Medytacja mindfulness
proces psychologiczny koncentrowania uwagi na wewnętrznych i zewnętrznych bodźcach występujących w danej chwili / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Mindfulness lub uważność – proces psychologiczny koncentrowania uwagi na wewnętrznych i zewnętrznych bodźcach występujących w danej chwili[1][2][3], który może zostać rozwijany poprzez medytację lub inne ćwiczenia[2][4][5]. Termin mindfulness (pol. uważność) to tłumaczenie z języka pali słowa sati[6], która jest istotnym elementem niektórych buddyjskich tradycji. Uważa się, że współczesna popularność mindfulness na zachodzie została zapoczątkowana przez Jona Kabat-Zinna(inne języki)[7][8].
Badania przeprowadzone na dużych populacjach wykazały, że praktyka medytacji mindfulness jest silnie skorelowana z dobrym samopoczuciem i poczuciem zdrowia[9][10]. Badania wykazały także, że nadmierne rozmyślanie i niepokój prowadzą do problemów psychicznych takich jak depresja i lęk[11][11] oraz że praktyka medytacji mindfulness efektywnie redukuje zarówno gonitwę myśli, jak i niepokój[11][12].
Prowadzone są badania nad przydatnością medytacji mindfulness w zapobieganiu ostrym chorobom układu oddechowego[13].
Od lat 70. XX wieku psychologia kliniczna i psychiatria rozwinęły wiele zastosowań terapeutycznych opartych na medytacji mindfulness, pomagających ludziom cierpiącym na różne zaburzenia psychologiczne[8]. Praktyka mindfulness ma wiele współczesnych zastosowań w psychologii, takich jak redukcja objawów depresji[14][15][16], redukcja stresu[15][17][18], lęku[14][15][18], oraz w terapii uzależnień[19][20][21]. Badania naukowe wykazały także, że medytacja mindfulness redukuje ból fizyczny, w wyniku kilku unikatowych mechanizmów[22]. Technika medytacji mindfulness zyskała światową popularność jako metoda zarządzania emocjami.
Badania kliniczne wykazały zarówno fizyczne, jak i psychiczne korzyści zdrowotne u różnych pacjentów oraz zdrowych dorosłych i dzieci[3][23][24]. Stwierdzono korzystny wpływ medytacji mindfulness w leczeniu stwardnienia rozsianego[25]. W chorobie Parkinsona medytacja mindfulness polepsza funkcje motoryczne i poznawcze oraz jakość życia[26]. Prowadzone są badania nad wykorzystaniem metody medytacji mindfulness u dzieci z przewlekłą migreną[27], w skoliozie idiopatycznej wieku młodzieńczego[28], w rehabilitacji sportowców po urazach w celu zwiększenia tolerancji na ból[29], w zmniejszaniu objawów zespołu stresu pourazowego[30], w cukrzycy[31].
Programy oparte na MBSR i podobnych modelach zostały powszechnie zaadaptowane w szkołach, więzieniach, szpitalach, ośrodkach dla weteranów i innych. W niektórych badaniach zwraca się jednak uwagę, że brak jest dowodów na skuteczność programów MBSR w depresji i stanach lękowych[32].