Loading AI tools
rodzaj gryzoni Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nieświszczuk[7] (Cynomys) – rodzaj ssaków z podrodziny afrowiórek (Xerinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae). Nieświszczuki zostały po raz pierwszy naukowo opisane w 1805 roku podczas ekspedycji Lewisa i Clarka.
Cynomys | |||
Rafinesque, 1817[1] | |||
Przedstawiciel rodzaju – nieświszczuk czarnoogonowy (C. ludovicianus) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Plemię | |||
Rodzaj |
nieświszczuk | ||
Typ nomenklatoryczny | |||
Cynomys socialis Rafinesque, 1817 (= Arctomys ludoviciana Ord, 1815) | |||
Synonimy | |||
| |||
Podrodzaje i gatunki | |||
|
Występują w Ameryce Północnej i Środkowej. W Stanach Zjednoczonych nieświszczuki głównie występują na zachód od rzeki Missisipi, choć można je spotkać w kilku rejonach na wschodzie[8][9][10]. Zostały wytępione w pewnych rejonach Wielkich Równin, ponieważ farmerzy uważali je za szkodniki.
Są to nieduże, o zwartej budowie, kopiące obszerne nory gryzonie z krótką szczęką. Długość ciała (bez ogona) 290–440 mm, długość ogona samic 46–100 mm, samców 40–105 mm; masa ciała samic 460–930 g, samców 460–1300 g[9][11]. Nazywane są „pieskami”, ponieważ w chwili zagrożenia lub zainteresowania wydają odgłosy podobne do szczekania. Są roślinożerne. Na wolności mieszkają w licznych koloniach nazywanych potocznie „miastami”, które podzielone są na rodziny, zwane też koteriami. Sieć płytkich tuneli i komór zamieszkiwana przez jedną kolonię zajmuje zwykle ok. 100 ha powierzchni, jednak największa odkryta kolonia obejmowała obszar 65 tys. km² i mieszkało w niej 400 mln osobników[12].
W wielu rejonach rolniczych powodują poważne straty finansowe – kolonia skupiająca 25 tys. nieświszczuków zjada tyle pożywienia, co 100 krów lub 800 owiec, przez co od wielu lat są ofiarą zarówno masowego trucia i zatapiania całych kolonii, jak i niekontrolowanego odstrzału zwierząt. Szacuje się, że w porównaniu z rokiem 1800, pod koniec lat 90. XX wieku w USA przetrwało tylko 5% populacji zwierząt. Takie zmniejszenie liczebności doprowadziło do zagrożenia wymarciem tchórza czarnonogiego, który poluje na te zwierzęta.
Z uwagi na ukształtowane podczas życia w koloniach duże umiejętności społeczne oraz czytelną mowę ciała, od początku lat 90. XX wieku coraz częściej są udomawiane – najpierw w USA, a potem również w Europie. Udomawianie tych gryzoni przyczynia się do coraz większego nacisku opinii publicznej na wprowadzenie prawnej ochrony nieświszczuków. W USA stwierdzono też, iż coraz częściej nieświszczuki potrafią się adaptować do życia w wielkich miastach, budując mniejsze kolonie na niezabudowanych obszarach miast. Również w USA farmerzy coraz częściej zachowują „miasta” nieświszczuków, traktując je jako atrakcję turystyczną, pokazywaną odpłatnie przyjezdnym.
Rodzaj zdefiniował w 1817 roku francusko-amerykański przyrodnik Constantine Samuel Rafinesque na łamach The American Monthly Magazine and Critical Review[1]. Na gatunek typowy Rafinesque wyznaczył (oznaczenie monotypowe) nieświszczuka czarnoogonowego (C. ludovicianus).
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki zgrupowane w dwóch podrodzajach[20][11][8][7]:
Opisano również gatunki wymarłe z plejstocenu Stanów Zjednoczonych:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.