Marian Frydrych

Marian Ludwik Frydrych, ps. „Ludwik Wielgat” (ur. 14 sierpnia 1897 w Piotrkowie, zm. 18 września 1939 w Dąbrowie Starej) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, dowódca 60 pułku piechoty wielkopolskiej podczas kampanii wrześniowej, komendant główny Związku Strzeleckiego w latach 1934–1938.

Marian Ludwik Frydrych

„Ludwik Wielgat”

podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	14 sierpnia 1897 Piotrków Trybunalski (Kongresówka)
Data i miejsce śmierci	18 września 1939 Stara Dąbrowa
Przebieg służby
Lata służby	1914–1939
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	1 Kompania Kadrowa 1 Pułk Piechoty 33 Pułk Piechoty 30 Pułk Piechoty Szkoła Podchorążych dla Podoficerów 18 Pułk Piechoty 60 Pułk Piechoty
Stanowiska	dowódca kompanii piechoty dowódca batalionu piechoty kwatermistrz pułku dowódca batalionu podchorążych zastępca dowódcy pułku dowódca pułku piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa
Odznaczenia

Życiorys

Marian Ludwik Frydrych był uczniem szkoły handlowej w Sosnowcu. Od 1912 roku w Zagłębiu Dąbrowskim współorganizował tajny skauting, ponadto został też członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich przybierając pseudonim „Ludwik Wielgat”.

Latem 1914 roku w kursie instruktorskim PDS w Nowym Sączu. W momencie ogłoszenia mobilizacji wraz z innymi uczestnikami tego kursu przybył na Olenadry, gdzie 3 sierpnia 1914 roku wraz z grupą „drużyniaków” wszedł w skład 1 Kompanii Kadrowej. Następnie Marian Frydrych walczył Legionach Polskich. W maju 1915 roku został ranny pod Kozinkiem. W październiku tego samego roku został ponownie ranny pod Sobieszczanami.

Po wycofaniu Legionów z frontu został skierowany do szkoły oficerskiej w Zambrowie, a po jej ukończeniu oddelegowany do legionowego obozu ćwiczeń w Zegrzu na stanowisko instruktora. Po kryzysie przysięgowym został internowany w obozie w Szczypiornie, a następnie w obozie w Łomży. W styczniu 1918 roku zbiegł z obozu, a następnie włączył się w działalność Polskiej Organizacji Wojskowej.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości współorganizował I oraz II batalion Okręgowego pułku piechoty w Łomży, przemianowanego następnie na 33 pułk piechoty. Od sierpnia 1919 roku jako dowódca 11 kompanii 33 pp został skierowany na front litewsko-białoruski. Podczas wojny polsko-bolszewickiej kilkakrotnie wyróżnił się w boju. W czerwcu 1920 został pełniącym obowiązki dowódcy I batalionu 33 pp. 1 sierpnia 1920 roku pod Zochami podczas walk odwrotowych został ranny. Po leczeniu szpitalnym uczestniczył w polskiej ofensywie w Galicji Wschodniej. Po wojnie dalej służył w 33 pp.

26 kwietnia 1928 roku został przesunięty w 30 pułku piechoty w Warszawie ze stanowiska dowódcy I batalionu na stanowisko kwatermistrza^[1]. 23 sierpnia 1929 roku został przeniesiony na dowódcę batalionu w Szkole Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy. 21 stycznia 1930 roku został mianowany zastępcą dowódcy 18 pułku piechoty w Skierniewicach^[2].

23 marca 1932 został wyznaczony na stanowisko kierownika Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie^[3]. 26 stycznia 1934 roku został mianowany kierownikiem wydziału w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Warszawie^[4]. 25 kwietnia tego samego roku został wyznaczony na stanowisko komendanta głównego Związku Strzeleckiego^[5]. Funkcję tę pełnił do 7 lipca 1938 roku^[6].

1 września 1938 roku został mianowany dowódcą 60 pułku piechoty w Ostrowie Wielkopolskim. Na czele tego pułku walczył kampanii wrześniowej. Po bitwie pod Bzurą wraz z resztkami pułku przedzierał się do Warszawy. Poległ 18 września 1939 roku w Dąbrowie Starej, w Puszczy Kampinoskiej.

Po wojnie został ekshumowany i jego szczątki zostały złożone na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B10-2-33)^[7].

Awanse

• kapral – 1915
• plutonowy – 6 października 1916
• podporucznik – 3 kwietnia 1919
• porucznik – 19 stycznia 1921
• kapitan – 1922 (ze starszeństwem z dniem 1 kwietnia 1919 roku)
• major – ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925
• podpułkownik – 1 stycznia 1930

Odznaczenia i ordery

• Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari nr 115^[8]
• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)^[9]
• Krzyż Niepodległości (9 listopada 1931)^[10]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)^[11][12]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz 1, 2 i 3 w 1921)^[13][14]
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[15]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Odznaka za Rany i Kontuzje (trzykrotnie)
• Odznaka „Za wierną służbę”
• Odznaka Pamiątkowa „Pierwszej Kadrowej”^[16]
• Krzyż Komandorski Orderu Białej Róży Finlandii (Finlandia, 1937)^[17]
• Order Krzyża Orła II klasy (Estonia, 1936)^[18][19]
• Order Krzyża Orła III klasy (Estonia, przed 1935)^[20]
• Krzyż Zasługi Obrońców (Łotwa, przed 1935)^[20]

Przypisy

1. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 173.
2. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 8.
3. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 233.
4. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 7.
5. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 149.
6. Nowy komendant głównego Związku Strzeleckiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 157 z 15 lipca 1938.
7. Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-27].
8. ŁukomskiŁ. G. ŁukomskiŁ., PolakP. B. PolakP., SuchcitzS. A. SuchcitzS., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 369.
9. Dekret Wodza Naczelnego L. 2795 z 26 marca 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 13, poz. 410)
10. M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
11. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.
12. Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 18, 11 listopada 1936.
13. „Za męstwo i osobistą odwagę okazane w walce z nieprzyjacielem w obronie Ojczyzny”; Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1836 z 12 lipca 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1209)
14. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 60)
15. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
16. 6 sierpień: 1914–1934, Warszawa: Zarząd Główny Związku Legjonistów Polskich, 1934, s. 19.
17. Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 38, Nr 2 z 11 listopada 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych.
18. Eesti tänab 1919–2000, Tallinn: Eesti Vabariigi Riigikantselei, 2000, s. 152–155, ISBN 9985-60-778-3 [dostęp 2014-10-23] [zarchiwizowane 2011-08-27] (est.).
19. Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 20, 11 listopada 1936.
20. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 4, s. 20, 19 marca 1935.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Ppłk Marian Frydrych – dowódca 60 Pułku Piechoty Wielkopolskiej (25 Dywizja Piechoty). archiwumcaw.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].