Loading AI tools
kanclerz wielki litewski, wojewoda wileński, kasztelan trocki Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mikołaj Radziwiłłowicz „Stary” (lit. Mikalojus Radvilaitis) herbu Trąby, znany także jako Mikołaj I Radziwiłł (ur. ok. 1440, zm. 16 lipca 1509) – kanclerz wielki litewski i wojewoda wileński od 1492 roku, kasztelan trocki od 1488 roku, namiestnik bielski i smoleński. Był senatorem I RP oraz starostą nowogródzkim[1].
Mikołaj I Radziwiłł | |
Portret Mikołaja Radziwiłłowicza. Kopia wcześniejszej pracy z lat 30. XIX wieku | |
Trąby | |
Mikołaj Radziwiłłowicz h. Trąby | |
Rodzina | |
---|---|
Data urodzenia |
1440 (około) |
Data śmierci |
16 lipca 1509 |
Ojciec | |
Żona |
|
Dzieci |
z Zofią Anną Monwind: |
Rodzeństwo |
siostra |
W towarzystwie samego Kazimierza Jagiellończyka i jego synów, Mikołaj piął się w hierarchii urzędniczej Wielkiego Księstwa Litewskiego – od urzędu namiestnika smoleńskiego przez kasztelanię trocką aż po funkcję kanclerza wielkiego litewskiego. To właśnie Mikołajowi Radziwiłłowiczowi następne pokolenia Radziwiłłów zawdzięczają położenie podwalin pod przyszłą potęgę rodu. Dzięki królewskim nadaniom i innym nabytkom terytorialnym Mikołajowi udało się zgromadzić dobra, które w przyszłości stały się rdzeniem radziwiłłowskiego latyfundium, m.in. Kiejdany i Birże[2]. Nie bez znaczenia dla przetrwania rodu kluczową rolę odegrało pozostawienie przez trzykrotnie żonatego Mikołaja Radziwiłłowicza - pięciorga dzieci, w tym czterech synów, z czego Jan, Jerzy i Mikołaj zapoczątkowali trzy oddzielne linie rodu[2][3].
Jednak największą karierę zrobiła jego córka Anna I Radziwiłł. Wyznacznikiem potęgi domu Radziwiłłowskiego było jej wydanie za księcia mazowieckiego Konrada III Rudego. O to małżeństwo zabiegał sam książę Konrad, który potrzebował finansowego i politycznego wsparcia w konflikcie z Jagiellonami o utrzymanie suwerenności Mazowsza. Z kolei dla rodu Radziwiłłów była to szansa na związanie się z domem panującym. Po śmierci męża w 1503 r. aż do swojej śmierci skutecznie broniła suwerenności krainy Mazowsza przed Jagiellonami[2].
Podjął udane kroki w stosunku do króla Aleksandra Jagiellończyka w celu nominowania swojego syna Wojciecha na duchownego do jednej z diecezji w państwie. Decyzję władcy poparł papież Aleksander VI. W latach 1508–1519 Wojciech był już biskupem wileńskim[5].
Dzięki wszystkim tym zabiegom Radziwiłłowie stali się jednym z najpotężniejszych ówcześnie żyjących rodów, mających wpływy w większość poważnych struktur państwa[4].
24 lipca 1499 roku podpisał w Wilnie akt odnawiający unię polsko-litewską[6].
Mikołaj Radziwiłłowicz przyjął na stałe nazwisko Radziwiłł[3]. Zmarł 16 lipca 1509 roku[1].
Był synem Radziwiłła Ościkowicza, miał siostrę z innego małżeństwa swego ojca[1]. Około roku 1460 wziął ślub z Zofią Anną Moniwidówną, miał z nią piątkę dzieci, Wojciecha, Jerzego, Jana, Mikołaja i córkę Annę – która została żoną księcia mazowieckiego Konrada III Rudego[1]. Był jeszcze dwukrotnie żonaty, z Zofią Zasławską h. Ostrogski i Fedorą Zofią Rohatyńską najprawdopodobniej herbu Biberstein[1][7][8][9].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.