Kniaże (obwód iwanofrankiwski)

Kniaże (ukr. Княже) – wieś na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie śniatyńskim, nad Czeremoszem, siedziba administracyjna rady wiejskiej.

Ten artykuł dotyczy wsi w rejonie śniatyńskim. Zobacz też: inne znaczenia nazwy Kniaże.

Kniaże

Państwo	Ukraina
Obwód	iwanofrankiwski
Rejon	śniatyński
Powierzchnia	3,44 km²
Populacja  • liczba ludności • gęstość	1476 429,07 os./km²
Nr kierunkowy	[phone]
Kod pocztowy	78360
Położenie na mapie Ukrainy Kniaże
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego Kniaże
48°24′29″N 25°27′20″E

Historia

W 1565 wieś należała do starostwa śniatyńskiego dóbr koronnych. W 1579 dzierżawiona była przez Piotra Zborowskiego.

Miejscowość wielokrotnie była niszczona przez obce wojska: mołdawskie hospodara Petryły (1531), siedmiogrodzkie Stefana Batorego z Somlyó (1531), tureckie (1589) i wielokrotnie – tatarskie.

W XIX wieku leżała w powiecie śniatyńskim Królestwa Galicji i Lodomerii. Przez wieś przebiegała „droga cesarska” zbudowana w 1847. W 1880 istniała we wsi parafia greckokatolicka licząca 1660 wiernych, cerkiew, gromadzka kasa zapomogowo-pożyczkowa i ukraińska szkoła jednoklasowa.

W XIX w. właścicielem majątków w Kniażem i Załuczu był Mikołaj Krzysztofowicz, polski Ormianin, prawnik, poseł VIII kadencji Sejmu Krajowego Galicji. W skład majątków, które liczyły łącznie ok. 800 hektarów ziemi, wchodziły także tartaki, winnice, gorzelnia i młyn wodny. Po śmierci Mikołaja Krzysztofowicza w 1935 dwór w Kniażem przeszedł w ręce jego zięcia, Józefa Jaruzelskiego, który był dziadkiem aktora Zbigniewa Cybulskiego, urodzonego tu w 1927^[1][2].

Po I wojnie światowej mieszkańcy wsi zaangażowali się w proces formowania państwa ukraińskiego i powstanie Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej. Został tu sformowany batalion rezerwowy, który uczestniczył w walkach z Polakami o Lwów. Miejscowi ochotnicy służyli w oddziałach kawalerii Ukraińskiej Armii Halickiej i w piechocie morskiej Armii Czynnej Ukraińskiej Republiki Ludowej.

W okresie międzywojennym miejscowość była stolicą gminy Kniaże, a następnie należała do gminy Załucze w powiecie śniatyńskim województwa stanisławowskiego.

W 1920 we wsi powstała spółdzielnia rolna, a w 1930, mimo sprzeciwu polskich środowisk, utworzono czteroklasową szkołę ukraińską. W latach 30. ze środków Towarzystwa „Proswita” wzniesiono klub (istniejący do dzisiaj). Działały też Sel-Rob i KPZU.

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Celnej „Kniaże”^[3].

W marcu 1944 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 15 Polaków^[4].

Po wojnie miejscowość znalazła się w granicach ZSRR, a od 1991 roku niepodległej Ukrainy.

Urodzeni we wsi

• Zbigniew Cybulski – polski aktor

Przypisy

1. Moje kresy. Tajemnica Zbyszka Cybulskiego [online], Nowa Trybuna Opolska, 19 września 2010 [dostęp 2022-10-27] (pol.).
2. Joanna Wiśniowska: Zbigniew Cybulski ma swój tramwaj w Gdańsku. Pojazd już wozi pasażerów. 2020-11-03. [dostęp 2020-11-09].
3. Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927, s. 261.
4. HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., EugeniuszE. Różański EugeniuszE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939-1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 639, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661.

Linki zewnętrzne

• Kniaże (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 195.
• Kniaże, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 92.
• Kniaże na stronie Rady Najwyższej Ukrainy