Kościół San Geremia

Kościół San Geremia (pol. kościół św. Jeremiasza; pełna nazwa: chiesa dei Santi Geremia Profeta e Lucia Martire – kościół Świętych Jeremiasza Proroka i Łucji Męczennicy) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji (dzielnica (sestiere) Cannaregio).

Kościół San Geremia

Chiesa di San Geremia

kościół parafialny
Fasada kościoła od strony placu Campo San Geremia
Państwo	Włochy
Miejscowość	Wenecja
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	Kościół łaciński
	Patriarchat Wenecji
Wezwanie	Jeremiasz, św. Łucja
Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	św. Łucji
Historia Data rozpoczęcia budowy 1753 Data zakończenia budowy 1760 Data poświęcenia 1839 Aktualne przeznaczenie czynny kościół parafialny
Dane świątyni Styl barokowy Architekt Carlo Corbellini Świątynia • materiał bud. • cegła, marmur Kopuła • liczba kopuł 1 Dzwonnica • typ dzwonnicy kampanila
Położenie na mapie Wenecji Kościół San Geremia
Położenie na mapie Włoch Kościół San Geremia
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej Kościół San Geremia
45°26′33,37″N 12°19′31,31″E
Strona internetowa

Należy do Patriarchatu Wenecji. Jest kościołem parafialnym parafii pod tym samym wezwaniem, wchodzącej w skład wikariatu Cannaregio – Estuario^[1].

Jest miejscem przechowywania relikwii św. Łucji, przeniesionych tu z kościoła jej dedykowanego, wyburzonego w XIX wieku pod planowany dworzec kolejowy^[2].

Historia

Poprzedni kościół

Kościół ufundowali w XI wieku Mauro Tosello i jego syn Bartolomeo, który zaplanowali go jako miejsce przechowywania relikwii św. Bartłomieja, przywiezionej z Apulii w 1043 roku. Kościół dedykowano starotestamentowemu prorokowi Jeremiaszowi, podobnie jak kościoły San Giobbe (św. Hioba) i San Moisè (św. Mojżesza), odzwierciedlające wpływ prawosławia w Wenecji. Kościół został przebudowany w 1174 roku przez dożę Sebastiana Zianiego i ponownie konsekrowany w 1292 roku^[3]. Na perspektywicznym widoku Wenecji, sporządzonym w 1500 roku przez Jacopa de’ Barbariego widoczny jest pierwotny plan kościoła: trzy nawy zakończone absydami, oświetlone przez otwarte okna na ścianach bocznych, jak również oś podłużną, usytuowaną równolegle do Canalasso i apsydami wychodzącymi na kanał Rio de Canaregio, przy którym wznosi się dzwonnica^[4].

Obecny kościół

kościół Santa Lucia w 1861 roku, przed wyburzeniem

Obecny kościół jest efektem rozbiórki, a następnie całkowitej przebudowy, dokonanej przez architekta Carla Corbelliniego w latach 1753–1760. Pierwsza msza została odprawiona 27 kwietnia 1760 roku, gdy trwały jeszcze roboty budowlane^[3]. Prace budowlane przeciągnęły się na początek XIX wieku^[4]. Konsekracji kościoła dokonał w 1839 roku Patriarcha Giacomo Monico^[5]. Gdy w 1860 roku zaistniała konieczność budowy dworca kolejowego, zdecydowano się wyburzyć zrujnowany kościół Santa Lucia. Zgodnie z umowami, zawartymi z władzami kościelnymi, postanowiono przenieść szczątki św. Łucji do pobliskiego kościoła San Geremia. Przeniesienie nastąpiło 11 lipca 1860 roku pod nadzorem Patriarchy Angela Ramazzottiego i z udziałem duchowieństwa oraz mieszkańców miasta. Trzy lata później, 11 lipca 1863 roku ciało Świętej spoczęło w kaplicy, zbudowanej z materiału pochodzącego z prezbiterium zburzonego kościoła Santa Lucia. Uroczystościom przewodniczył Patriarcha Giuseppe Luigi Trevisanato. Później imię św. Łucji dodano do dedykacji kościoła św. Jeremiasza, który od tego momentu nosi podwójne wezwanie^[6]. W 1871 roku przebudowano fasady kościoła, które zostały uszkodzone w wyniku pożaru wywołanego ostrzałem austriackim w 1848 roku^{[uwaga 1][2]}. 15 czerwca 1930 roku Patriarcha Pietro La Fontaine poświęcił nowy, zbudowany według projektu Gaetana Rossiego ołtarz i umieszczoną w nim marmurową urnę ze szczątkami św. Łucji. W 1955 roku patriarcha Angelo Giuseppe Roncalli (późniejszy papież Jan XXIII) chcąc podnieść znaczenie relikwii zaproponował wykonanie srebrnej maski na twarz św. Łucji. W 1968 roku, z inicjatywy proboszcza Alda Fiorina i dzięki hojności darczyńców dokonano restauracji kaplicy oraz urny^[6].

Architektura

Wygląd zewnętrzny

W 1871 roku ukończono dwie marmurowe fasady podobnej konstrukcji, mające zastąpić te, uszkodzone przez ogień po austriackim bombardowaniu. Budowę fasad sfinansował baron Pasquale Revoltella. Jedna z nich wychodzi na Campo SanGeremia, a druga na kanał Rio di Cannaregio^[3].

Kampanila

43-metrowa kampanila, należąca do najstarszych w mieście, stanowi pozostałość XII-wiecznego kościoła. Jest przykryta oktagonalnym bębnem^[3].

Wnętrze

Wnętrze kościoła

Relikwie św. Łucji

Kościół został zbudowany na planie krzyża greckiego z kopułą na skrzyżowaniu naw i półkopułami na końcach ramion krzyża. Wnętrze jest utrzymane w kolorystyce przybrudzonej bieli z barwnymi detalami. W kaplicy po lewej stronie, znajduje się, częściowo nienaruszone, ciało św. Łucji, wykradzione z Konstantynopola przez Enrica Dandola w 1204 roku. W 1981 roku ciało Świętej zostało ponownie wykradzione, tym razem z obecnego kościoła; dokonali tego uzbrojeni mężczyźni, którzy w dodatku zgubili głowę świętej, która oderwała się, zanim wyszli oni z kościoła. Ciało Świętej zostało znalezione miesiąc później w domku myśliwskim. Jej twarz pokrywa srebrna maska, natomiast widoczne są jej wyschnięte dłonie i stopy. W kościele przechowywane są również inne relikwie, między innymi kości świętych Tomasza i Bartłomieja oraz żebro św. Marii Magdaleny^[3].

Dzieła sztuki

Na wewnętrznej ścianie fasady wisi obraz Palmy młodszego, Spotkanie Świętego Joachima ze Świętą Anną. W pierwszym ołtarzu po prawej stronie znajduje się obraz Pietra Antonia Novellego, Oczyszczenie Maryi, a w drugim – Chrystus podtrzymywany przez aniołów pędzla Johanna Carla Lotha. W prawym ramieniu transeptu widnieją między innymi obrazy: Najświętsza Maryja Panna Wniebowzięta obecna przy koronacji Wenecji przez biskupa San Magno Palmy młodszego i Prezentacja Maryi w świątyni Bernardina Lucadella. Na ścianie kaplicy po prawej stronie wiszą dwa obrazy Palmy mlodszego, natomiast w ołtarzu znajduje się grupa rzeźbiarska Maryja Dziewica pomiędzy Świętym Franciszkiem Salezym a Świętym Janem Nepomucenem dłuta Giovanniego Marchioriego. Na ołtarzu głównym w prezbiterium znajdują się figury Proroka Jeremiasza i Świętego Piotra dłuta Giovanniego Ferrariego^[4].

Na ścianie kaplicy po lewej stronie wiszą drzwiczki organowe z wymalowanymi przedstawieniami Zwiastowania oraz Świętego Augustyna i Świętej Łucji, przypisywane Palmie młodszemu. W kaplicy Świętej Łucji oprócz jej relikwii znajdują się obrazy: Dwa epizody z życia Świętego Leonarda pędzla Francesca Fontebassa, Święty Wincenty Ferreriusz, przypisywany A. Marinettiemu oraz Święta Łucja i Święta Maria Magdalena Palmy młodszego. W ołtarzach po lewej stronie znajdują się obrazy: Święta Rodzina Giambattisty Mengardiego (pierwszy) i Zdjęcie z krzyża Agostina Ugoliniego (drugi)^[4].

Obrazy

• 
  Palma młodszy, Najświętsza Maryja Panna Wniebowzięta obecna przy koronacji Wenecji przez biskupa San Magno
• 
  Palma młodszy, Spotkanie Świętego Joachima ze Świętą Anną, 1595
• 
  Bernardino Lucadello, Prezentacja Maryi w świątyni
• 
  Palma młodszy, Święta Łucja
• 
  Leandro Bassano, Chwała Świętego Augustyna
• 
  Giambattista Mengardi, Święta Rodzina
• 
  Agostino Ugolini, Zdjęcie z krzyża

Rzeźby

• 
  Giovanni Maria Morlaiter, Matka Boża Różańcowa
• 
  Giovanni Marchiori, Maryja Dziewica pomiędzy Świętym Franciszkiem Salezym a Świętym Janem Nepomucenem
• 
  Giovanni Ferrari, Święty Piotr

Uwagi

1. Chodzi o walki w trakcie Wiosny Ludów w Cesarstwie Austrii, do którego należała wówczas Wenecja.

Przypisy

1. Parrocchia SANTI GEREMIA PROFETA E LUCIA VERGINE MARTIRE: Parrocchia di SANTI GEREMIA PROFETA E LUCIA VERGINE MARTIRE. parrocchiemap.it. [dostęp 2016-07-13]. (wł.).
2. www.venicethefuture.com: San Geremia. venicethefuture.com. [dostęp 2016-07-13]. (wł.).
3. Jeff Cotton: San Geremia. churchesofvenice.com. [dostęp 2016-07-13]. (ang.).
4. VeneziaMuseo: Ciexa de San Geremia. veneziamuseo.it. [dostęp 2016-07-13]. (wł.).
5. Sistema Informativo Unificato per le Soprintendenze Archivistiche: Parrocchia di Santi Geremia profeta e Lucia vergine martire, Venezia. siusa.archivi.beniculturali.it. [dostęp 2016-07-13]. (wł.).
6. Antonio Niero: SANTA LUCIA VERGINE E MARTIRE. digilander.libero.it. [dostęp 2016-07-13]. (wł.).

Kontrola autorytatywna (kościół):

• VIAF: 244801033
• GND: 7699786-8