Kogia krótkogłowa[19], kaszalot mały[20] (Kogia breviceps) – gatunek ssaka morskiego z rodziny kogiowatych (Kogiidae).
Szybkie fakty Domena, Królestwo ...
Kogia krótkogłowa
Kogia breviceps[1] |
(de Blainville, 1838) |
|
|
Systematyka
|
Domena
|
eukarionty |
Królestwo
|
zwierzęta |
Typ |
strunowce |
Podtyp |
kręgowce |
Gromada |
ssaki |
Podgromada |
żyworodne |
Infragromada |
łożyskowce |
Rząd |
Cetartiodactyla |
Podrząd |
Whippomorpha |
Infrarząd |
walenie |
Parvordo |
zębowce |
Nadrodzina |
Physteroidea |
Rodzina |
kogiowate |
Rodzaj |
kogia |
Gatunek |
kogia krótkogłowa |
Synonimy |
- Physeter breviceps de Blainville, 1838[2]
- Kogia breviceps[uwaga 1]: J.E. Gray, 1846[3]
- Euphysetes Grayii Wall, 1851[4]
- Physeter brevirostris[uwaga 2]: J.E. Gray, 1865[5]
- Euphysetes macleayi Krefft, 1866[6]
- Kogia grayii[uwaga 3]: J.E. Gray, 1866[7]
- Kogia macleayii[uwaga 4]: J.E. Gray, 1866[8]
- Euphysetes grayi[uwaga 5]: Gill, 1871[9]
- Kogia Grayi[uwaga 5] Gill, 1871[10]
- Kogia Macleayi[uwaga 3]: Gill, 1871[10]
- Kogia Floweri Gill, 1871[10]
- Euphysetes pottsii Haast, 1873[11]
- Kogia goodei True, 1884[12]
- [Kogia] Greyi[uwaga 5]; Trouessart, 1898[13]
- C[ogia] breviceps[uwaga 2]: Benham, 1901[14]
- Kogia floweri: Poole & Schantz, 1942[15]
- Euphisetes pottsi[uwaga 6]: Tomilin, 1957[16]
- Euphysetes pottsi[uwaga 6]: Hershkovitz, 1966[17]
|
|
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[18] |
|
Zasięg występowania |
|
|
|
Zamknij
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1838 roku francuski zoolog Henri Marie Ducrotay de Blainville nadając mu nazwę Physeter breviceps[2]. Holotyp pochodził z Przylądka Dobrej Nadziei, w Prowincji Przylądkowej Zachodniej, w Południowej Afryki[21]. Holotypem była czaszka z Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu zebrana przez Verreauxa[17].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[22].
Etymologia
- Kogia (Cogia): etymologia niejasna, Gray nie wyjaśnił pochodzenia nazwy zwyczajowej; być może jest to zlatynizowana forma ang. codger „dziwak”. Może być również uhonorowaniem Turka podpisującego siebie jako „Cogia Effendi”, który obserwował wieloryby żyjące w Morzu Śródziemnym[23][24].
- breviceps: łac. brevis „krótki”[25]; -ceps „-głowy”, od caput, capitis „głowa”[26].
Kogia krótkogłowa jest gatunkiem kosmopolitycznym występującym w umiarkowanych i tropikalnych wodach Oceanu Atlantyckiego, Spokojnego i Indyjskiego; zapisy wyrzuconych na brzeg osobników koncentrują się wzdłuż wschodnich Stanów Zjednoczonych, Afryki Południowej i Nowej Zelandii oraz, w mniejszym stopniu, na wybrzeżach Francji i Hiszpanii; dokładne rozmieszczenie w morzu nieznane[22].
Długość ciała 270–420 cm; masa ciała 342–680 kg[27]. W dolnej szczęce kogi krótkogłowej jest 12–16 (rzadko 10–11) zębów po każdej stronie, natomiast w górnej szczęce na ogół ich brak[27]. Brzuch ma kremowy, czasem różowawy, tył i boki są niebiesko-szare.
Należy do zwierząt prowadzących samotny tryb życia, czasem widuje się go w grupach do sześciu okazów. Żywi się kałamarnicami i krabami.
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern „najmniejszej troski”)[18].
Martwa kogia,
La Gomera, marzec 2006
Martwa kogia, 2021
Pierwsze użycie obecnej kombinacji nazw.
Niepoprawna późniejsza pisownia Physeter breviceps de Blainville, 1838.
Niepoprawna późniejsza pisownia Euphysetes macleayi Krefft, 1866.
Niepoprawna późniejsza pisownia Euphysetes Grayii Wall, 1851.
Niepoprawna późniejsza pisownia Euphysetes pottsii Haast, 1873.
H.M.D. de Blainville. Sur les Cachalots. „Annales Francaises et Etrangères d’Anatomie et de Physiologie”. 2, s. 337, 1838. (fr.).
А.Г. Томилин: Китообразные. W: В.Г. Гептнер: Звери СССР и прилежащих стран (звери восточной Европы и северной Азии). Cz. 9. Москва: Издательство академии наук СССР, 1957, s. 418. (ros.).
J. Kiszka & G.J.K.& G. Braulik J. Kiszka & G.J.K.& G., Kogia breviceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-30] (ang.).
Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 190. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 130, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Kogia breviceps. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-30].
- J.E. Gray: Catalogue of seals and whales in the British museum. Wyd. 2. London: The Trustees, 1866, s. 1–402. (ang.).
- T.N. Gill. The sperm whales, giant and pygmy. „The American naturalist”. 4, s. 723–743, fig. 164–176, 1871. (ang.).
- Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne: