Loading AI tools
gatunek rośliny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nagietek polny (Calendula arvensis M.Bieb.) – gatunek rośliny jednorocznej należącej do rodziny astrowatych (Asteraceae). Występuje w basenie Morza Śródziemnego, na wyspach Makaronezji oraz w południowo-zachodniej Azji sięgając tam na wschodzie po Turkmenistan[4]. W Europie sięga na północ po Belgię, Niemcy, Węgry i Ukrainę[4]. W dawnych granicach Polski notowany był jako bardzo rzadki chwast na Podolu i południowym Wołyniu[5]. We współczesnych granicach notowany jest bardzo rzadko[6], przy czym określany jest różnie – jako zadomowiony składnik flory[7] lub pojawiający się tylko przejściowo (efemerofit)[6]. Jako gatunek introdukowany rośnie także w Kalifornii, Południowej Afryce, Australii i Nowej Zelandii, Korei i Ameryce Południowej[8][4].
Roślina bywa uprawiana[9]. Wykorzystywana jest jako roślina ozdobna i jadalna[10] oraz jako lecznicza w medycynie ludowej[11].
Roślina jednoroczna, kwitnąca od kwietnia (w północnej części zasięgu od maja[6]) do października[12]. Roślina o aromatycznym zapachu[12]. Kwiaty zapylane są przez pszczoły[10]. Owoce dojrzewają od sierpnia do listopada[10] i rozsiewane są przez zwierzęta (zoochoria – za sprawą kolców przyczepiających się do sierści) i wiatr (anemochoria – dzięki wąskim skrzydełkom wzdłuż owocu)[12].
Gatunek ten rośnie na polach jako chwast[5][12], także w winnicach[10], na odłogach[12] i różnych siedliskach ruderalnych[5]. Preferuje miejsca wilgotne, nie znosi zacienienia[10].
Liczba chromosomów 2n = 44[6][9].
Gatunek jest bardzo zmienny, przy czym zachowuje ciągłość form uniemożliwiającą opisanie wyodrębniających się taksonów wewnątrzgatunkowych[9].
Nagietek polny wykorzystywany był tradycyjnie jako roślina lecznicza działająca dezynfekująco, przeciwskurczowo i moczopędnie. Wywar z koszyczków stosowano w leczeniu oparzeń. Zgniecione liście stosuje się wciąż miejscowo na rany w celu przyśpieszenia gojenia. W medycynie ludowej we Włoszech gatunek ten wykorzystywany był jako lek przeciwzapalny, przeciwnowotworowy i przeciwgorączkowy. Z kolei w Hiszpanii uznawano liście za działające napotnie, moczopędnie i uspokajająco[11]. Generalnie jego zastosowanie było podobne do nagietka lekarskiego[10].
Współczesna medycyna koncentruje się na badaniu i wykorzystaniu nagietka lekarskiego, tym niemniej potwierdzono aktywność biologiczną także tego gatunku nagietka, np. nalewka z niego działa skutecznie przeciw gronkowcowi złocistemu[11].
Nagietek polny jest łatwą w uprawie rośliną ozdobną, a przy tym jadalną. Liście i pędy ze względu na bogatą zawartość witamin i soli mineralnych porównywane są z podobnie wartościowym mniszkiem pospolitym. Spożywane są surowe i ugotowane, koszyczki także marynowane[10].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.