Język scytyjski

Język scytyjski – język z grupy wschodnioirańskiej, używany w starożytności w Scytii (obecnie Ukraina, południowa Rosja i Kazachstan), spokrewniony z językiem sogdyjskim i językiem sakijskim. Po najeździe Hunów zastąpiony przez języki tureckie. Współcześnie jego jedyną pozostałością jest język osetyjski.

Język scytyjski

Obszar	Sarmacja, Królestwo Chotanu, Sistan, Scytia Mniejsza
Liczba mówiących	0 (język wymarły)
Klasyfikacja genetyczna
Języki indoeuropejskie Języki indoirańskie Języki irańskie Języki wschodnioirańskie Języki północno-wschodnioirańskie Języki zachodnioscytyjskie warianty: Język scytyjski, Język alański, Język staroosetyjski
Kody języka
ISO 639-3	xsc
IETF	xsc
Linguist List	xsc, scyt
Dialekty
ISO 639-3: xln – alański ISO 639-3: oos – staroosetyjski
Występowanie
Zasięg języka Scytów i Sarmatów w I wieku p.n.e.
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Bibliografia

Inskrypcja z Saqqez

W miejscowości Saghghez w irańskim Kurdystanie znaleziono inskrypcję sporządzoną po scytyjsku za pomocą hieroglifów hetyckich:

Transliteracja:	pa-tì-na-sa-nà tà-pá wa-s₆-na-m₅ XL was-was-ki XXX ár-s-tí-m₅ ś₃-kar-kar (HA) har-s₆-ta₅ LUGAL | par-tì-ta₅-wa₅ ki-ś₃-a₄-á KUR-u-pa-ti QU-wa-a₅ | i₅-pa-ś₂-a-m₂
Transkrypcja:	patinasana tapa. vasnam: 40 vasaka 30 arzatam šikar. UTA harsta XŠAYAL. | Partitava xšaya DAHYUupati xva|ipašyam
Tłumaczenie:	„Dostarczono posiłek. Wartość: 40 cieląt 30 srebrnych szekli. I był on zaprezentowany królowi. | Król Partitava, pan własności ziemskiej.”

Nazwy miejscowe

Nazwy rzek, takie jak Don, Dniestr, Dniepr i Dunaj w południowo-wschodniej Europie mają najprawdopodobniej scytyjskie pochodzenie (porównaj awestyjskie dānu „woda”, jasyjskie dan „woda" i osetyjskie don „woda").

Dzieje Herodota

Herodot wymienia w swych Dziejach trochę scytyjskich wyrazów:

• Oiorpata „Amazonki” – złożenie wyrazów oior „mężczyzna” (awestyjskie vīra) i pata „zabić" (sanskryckie pātayati „upaść”)
• arimaspoi „jednooki” – złożenie arima „jeden” (osetyjskie ærmæst „tylko”) i spu „oko” (sanskryckie spaś)
• kánnabis – konopie używane przez Scytów^[1]

Herodot wymienia też scytyjskich bogów:

• Papaios – najwyższy bóg panteonu, może z awestyjskiego pā „chronić”
• Api – por. awestyjskie āp „woda”
• Artimpasa – por. osetyjskie art „ogień”
• Goitosyros – por. awestyjskie gaēθa- „zwierzę” + sūra „bogaty”
• Tabiti – por. Tapatī „płonąca” w hinduskiej Mahabharacie, sogdyjskie tābnāk "płonący"^[2]
• Thagimasadas

Przypisy

1. Online Etymology Dictionary. [dostęp 2018-05-23].
2. B. Gharib: Sogdian Dictionary, Sogdian-Persian-English. Teheran, Iran: Farhangan Publications, 1995, s. 383. ISBN 964-5558-06-9.

Encyklopedie internetowe (rodzina językowa):

• PWN: 3973414
• Britannica: topic/Scytho-Sarmatian-language
• БРЭ: 3623372