Kozubów (województwo świętokrzyskie)

Kozubów – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Pińczów^[5][3]. Leży na terenie Kozubowskiego Parku Krajobrazowego.

Zobacz też: Kozubów w innych znaczeniach tej nazwy.

Kozubów

wieś
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	pińczowski
Gmina	Pińczów
Liczba ludności (2019)	377[1]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	28-400[2]
Tablice rejestracyjne	TPI
SIMC	0262987[3]
Położenie na mapie gminy Pińczów Kozubów
Położenie na mapie Polski Kozubów
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Kozubów
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego Kozubów
50°26′02″N 20°29′04″E[4]

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kozubów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Części wsi

Integralne części wsi Kozubów^[5][3]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0262993	Mozgawa	część wsi
0263001	Nowa Wieś	przysiółek
0263018	Podwale	część wsi
0263024	Serwit	część wsi
0263030	Teresów	przysiółek

Historia

Nazwa miejscowości pochodząca od nazwy osobowej Kozub^[6], notowana była w roku 1423 jako „de Cossubow”. Długosz (1470-80) w Liber beneficiorum^[7] wymienia wieś nazywając ją Cozubow, własność Jana Tenczyńskiego^[8].

W 1784 r. miejscowość administracyjnie należąca do powiatu wiślickiego w województwie sandomierskim, wchodziła w skład własności Ordynacji Pińczowskiej. W Kozubowie, 25 marca 1794 r., w niecałą dobę po krakowskiej przysiędze Tadeusza Kościuszki, doszło do pierwszej bitwy Insurekcji kościuszkowskiej. Z rozkazu Naczelnika, rankiem, na 300-osobowy rosyjski oddział ppłk. Piotra Łykoszyna, który w drodze z Krakowa do Radomia, zatrzymał się na noc w miejscowym dworze, natarli stacjonujący w pobliskim Pińczowie żołnierze garnizonu pińczowskiego 2 Małopolskiej Brygady Kawalerii pod dowództwem Jana Ludwika Mangeta. Źle przeprowadzony atak nie zakończył się sukcesem^[9].

4 czerwca 1943 r. we wsi Kozubów dwie grupy z oddziału GL im. Bartosza Głowackiego dowodzone przez „Zbyszka” (Zbigniewa Kąckiego) i „Kruka” (Mariana Boryckiego) zostały otoczone przez hitlerowców. Na pomoc partyzantom pospieszyła miejscowa placówka GL pod dowództwem „Nidy” (Józefa Witkosia) oraz grupa BCh. Po blisko 5 godzinnej walce partyzanci oderwali się od nieprzyjaciela, tracąc 4 zabitych: „Nidę” (Józefa Witkosia), Franciszka Frączaka, „Maksa”, „Krawca” i 1 rannego. Hitlerowcy stracili 7 zabitych i 9 rannych. Rannego Stryniaka Niemcy zawieźli do szpitala, gdzie zrobiono mu operację. Ten jednakże, zdając sobie sprawę, w jakim celu hitlerowcy zamierzają go leczyć, w czasie nieobecności personelu szpitalnego zerwał wszystkie opatrunki, powodując tym samym upływ krwi i śmierć^[10][11].

Przypisy

1. Raport o stanie gminy w roku 2019. Stan ludności 31.12.2019 str. 13-14 [dostęp 2022-05-08]
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 527 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
3. GUS. Rejestr TERYT
4. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 60879
5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski: historia, pochodzenie, zmiany - praca zbiorowa pod redakcją Kazimierza Rymuta [T. 1-6 i 9]. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN. ISBN 83-85579-29-X.
7. Liber beneficiorum t. I, s.109
8. Kozubów 1(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 574.
9. Koncepcja szlaków turystycznych: rowerowy, pieszy, konny i wodny na obszarze działania LGD PONIDZIE, czyli gmin: Pińczów, Działoszyce, Złota, Kije i Michałów. s. 28. [dostęp 2011-06-08]. (pol.).
10. Józef Bolesław Garas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 377
11. Dynamit. Z dziejów ruchu oporu w Polsce południowej, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1964, s. 17.

Bibliografia

• Regestr diecezjów Franciszka Czaykowskiego czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784.Warszawa 2006