Pomnik Trójcy Świętej w Bystrzycy Kłodzkiej

Pomnik Trójcy Świętej w Bystrzycy Kłodzkiej – pochodząca z 1736 roku barokowa grupa architektoniczno-rzeźbiarska, autorstwa Antona Jörga, stojąca na rynku w Bystrzycy Kłodzkiej. Pomnik był narzędziem propagandowym, mającym służyć umocnieniu wiary katolickiej i ideowej walce z protestantyzmem.

Pomnik Trójcy Świętej w Bystrzycy Kłodzkiej

nr rej. 146 z 21.03.1950
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Bystrzyca Kłodzka
Miejsce	pl. Wolności
Styl architektoniczny	barok
Projektant	Anton Jörg
Fundator	Kasper Kleinwachter
Całkowita wysokość	10 m
Data odsłonięcia	1736
Położenie na mapie Polski Pomnik Trójcy Świętej w Bystrzycy Kłodzkiej
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Pomnik Trójcy Świętej w Bystrzycy Kłodzkiej
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Pomnik Trójcy Świętej w Bystrzycy Kłodzkiej
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka Pomnik Trójcy Świętej w Bystrzycy Kłodzkiej
Położenie na mapie Bystrzycy Kłodzkiej Pomnik Trójcy Świętej w Bystrzycy Kłodzkiej
50°17′48″N 16°39′06″E

Historia

Monumentalny zespół rzeźb (grupa architektoniczno-rzeźbiarska)^[1] został wykonany w roku 1736 przez pochodzącego z Kamieńca Ząbkowickiego śląskiego rzeźbiarza Antona Jörga^[1][2], który zasłynął podobnym pomnikiem ustawionym na rynku w Głubczycach^[3]. Fundatorem dzieła był bystrzycki radca i podskarbi Kasper Rudolf Kleinwachter. Monument powstał, aby chronić miasto od pożarów i zarazy, która w tym czasie dziesiątkowała okoliczną ludność^[4]. W roku 1855 podskarbi Franz Tischbauer sfinansował renowację, którą przeprowadził rzeźbiarz Alex Ziliack^[5]. Kolejną renowację, połączoną z usuwaniem starych powłok olejnych i naprawą zniszczonych detali, wykonał w latach 1900–1902 rzeźbiarz Eisenberg ze Strzelina^[5], a ostatnie tego typu prace przeprowadził Karl-Heinz Ludwig^[5][4].

Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 21 marca 1950 pomnik został wpisany do rejestru zabytków ruchomych^[6].

Architektura

Pomnik ma wysokość około 10 metrów i w ocenie historyków sztuki jest jednym z najlepszych dzieł Antona Jörga^[7]. Inspiracją dla tej kompozycji stał się dwunasty rozdział Apokalipsy św. Jana, o czym informuje inskrypcja wykuta na podstawie pomnika^[4]. Szczyt wysokiego, zwężającego się ku górze cokołu o trzech wklęsłych bokach pokrytych ornamentem regencyjnym, zwieńczono przedstawieniem Trójcy Świętej. Poniżej ulokowano figurę Matki Bożej Wniebowziętej. Postać Marii otaczają postaci świętych Józefa, Anny i Joachima. Poniżej Marii, na niewysokiej kolumnie, stoi figura Archanioła Michała. Postument otacza bogato ornamentowana kamienna balustrada, w której narożach stoją figury świętych Floriana, Jana Nepomucena i Franciszka Ksawerego. Pomnik okolono żeliwnym ogrodzeniem. Całość jest bogato zdobiona puttami, wolutami, motywami roślinnymi i innymi detalami^[8].

Pomnik ukazuje symbolicznie walkę Kościoła z szatanem. Jest to szczególnie widoczne w przedstawieniu Marii przezwyciężającej zło i w postaci Michała z pokonanym smokiem^[5].

Pomnik ze względu na rozmiary i bogactwo form ma charakter monumentalny oraz cechuje się doskonałą równowagą elementów statycznych i dynamicznych^[9]. W przeszłości był efektownym narzędziem propagandy religijnej i walki z reformacją^[5].

Galeria

• 
  Cały pomnik
• 
  Trójca Święta
• 
  Archanioł Michał
• 
  Święty Józef
• 
  Święty Joachim
• 
  Putta

Przypisy

1. Bartnik 2024 ↓, s. 168.
2. Pilch 2005 ↓, s. 41.
3. Bystrzyca Kłodzka – kolumna św. Trójcy i kaplica św. Floriana z XVIII wieku. www.szlakikulturowe.dolnyslask.pl. [dostęp 2024-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-01)].
4. TintuLintu: Kamienna Trójca Święta w Bystrzycy Kłodzkiej. intour.pl, 2011-03-14. [dostęp 2014-03-01].
5. Bartnik 2024 ↓, s. 170.
6. Informacja uzyskana z Narodowego Instytutu Dziedzictwa i potwierdzona w Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku.
7. Bartnik 1992 ↓, s. 170.
8. Staffa 1994 ↓, s. 85.
9. Bartnik 2024 ↓, s. 169–170.

Bibliografia

• Krystyna Bartnik: Bystrzyca Kłodzka w zabytkach sztuki. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2024. ISBN 978-83-7977-524-8.
• Krystyna Bartnik: Bystrzyca Kłodzka. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1992. ISBN 978-83-04-03529-4.
• Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005. ISBN 83-213-4366-X.
• Marek Staffa: Słownik geografii turystycznej Sudetów. red. Marek Staffa. T. 15. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1994. ISBN 83-85773-06-1.

Linki zewnętrzne

• Dawne i współczesne zdjęcia pomnika na stronie „Wratislaviae Amici”
• Dawne i współczesne zdjęcia pomnika na stronie „Polska na fotografii”