnie w Azji zachodniej, rejonie Kaukazu i w południowej Europie[7]. W Polsce popularnie uprawiany, poza tym zdziczały i zadomowiony, a nawet inwazyjny jest właśnie orzech włoski, poza tym także zadomowione są już: orzech czarny J. nigra i szary J. cinerea[8][9].
Orzech włoski | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
orzech | ||
Nazwa systematyczna | |||
Juglans L. Sp. Pl. 997. 1753 | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
Synonimy | |||
|
Są to drzewa o drobnych kwiatach zapylanych przez wiatr, o owocach zwanych orzechami, w podręcznikach botanicznych określanych czasem pestkowcami[10] lub nibypestkowcami[4] (owocnia jest zdrewniała, a mięsistą okrywę wokół niej tworzą zrośnięte działki, podkwiatki i przysadki)[11]. Orzechy rosną w lasach górskich na suchych i skalistych stokach oraz w lasach w dolinach rzek i strumieni[7]. Ich kora, liście i owoce zawierają juglon o silnym działaniu allelopatycznym[4].
Głównym walorem użytkowym orzechów są ich jadalne owoce i drewno. Szczególnie cenione są dolne części pni, zwłaszcza te znajdujące się już pod powierzchnią gruntu – bardzo twarde, o bardzo gęstych i mocno zaznaczonych słojach. Drewno to wykorzystywane jest do wyrobu mebli, kolb broni strzeleckiej i w stolarstwie artystycznym[7][11]. Z nasion orzecha włoskiego wyrabia się olej używany jako jadalny, do barwienia i wyrobu farb[4], używany w lampach, do celów technicznych i kosmetycznych[11]. Do bejcowania różnego rodzaju drewna wykorzystuje się także wywar z liści i owoców orzechów[11].
Nazwa rodzajowa Juglans pochodzi ze skrócenia rzymskiej nazwy – Jovis glans oznaczającej „żołędzie”[11] lub „orzechy Jowisza”[7]. W starożytności orzech symbolizował płodność i obfitość[11][4].
Rodzaj z rodziny orzechowate z rzędu bukowców. W obrębie rodziny należy do podrodziny Juglandoideae[2]. Najbliżej spokrewnionym rodzajem współczesnym jest orzesznik Carya[7].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.