Mała Czantoria

Mała Czantoria (866 m n.p.m.) – szczyt w głównym grzbiecie Pasma Stożka i Czantorii w Beskidzie Śląskim, niecałe 3 km na północny zachód od Czantorii Wielkiej. Pierwszy, licząc od północy, „beskidzki” szczyt w wododziale Wisły i Odry^[1]. Znajduje się w granicach miasta Ustroń w województwie śląskim, powiecie cieszyńskim^[2].

Mała Czantoria

Mała Czantoria spod Tułu
Państwo	Polska
Pasmo	Beskid Śląski, Karpaty
Wysokość	864 m n.p.m.
Położenie na mapie Karpat Mała Czantoria
Położenie na mapie Beskidu Śląskiego Mała Czantoria
49°41′39″N 18°46′37″E

Widok z Czantorii Wielkiej

Opis

Północno-wschodni grzbiet Małej Czantorii opada na Pogórze Śląskie. znajdują się na nim wzniesienia Polenica i Jelenica. Południowo-wschodni stok tego grzbietu opada do Potoku Roztoki spływającego dnem doliny między Czantornią Małą a Gronikiem^[2]. Mała Czantoria to góra o stromych stokach, zbudowana z gruboławicowych, krzemienistych piaskowców należących do tzw. płaszczowiny godulskiej. Pokryta jest w większości bukowo-świerkowymi lasami, jedynie w partiach przyszczytowych istnieje kilka większych polan. Polany te, wraz z polanami na Wielkiej Czantorii, były niegdyś żywym ośrodkiem szałaśnictwa. Ludomir Sawicki, prowadząc w 1913 r. badania nad pasterstwem na Śląsku Cieszyńskim, stwierdził funkcjonowanie pod szczytem Małej Czantorii szałasu, w którym 7 wspólników z Ustronia wypasało 200 owiec^[3]. Obecnie jedynie okazjonalnie wypasane są tu latem niewielkie stadka owiec^[4].

Nazwa Mała Czantoria w niemieckiej formie Kleine Czantorie Berg pojawia się na mapach katastralnych Śląska Cieszyńskiego w 1836 r.^[5]

Na szczycie znajduje się wieża triangulacyjna^[6]. Z polany okrywającej spłaszczenie szczytowe roztacza się widok ku zachodowi i północy. Widoczne jest Pogórze Cieszyńskie od Cieszyna po Skoczów, a przy dobrej pogodzie na północy – Jezioro Goczałkowickie, odległe stąd w linii prostej o 24 km. Na południowo-zachodnich zboczach Małej Czantorii znajduje się pomnik w miejscu śmierci polskich partyzantów z oddziału „Czantoria” z czasów II wojny światowej^[4].

Turystyka

Tuż pod szczytem, od strony zachodniej, przebiegają szlaki turystyczne:

– zielony do Goleszowa PKP (2:30 h) przez Tuł (1 h)

– zielony na Wielką Czantorię (1 h)

– żółty do Ustronia Zdroju PKP (1:30 h)^[7].

Południowymi stokami Małej Czantorii, dość nisko, biegną czeskie znaki z Trzyńca do rozdroża pod Wielką Czantorią.

Do nazwy szczytu nawiązywało schronisko turystyczne pod Małą Czantorią, istniejące od lat 20. XX wieku do 1984 na północno-wschodnich stokach^[8].

Przypisy

1. Geoportal. Mapa topograficzna [online] [dostęp 2023-05-22].
2. Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2023-06-06].
3. 3, [w:] LudomirL. Sawicki LudomirL., Szałaśnictwo na Śląsku Cieszyńskim (Wędrówki pasterskie w Karpatach III), „Materiały antropologiczno-archeologiczne i etnograficzne”, 14, Kraków 1919, s. 179.???
4. MirosławM. Barański MirosławM., Beskid Śląski, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2007, s. 328–330, ISBN 978-83-89188-71-7.
5. RobertR. Mrózek RobertR., Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego, Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1984, s. 54, ISBN 82-00-00622-2.
6. RadosławR. Szczepanek RadosławR., Mała Czantoria pętlą z Ustronia – wycieczka górska Beskid Śląski [online], Trasy na Wczasy, 31 sierpnia 2020 [dostęp 2023-01-15] (pol.).
7. Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2011, s. 2, ISBN 978-83-7605-084-3.
8. TomaszT. Biesik TomaszT., Schroniska górskie dawniej i dziś. Beskid Mały i Beskid Śląski, Bielsko-Biała: Wyd. „Logos” Agnieszka Korzec-Biesik, 2013, s. 210–213, ISBN 978-83-925599-3-1.