Lodowce Islandii

Lodowce Islandii – lodowce znajdujące się na Islandii stanowią około 10% powierzchni wyspy – w 2014 roku zajmowały 10 500 km² podczas gdy całkowita powierzchnia Islandii to 103 000 km²^{[1][uwaga 1]}. W 2014 roku lodowce niosły 3400 km³ wody, co odpowiadałoby warstwie lodu o grubości 33 m na powierzchni całej wyspy^[1]. Ponad 99% zasobów wody pitnej Islandii zmagazynowanej jest w lodowcach^[1].

Lodowce Islandii

Wskutek zmian klimatycznych lodowce Islandii topią się i ich masa się zmniejsza^[3]. W latach 2000–2018 ich powierzchnia zmniejszyła się o 600 km², a od końca XIX w. o ok. 2 tys. km²^[3]. W ostatnich latach średnie tempo zmniejszania się lodowców to ok. 40 km² rocznie^[3]. W latach 1995–2018 lodowce utraciły 250 km³ swojej masy, co stanowiło ok. 7% ich masy ogólnej^[3]. Gdyby wszystkie lodowce Islandii się naraz stopiły, to poziom mórz i oceanów podniósłby się o ok. 1 cm^[1].

W 2014 roku jako pierwszy utracił status lodowca stopniały Okjökull^[4]. 18 sierpnia 2019 roku dokonano jego uroczystego pożegnania z udziałem m.in. ministra ds. ochrony środowiska Guðmundura Ingi Guðbrandssona i pisarza Andriego Snæra Magnasona, który jest autorem treści pamiątkowej tablicy ustawionej w miejscu dawnego lodowca^[5]. Szacuje się, że w ciągu kolejnej dekady zniknie lodowiec Hofsjökull eystri^[5].

60% wszystkich lodowców na Islandii pokrywa tereny aktywne wulkanicznie^[1]. Pod lodowcem Mýrdalsjökull na południu wyspy znajduje się czynny wulkan Katla, który wybuchał ponad 20 razy od momentu zasiedlenia Islandii, często powodując powodzie lodowcowe – jökulhlaup^[6]. Wybuch wulkanu Eyjafjallajökull pod lodowcem o tej samej nazwie w 2010 roku wyniósł ogromne masy pyłu, co spowodowało problemy w transporcie powietrznym na całym świecie^[6]. Lodowiec Torfajökull pokrywa jeden z najbardziej aktywnych geotermalnie terenów na wyspie^[6].

Nazwy

Tradycyjne nazwy lodowców na Islandii są – poza kilkoma wyjątkami – dwuczłonowe – pierwszy człon to część opisowa a drugi to jökull (pol. lodowiec)^[7]. Część opisowa nawiązuje albo do charakterystycznej cechy krajobrazu (ponad 50%), rzeki lub cieku wypływającego z lodowca (20%), gospodarstwa rolnego w sąsiedztwie (11%), cechy kulturowej (7%), kształtu lub lokalizacji (5%) albo do osoby lub postaci ludowej (4%)^[7].

Największe lodowce Islandii

Poniższa lista prezentuje 13 największych lodowców za islandzkim Narodowym Urzędem Geodezji (stan na rok 2011)^[2]. Są one przedstawione od największego do najmniejszego.

	Zdjęcie	Lodowiec	Powierzchnia
1		Vatnajökull	8 300 km²
2		Langjökull	953 km²
3		Hofsjökull	925 km²
4		Mýrdalsjökull	596 km²
5		Drangajökull	160 km²
6		Eyjafjallajökull	78 km²
7		Tungnafellsjökull	48 km²
8		Þórisjökull	32 km²
9		Eiríksjökull	22 km²
10		Þrándarjökull	22 km²
11		Tindfjallajökull	19 km²
12		Torfajökull	15 km²
13		Snæfellsjökull	11 km²

Zobacz też

• geografia Islandii

Uwagi

1. W 2011 roku zajmowały 11 922 km² podczas gdy całkowita powierzchnia Islandii to 103 000 km²^[2].

Przypisy

1. Helgi Björnsson: The Glaciers of Iceland: A Historical, Cultural and Scientific Overview. Springer, 2016, s. 103–127. ISBN 978-94-6239-207-6. [dostęp 2018-11-27]. (ang.).
2. National Land Survey of Iceland: Icelandic Statistics. [w:] www.lmi.is [on-line]. [dostęp 2018-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-13)]. (ang.).
3. Glaciers in Iceland continue to retreat. [w:] Icelandic Meteorological Office (IMO) [on-line]. [dostęp 2018-11-27]. (ang.).
4. Jóhann Páll Ástvaldsson: NASA Higlights Ok Glacier’s Disappearance on Satellite Photos. [w:] Iceland Review [on-line]. 2019-08-14. [dostęp 2019-08-31]. (ang.).
5. Jóhann Páll Ástvaldsson: “Iceland Almost Ice-free” Within 200 Years. [w:] Iceland Review [on-line]. 2019-08-19. [dostęp 2019-08-31]. (ang.).
6. Helgi Björnsson: The Glaciers of Iceland: A Historical, Cultural and Scientific Overview. Springer, 2016, s. 209–274. ISBN 978-94-6239-207-6. [dostęp 2018-11-27]. (ang.).
7. Oddur Sigurðsson, Richard S. Williams, Jr.: Geographic Names of Iceland’s Glaciers: Historic and Modern. s. 38. [dostęp 2018-11-27]. (ang.).