![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Toru%25C5%2584_M%25C5%2582yn_Wiedzy_centrum_nauki_w_Toruniu.jpg/640px-Toru%25C5%2584_M%25C5%2582yn_Wiedzy_centrum_nauki_w_Toruniu.jpg&w=640&q=50)
Młyny Richtera w Toruniu
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Młyny Richtera w Toruniu (również Młyn Richtera[1], Młyn Rychtera[1]) – dawny kompleks młynowy znajdujący się przy ul. Władysława Łokietka 5 na Mokrem oraz Tadeusza Kościuszki 75/77 w Toruniu[1][2], obecnie siedziba Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy, Toruńskiego Inkubatora Technologicznego[3], Międzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży[4], Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury[5].
![]() Zespół budynków widziany od strony zachodniej | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | |||
Adres |
ul. Władysława Łokietka 5 i Tadeusza Kościuszki 75/77 | ||
Typ budynku | |||
Ukończenie budowy |
XIX w. | ||
![]() | |||
|
Inwestorem kompleksu był Gustaw Gerson, który w 1881 roku kupił teren położony pomiędzy obecną ul. Władysława Łokietka a Strugą Toruńską, w bliskim sąsiedztwie dworca kolejowego Toruń Mokre. W latach 80. XIX wieku rozpoczęto budowę pierwszych spichlerzy i młynu. W 1887 roku rozpoczęła się produkcja. Młyn zbudowano na planie litery „L”, od strony wschodniej był połączony z budynkiem kotła. Od strony ulicy Kościuszki stał dom z ogrodem, budynkiem gospodarczym i stajnią. Na skraju działku znajdował się skład węgla i stajnie. W 1909 roku przy południowej stronie młyna dobudowano spichlerz, w 1916 roku przy zachodniej stronie wybudowano kolejny spichlerz. Oba budynki zaprojektował E. Hoffmann[1].
Po 1920 roku kompleks kupił warszawski przedsiębiorca Leopold Richter (Rychter)[6][7]. Cały kompleks przebudowano i unowocześniono[1]. W okresie międzywojennym w zakładzie pracowało od 50 do 60 robotników[8]. W wyniku remontu zatarł się pierwotny wygląd młyna[1]. 12/13 maja 1941 roku Polska Armia Powstania podpaliła młyny[9]. Zniszczeniu uległy silosy, młyn żytni i kaszarnia. Po pożarze Niemcy odbudowali i rozbudowali młyn. Nowa bryła młynu nawiązywała do kościoła św. Janów w Toruniu, w swoim założeniu miała wzbudzać szacunek do potęgi III Rzeszy oraz nawiązywać do architektury gotyckiej[1].
W dniach 16-17 maja 1941 roku hitlerowcy zamordowali pracowników młyna, oskarżonych o współpracę z Polską Armią Powstania[10]. Na cześć zamordowanych w 1967 roku przy ścianie budynku od strony ul. Tadeusza Kościuszki odsłonięto pomnik ku czci pomordowanych pracowników młyna, składający się z dwóch tablic (okrągłej i prostokątnej) oraz znicza w formie koła młyńskiego[11].
W latach 60. dokonano ostatniej rozbudowy młynu[7]. W 1989 roku młyny zaprzestały produkcji. Opuszczone budynki ulegały degradacji. W 2009 roku władze Torunia podjęły się utworzenia w młynach Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy[1]. Centrum oddano do użytku w listopadzie 2013 roku[12]. W styczniu 2014 roku w młynach otwarty Toruński Inkubator Technologiczny[13]. W listopadzie 2018 roku podczas prac remontowych odsłonięto częściowo zachowane logo młynu z napisem [TORUŃSKI MŁYN] PAROWY LEOPOLD RYCHTER[6]. W lipcu 2022 roku cały obiekt przemianowano na Młyn Kultury[14].
Obiekt figuruje w gminnej ewidencji zabytków (nr 1715)[2].