Kolegium

Kolegium (łac. collegium)

To jest strona ujednoznaczniająca. Poniżej znajdują się różne znaczenia hasła „Kolegium”.

Forma organizacji – ogólnie

• kolegium jako grupa równouprawnionych osób – zespół ludzi, posiadających równe stanowisko urzędowe (stąd zwą się kolegami), równe prawa do pełnienia pewnych czynności (administracyjnych, sądowych, wyborczych, pedagogicznych) i równe prawo głosu w obradach ciała kolegialnego (urzędu, sądu)^[1].
• system kolegialny – polega na tym, że np.: w urzędzie decyduje o sprawach nie jeden urzędnik (system biurokratyczny), jako zwierzchnik podwładnych, lecz ciało zbiorowe – kolegium urzędników; w sądzie kolegialnym wyrok jest wynikiem obrad kolegium sędziowskiego, a nie decyzji jednego sędziego^[1].

Edukacja

• na średniowiecznych uniwersytetach kolegium było odrębną, częściowo samorządną fundacją, z własnymi budynkami, mającą służyć pomocą ubogim żakom,
• w czasach nowożytnych kolegiami nazywano uczelnie jezuickie^[1],
• współcześnie jako kolegium określany bywa^[1]:
  • kompleks budynków uniwersyteckich, wydział wchodzący w skład uniwersytetu (kolegium medyczne – łac. collegium medicum),
  • szkołę (wydział) wchodzącą w skład uniwersytetu (lub pod jego patronatem), w której kształcenie odbywa się na poziomie licencjatu
  • samodzielną placówkę szkolnictwa wyższego (np. Kolegium Europejskie),
• w krajach anglosaskich kolegiami (colleges) nazywa się szkoły różnych typów.

Administracja

• samorządowe kolegium odwoławcze (w Polsce)
• kolegium (w dawnej Rosji)

Organ wyborczy

• kolegium wyborcze to zespół obywateli, posiadających jednakowe uprawnienia wyborcze (np. Kolegium Elektorów Stanów Zjednoczonych); kolegia wyborcze istniały przy wyborach ograniczonych, pośrednich lub cenzusowych^[1].
• Kolegium Kardynałów to najwyższa Rada papieża, złożona z kardynałów; przysługuje jej prawo wyboru papieża na konklawe^[1].

Wymiar sprawiedliwości

• kolegium do spraw wykroczeń (w Polsce)

Zobacz w Wikiźródłach tekst M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego/Kolegjum

Zobacz hasło kolegium w Wikisłowniku

Przypisy

1. Joachim Bartoszewicz: Podręczny słownik polityczny. Do użytku posłów, urzędników państwowych, członków ciał samorządowych i wyborców, Warszawa: Księgarnia Perzyński, Niklewicz i S-ka, [1923], s. 328–329, (RCIN Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk), (dostęp 2023-04-06).

Bibliografia

• Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 75. ISBN 83-85001-89-1.