Moritzburg (Halle)
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Moritzburg – zbudowany na przełomie XV i XVI w. zamek znajdujący się w Niemczech w mieście Halle (kraj związkowy Saksonia-Anhalt). Zbudowany został jako rezydencja arcybiskupów Magdeburga, zniszczony podczas wojny trzydziestoletniej; od końca XIX w. siedziba muzeum.
 Moritzburg, widok od wschodu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj związkowy | |
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Niemiec  | |
Położenie na mapie Saksonii-Anhaltu  | |
 51°29′10″N 11°57′48″E | |
| Strona internetowa | |
Budowę zamku rozpoczął arcybiskup Magdeburga Ernest Wettin w 1484 r., gdy wmurowano kamień węgielny[1][2]. Nadano mu nazwę Moritzburg (w języku polskim dosłownie zamek Maurycego), która pochodziła od imienia św. Maurycego, patrona arcybiskupstwa[3][4]. Budowa zamku była efektem odniesionego zwycięstwa arcybiskupa nad mieszczanami z Halle, którzy we wcześniejszych stuleciach w znacznym stopniu uniezależnili się od kontroli arcybiskupów, suwerenów tej ziemi (podobnie jak mieszczanie Magdeburga)[5][6]. Swoje przedsięwzięcie Ernest Wettin sfinansował w dużej części z dochodów z salin należących do mieszczan Halle, które zapewnił sobie po swym zwycięstwie[7]. W 1503 r. przeniósł się tutaj na dobre z pobliskiego zamku Giebichenstein[8].
Zamek łączył ze sobą odchodzący już styl gotycki oraz pierwsze pojawiające się trendy renesansu. Łączył także różne funkcje: był rezydencją arcybiskupa, siedzibą urzędów oraz fortecą zapewniającą kontrolę nad miastem[9][2]. Zamek zbudowano na planie nieco nieregularnego czworokąta o wymiarach ok. 72 x 85 m, z okrągłymi wieżami w narożnikach[10][2][4]. Komnaty reprezentacyjne i mieszkalne arcybiskupa mieściło zachodnie skrzydło zamku, przylegające do rzeki Soławy[11]. W północno-wschodniej części zamku znalazła się kaplica zamkowa pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, poświęcona w 1509 r.[12] Bramy znajdowały się w pierzejach północnej (zewnętrzna) i wschodniej (prowadząca bezpośrednio do miasta)[13][2].
Zamek stanowił także rezydencję następcy fundatora zamku, kolejnego arcybiskupa Magdeburga Albrechta Hohenzollerna[14]. Postępy reformacji zmusiły go do porzucenia Moritzburga w 1541 r.[15] Stanowił on jednak nadal rezydencję arcybiskupów, a następnie protestanckich administratorów arcybiskupstwa[15]. W okresie wojny trzydziestoletniej zamek przechodził z rąk do rąk: stacjonował tu Albrecht von Wallenstein, Johan von Tilly, a także wojska szwedzkie[15]. Podczas oblężenia przez Szwedów, 6 stycznia 1637 r. wybuchł pożar, który zniszczył zachodnie i północne skrzydło zamku; kolejne zniszczenia przyniosło oblężenie z 1639 r., wskutek którego to Szwedzi poddali zamek wojskom saskim[16].
Po śmierci ostatniego administratora arcybiskupstwa magdeburskiego w 1680 r. Halle, zgodnie z postanowieniami pokoju westfalskiego, włączono do państwa brandenburskiego[15]. Pozostałości zamku służyły celom wojskowym[15]. W 1777 r. wzniesiono barokowy budynek szpitala wojskowego[16][12]. Potem zamek służył różnym celom gospodarczym[17].
W pierwszej połowie XIX w. powstała koncepcja przebudowy go na siedzibę miejscowego uniwersytetu, którą jednak porzucono[16]. Mimo to w połowie tego stulecia rząd pruski odzyskał zamek[18]. W 1897 r. sprzedał go miastu Halle[18], które zrekonstruowało częściowo zabudowania i uruchomiło w nich muzeum[19][20][15]. Mimo to części zamku służyły innym celom – w części północnej urządzono salę gimnastyczną dla studentów uniwersytetu, w latach 60. XX w. powstał tu teatr i restauracja, a w latach 70. klub studencki z dyskoteką[19]. Na początku XXI w. przeprowadzono dalsze prace rekonstrukcyjne, dzięki którym muzeum zyskało nowe powierzchnie wystawiennicze – istniejące ruiny zamku połączono z nowoczesną architekturą[21][22][15].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
