Loading AI tools
Magonizm[1] (hiszp. magonismo) – anarchokomunistyczna[2][3] szkoła naukowa będąca prekursorem rewolucji meksykańskiej, oparta głównie na naukach Ricarda Floresa Magóna[4], jego dwóch braci i innych współpracowników gazety Regeneración (będącej organem prasowym anarchosyndykalistycznej[5], radykalistycznej[6][7] i jakobinistycznej[8] partii PLM założonej w 1905 roku[9], która w praktyce była bardziej ruchem niż partią[10]) takich jak Práxedis Hurtado, Librado Rivera i Anselmo L. Figueroa[11][12]. Magoniści dążyli do zniesienia władzy, a nie do jej sprawowania; ich celem była emancypacja i samorządność[13]. Na magonizm wpływ mieli także europejscy anarchiści (tacy jak Michaił Bakunin i Pierre-Joseph Proudhon, Élisée Reclus, Charles Malato, Errico Malatesta, Anselmo Lorenzo, Emma Goldman, Fernando Tarrida del Mármol i Max Stirner), wcześniejsze ruchy liberalne w Meksyku oraz system samorządności rdzennych narodów Meksyku[14].
Dziedzictwem magonizmu są prawa socjalne spisane w meksykańskiej konstytucji z 1917 roku[15], a także protesty w Oaxaca w 2006 roku[potrzebny przypis]. W tym stanie wcześniej, bo od 21 listopada 1996 roku do 16 października 1997 roku, trwał ogłoszone przez organizacje rdzennych mieszkańców, organizacje libertariańskie i rady miejskie "Obywatelski Rok Ricardo Floresa Magóna"[16].
W 1911 wybuchła, będąca częścią rewolucji meksykańskiej, rebelia magonistów w północnej Kalifornii Dolnej, wskutek czego magoniści do czerwca kontrolowali Tijuanę i Mexicali[17], począwszy od wyzwolenia miasta Mexicali 29 stycznia 1911 roku[18][19]. Powstańców pokonały siły lojalne Franciscowi Madero, przez którego wskazówki przywódcy magonistów zostali później aresztowani w USA[20].
Powstanie nie osiągnęło zbyt wiele, ale spory wpływ na nie miało PLM[21]. Przeciwnicy PLM przedstawiali ruch jako kontrolowany przez amerykańskie interesy, co najprawdopodobniej nie miało miejsce, ale znacząco zmniejszyło jego poparcie[20].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
