Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Madonna jest jednym z częstych motywów w twórczości Sandra Botticellego, włoskiego malarza renesansowego.
.jpg)
W jego twórczości tematyka religijna, obok portretów i scen mitologicznych, była najważniejszym motywem jego dzieł. W pierwszym okresie swojej twórczości jego prace odzwierciedlały wpływ stylu Fra Filippa Lippiego oraz od 1470 roku Antonia Pollaiuola. Powstały wówczas:
Obrazy te charakteryzowały się ortodoksyjnym podejściem bliskim dziełom Lippiego. Obraz Madonna z dzieciątkiem i aniołem (1465-67) został wykonany prawdopodobnie w pracowni jego mistrza. Botticelli za tło obrazu wybrał zamiast krajobrazu arkadę.
Po roku 1480 styl Botticellego zmienił się. Jego obrazy przepełnione były dramatyzmem, emocjami, mistycyzmem i symbolami. Według jednych źródeł ta zmiana mogła nastąpić pod wpływem fanatycznego mnicha Savonaroli i jego kazań[1]. Jednym z pierwszych obrazów była Madonna z księgą z 1483 roku. Obraz przedstawia Madonnę trzymającą na kolanach małego Jezusa, w scenie sugerującej wspólne pisanie Księgi godzin. Botticelli po raz pierwszy zastosował tu symbole religijne. Dzieciątko trzyma w ręku trzy małe złote dzidy, które symbolizują trzy gwoździe, którymi został przybity Jezus do krzyża. Według tradycji ezoterycznej i hermetycznej, owe dzidy miały symbolizować trzy promienie oświecenia – motyw występujący wśród średniowiecznych alchemików i różokrzyżowców. Jeszcze jeden symbol pojawił się w malarstwie Botticellego. Madonna na czerwonej tunice ma dwa czerwone skrzyżowane rzemienie. Znak ten pojawia się i na innych jego obrazach np. Maria Magdalena u stóp krzyża czy Madonna z granatem. We wcześniejszej wersji tego obrazu, w obrazie Madonna z sześcioma aniołami, aniołowie byli odwróceni plecami. W późniejszej, malarz obrócił jednego z aniołów przodem do widza tak, aby na jego piersi namalować znak czerwonego krzyża. Znak ten występował również na obrazach innych współcześnie żyjących mu artystów np. w Noli me tangere Fra Angelica. Znak krzyża według heretyków był znakiem oświecenia i stanowił skrót od słowa LUX (światło)[2].
W kolejnych dziełach Botticellego pojawia się inny symbol, a mianowicie owoc granatu. Motyw występuje w obrazach Madonna z granatem i Madonna del Magnificat (Madonna z Dzieciątkiem i aniołami). Za każdym razem granat jest trzymany przez małego Jezusa. W obrazie Madonna del Magnificat owoc podtrzymywany jest również przez Madonnę. Taki motyw miał podwójne znaczenie symboliczne i wyrażał dziewictwo oraz zmartwychwstanie. Granat, ze względu na swoje liczne nasiona, uważany był za symbol płodności. Katoliccy zwolennicy interpretowali owoc jako symbol wiecznego życia. Sam obraz, jego tytuł wywodzi się z incipitu modlitwy, która jest pisana przez Madonnę. Dzieło uważane jest za portret włoskiej rodzinny Piero di Cosimo de 'Medici. Twarz Maryi przypomina podobiznę żony Lukrecji Tornabuoni, młoda postać z kałamarzem to Lorenzo de 'Medici, a obok znajduje się jego brat Giuliano de' Medici. Koronę nad Madonną trzymają dwie jego starsze siostry: Bianca na lewo i Nannina na prawo. Noworodkiem miała być córka Lorenza, Lucrezia de 'Medici. Na samej górze znajduje się gołębica symbolizująca Ducha Świętego, który spływa na parę.
W innych obrazach Botticellego przedstawiających Madonnę, można znaleźć symboliczne motywy roślinne. Tak jest w Ołtarzu Agnolo Bardiego z 1485 roku, gdzie występuje Matka Boska z Dzieciątkiem wraz ze św. Janem Chrzcicielem po lewej stronie i św. Janem Ewangelistą. Postacie znajdują się na tle cyprysów, oliwek i gałęzi palmowych, a obok nich stoją wazy z czerwonymi i białymi różami oraz gałązkami oliwnymi. Róża była zawsze symbolem Marii Panny. Ten motyw Botticelli stosował w innych obrazach, jak w obrazie Wiosna czy Madonna z Dzieciątkiem, św. Janem i aniołem. Na gałęziach znajduje się napis z Księgi Syracha (24:13-17)[3]. Jan Chrzciciel trzyma wstążkę z napisem Ecce Agnus Dei (Oto Baranek Boży) i wskazuje na Jezusa.
W obrazie Święta Maria Magdalena u stóp krzyża Botticelli przedstawił zrozpaczoną Marię Magdalenę obejmującą krzyż, na którym wisi Chrystus. Po prawej stronie znajduje się anioł trzymający w ręku lisa. Lewa strona obrazu przykryta jest czarnymi chmurami, a z lewej strony w górnym rogu znajduje się postać Boga Ojca. Z jego kierunku spadają aniołowie z tarczami z czerwonym krzyżem na plecach, przypominającym emblemat templariuszy. Zaskakującym motywem jest lis w rękach anioła. W symbolice chrześcijańskiej lis jest symbolem zdrady Judasza, lecz w symbolice gnostyków jest symbolem oszustwa w pobożnym przebraniu. W wielu obrazach średniowiecznych lis występuje w przebraniu mnicha oszukującego ludzi. Lisami byli również dla gnostyków duchowni. Według Margaret Starbird połączenie tych symboli powoduje, iż lis staje się symbolem oszustwa ortodoksyjnego kościoła, a Zakon Templariuszy miał być obrońcą tajemnicy miłości Marii Magdaleny z Jezusem[4]
Wizerunki Madonny Botticiellego po roku 1480:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
_-_Sandro_Botticelli_(Gemäldegalerie,_Berlin).jpg)
