Ochrona przeciwprzepięciowa

Ochrona przeciwprzepięciowa – zespół środków mających na celu zabezpieczenie nieruchomości, ludzi i mienia przed przepięciami spowodowanymi zaburzeniami atmosferycznymi i przepięciami łączeniowymi wynikającymi z operacji łączeniowych urządzeń elektrycznych^[1].

Instalacja elektryczna powinna zapewniać ochronę przed przepięciami łączeniowymi i atmosferycznymi, w związku z czym należy w nich stosować urządzenia ochrony przeciwprzepięciowej. Ochronę przed przepięciami przejściowymi zapewnia zamontowanie urządzeń do ograniczania przepięć^[2].

Uzupełnieniem ochrony przeciwprzepięciowej jest ochrona odgromowa.

Cel ochrony przeciwprzepięciowej

Przepięcia mogą uszkadzać izolacje urządzeń i aparatów elektrycznych (zob. napięcie probiercze), wywołują iskrzenie, niszczą urządzenia elektryczne i elektroniczne. W związku z czym ochrona przeciwprzepięciowa ma na celu ograniczyć zagrożenia pożarowe i porażeniowe w obiekcie. Ponadto ochrona przed przepięciami może zapobiegać uszkodzeniom sprzętu elektrycznego, zapewniać ochronę przed wadliwym działaniem obwodów sterowania i sygnalizacji, resetowaniem pamięci komputerowych oraz usterkom systemów informatycznych^[1].

Ochrona przed przepięciami przejściowymi

Ochrona przeciwprzepięciowa dla przepięć przejściowych  musi być zapewniona w miejscach gdzie przepięcie może mieć wpływ na^[3]:

• życie ludzkie;
• usługi publiczne i dziedzictwa kulturowego;
• działalność przemysłową lub handlową;
• dużą liczbę osób.

W innych przypadkach należy wykonać ocenę ryzyka, czy wymagane jest stosowanie ograniczników przepięć. Gdy ocena ryzyka nie została przeprowadzona, należy taką instalację objąć ochroną przeciwprzepięciową^[3].

Ochrona przed przepięciami przejściowymi nie jest wymagana dla domów jednorodzinnych, w przypadku kiedy całościowy koszt instalacji elektrycznej, która ma być chroniona jest mniejszy niż pięciokrotność kosztu ogranicznika przepięć wykorzystanego w złączu instalacji^[3].

Urządzenie ograniczające przepięcia

Urządzeniami, których zadaniem jest ograniczanie przepięć do wartości niegroźnej z punktu widzenia wytrzymałości elektrycznej izolacji, są:

• iskierniki,
• odgromniki wydmuchowe,
• odgromniki zaworowe: iskiernikowe i beziskiernikowe,
• kondensatory
• dławiki.

Bibliografia

• Andrzej Sowa, Ograniczanie przepięć w instalacjach elektrycznych, "Podręcznik inpe dla elektryków" Zeszyt 8, ISSN 1234-0081, Wydawca: Stowarzyszenie Elektryków Polskich - COSiW w Warszawie, 2005.
• Andrzej Sowa, Kompleksowa ochrona odgromowa i przepięciowa, Biblioteka Stowarzyszenie Elektryków Polskich - COSiW w Warszawie, 2005.
• Renata Markowska, Andrzej Sowa, Ochrona odgromowa obiektów budowlanych, seria: Zeszyty dla elektryków-nr 6, Wydawnictwo Medium, Warszawa 2009, ISBN 978-83-919132-8-4.
• Roman Kłopocki, Poradnik stosowania ograniczników przepięć ETITEC w obiektach budowlanych, ETI Polam SP. z o.o., Edycja 1/2009.

Przypisy

1. Eaton, Poradnik ochrony przeciwprzepięciowej [online] [dostęp 2023-04-29].
2. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
3. PN-HD 60364-4-443:2016-03 - Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa - Ochrona przed zaburzeniami napięciowymi i zaburzeniami elektromagnetycznymi - Ochrona przed przejściowymi przepięciami atmosferycznymi lub łączeniowymi