![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/2017_Dom_przy_ul._Grunwaldzkiej_41_w_G%25C5%2582uszycy_5.jpg/640px-2017_Dom_przy_ul._Grunwaldzkiej_41_w_G%25C5%2582uszycy_5.jpg&w=640&q=50)
Kartusz (ozdoba)
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Kartusz (fr. cartouche) – ozdobne obramowanie tarczy herbowej, emblematu, monogramu, napisu lub malowidła[1], a także motyw ornamentowy w postaci ozdobnej tarczy[2][3].
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/2017_Dom_przy_ul._Grunwaldzkiej_41_w_G%C5%82uszycy_5.jpg/640px-2017_Dom_przy_ul._Grunwaldzkiej_41_w_G%C5%82uszycy_5.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Poznan_Biblioteka_UAM_detal_2.jpg/640px-Poznan_Biblioteka_UAM_detal_2.jpg)
Od XV do XIX wieku stanowił jeden z najpopularniejszych motywów zdobniczych w sztuce[1], głównie w architekturze[3].
Kartusz przybierał różne kształty – początkowo owalny lub sercowaty, później, zwłaszcza w epoce renesansu we Włoszech, zaczął przybierać formy inspirowane wzorami antycznymi[4]. W manieryzmie, baroku i stylu rokkoko najczęściej był prostokątny z dekoracją w postaci ornamentu – wolutowego, zwijano-okuciowego, chrząstkowo-małżowinowego, akantowego, wstęgowo-cęgowego lub roccaille[4]. Bywał flankowany lub podtrzymywany przez putta, zwierzęta, anioły itp.[1][4].
Jako motyw ornamentalny przybierał formę ozdobnej karty z zawiniętymi brzegami[2].
Wykonywany był z kamienia, drewna, metalu, stiuku w różnych technikach[1][4].
Kartusz był stosowany w dekoracji architektonicznej m.in. na elewacjach, umieszczany na nagrobkach, epitafiach, ceramice, wyrobach jubilerskich, medalach, monetach, a także w malarstwie[1].
W epokach późniejszych jego rola stopniowo ograniczyła się do funkcji heraldycznych i symbolicznych[4].