Przepięcie

Przepięcie – termin używany w elektrotechnice i elektronice, mający w obu dziedzinach nieco odmienne znaczenia. Jego głównym znaczeniem jest jednak wzrost napięcia powyżej wartości znamionowej.

Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Najczęściej przez przepięcie rozumie się wzrost napięcia ponad maksymalną wartość napięcia instalacji lub urządzenia elektrycznego^[1].

Występowanie

Sieci elektroenergetyczne

Przepięcie w sieciach elektroenergetycznych oznacza każdy wzrost napięcia w sieci ponad jego maksymalną dopuszczalną wartość.

Przepięcia dzieli się na:

• wewnętrzne (systemowe)
• zewnętrzne (atmosferyczne) – zwane też piorunowymi.

oraz na:

• długotrwałe
• impulsowe.

Przepięcia wewnętrzne powstają wewnątrz systemu. Mogą następować w wyniku

• zmiany impedancji obciążenia
  • zwarcia
  • doziemienia
  • przełączenia
  • załączanie i wyłączanie różnego rodzaju obciążeń – zob. też przepięcie łączeniowe
• rezonansu i ferrorezonansu

Źródłem przepięcia zewnętrznego może być

• piorun
• oddziaływanie innych pobliskich obwodów elektrycznych (zob. też sprzężenie elektromagnetyczne)
• impuls elektromagnetyczny powstający w wyniku wybuchu bomby atomowej
• fale radiowe

Przyczyny przepięć długotrwałych (zob. też przepięcie dorywcze, przepięcie ziemnozwarciowe):

• zła regulacja przez dostawcę energii
• nagły spadek obciążenia sieci, np. symboliczne akcje oszczędzania energii, koniec meczu, zaniki zasilania sąsiednich sieci
• niesymetryczne obciążenie lub zwarcie jednej z faz generatorów 3-fazowych lub sieci z nieuziemionym punktem gwiazdy
• spadek obciążenia w godz. nocnych

Przyczyny przepięć impulsowych (zob. też przepięcie przejściowe, przepięcie dynamiczne):

• wyładowania elektrostatyczne (Impuls zwykle <1 ns)
• wyłączenia odbiorników, szczególnie indukcyjnych
• iskrzenie kontaktów
• iskrzenie komutatorów dużych maszyn elektrycznych
• uderzenia piorunów w okolicy
• przełączenia w sieci energetycznej

Dział elektrotechniki zajmujący się ochroną przed przepięciami nazywa się ochroną przeciwprzepięciową.

Obwody rezonansowe

Przy rezonansie napięć, występującym w szeregowych obwodach rezonansowych RLC, napięcie na indukcyjności i pojemności są sobie równe i większe od napięcia zasilającego na zaciskach układu. Jeśli rezystancja obwodu rezonansowego jest mała, to dobroć układu Q jest duża i napięcie na elementach reaktancyjnych znacznie przekracza napięcie zasilające obwód

${\displaystyle Q={\frac {U_{L}}{U_{R}}}={\frac {U_{C}}{U_{R}}}.}$

Szkodliwość

W wyniku przepięcia mogą powstać różnego rodzaju szkody (szkoda przepięciowa), od których można się ubezpieczyć^[2].

Ograniczanie przepięć

Urządzeniami, których zadaniem jest ograniczanie przepięć do wartości niegroźnej z punktu widzenia wytrzymałości elektrycznej izolacji, są:

• ograniczniki przepięć
• iskierniki
• dławiki
• warystory
• transile

Zobacz też

• współczynnik przepięć
• zapad napięcia

Przypisy

1. Praca zbiorowa: Instalacje elektryczne i teletechniczne – Poradnik montera i inżyniera elektryka, Wyd. Verlag Dashöfer, Warszawa 2001, ISBN 978-83-88285-11-0.
2. Szkody i roszczenie – Szkoda przepięciowa w mieniu osób fizycznych na pzu.pl. pzu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-27)]..

Linki zewnętrzne

• Jak dobrać i zamontować ogranicznik przepięć? Poradnik - Zasilanie
• Zabezpieczenie przeciwprzepięciowe teletechniki, czyli: anten, kamer, LAN itd. – Poradnik

Kontrola autorytatywna (niebezpieczeństwo):

• NKC: ph201883
• J9U: 987007555742405171

Encyklopedie internetowe:

• Catalana: 0238882