Józef Żurkowski

Józef Żurkowski (ur. 27 listopada 1880 r. w Zgierzu, zm. ?) – łódzki przemysłowiec żydowskiego pochodzenia, ofiara Holocaustu.

Józef Żurkowski

Data i miejsce urodzenia	27 listopada 1880 Zgierz
Data śmierci	nieustalona
Zawód, zajęcie	żydowski przedsiębiorca, łódzki fabrykant

Życiorys

Urodził się w zamożnej rodzinie kupieckiej. Był synem Moska Łajba i Fajgi z Zajdłerów. Po ukończeniu szkoły średniej studiował w Instytucie Handlowym w Gdańsku. Po studiach przybył do Łodzi. Początkowo pracował w łódzkim przemyśle bawełnianym jako przedstawiciel handlowy różnych firm, a następnie od 1904 r. w wielkim domu handlowym Markusa Silbersteina. W 1910 r. założył przy ul. Nowocegielnianej (obecnie ul. S. Więckowskiego) 13/15 fabrykę nici, z upływem czasu wyposażoną w pełny park maszynowy, w latach 30. XX w. zatrudniającą 40 robotników. W 1927 r. otworzył szlichtownię, czyli wytwórnię kleju tkackiego do produkcji błyszczków i brokatu. Fabrykę nici fantazyjnych Żurkowskiego zaliczano w okresie międzywojennym do największych tego typu przedsiębiorstw w Łodzi.

Reklama fabryki Józefa Żurkowskiego z 1928 r.

Mieszkał przy ul. Podleśnej (obecnie ul. Marii Skłodowskiej-Curie) 18^[1].

W 1911 r. ożenił się z Chaną (ur. 15 stycznia 1887 r. w Będzinie), córką Mendla Pinczewskiego i Rywki z Potoków. Mieli dzieci: Marię (ur. 19 lutego 1913 r. w Łodzi) i Maurycego (ur. 18 listopada 1923 r. w Łodzi). Ich losy nie są znane.

Działalność polityczna, społeczna i filantropijna

Od 1904 r. należał do Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy, brał udział w pracy konspiracyjnej, ale zagrożony aresztowaniem przez carską ochranę wyjechał na pewien czas z Łodzi, a później wyco­fał się całkowicie z udziału w życiu par­tyjnym.

Był członkiem zarządu Związku Majstrów Tekstylnych i ławnikiem w sądzie powiatowym.

Współpracował z towarzystwem „Linas Hacedek” (hebr. „Uczciwy nocleg”), był sekretarzem Łódzkiego Żydowskiego Towarzystwa Opieki nad Starcami.

W czasie II wojny światowej

Po rozpętaniu II wojny światowej i napaści na Polskę a potem zajęciu Łodzi 8 września 1939 r., hitlerowcy w lutym 1940 r. w najbiedniejszej dzielnicy Łodzi – Bałuty urządzili getto, definitywnie zamknięte 30 kwietnia 1940, w którym zamknięto około 140 000 Żydów z Łodzi i okolicznych miast. Jako mieszkaniec przedwojennej Łodzi został w nim również zamknięty wraz z rodziną. Jego pierwszy adres to ul. Urzędnicza 11, a następnie ul. Franciszkańska 100. Getto było ogromnym obozem przymusowej pracy ale i eksterminacji. Był tam kierownikiem administracyjnym I Wydziału Obuwia Domowego.

Data i miejsce śmierci nieznane.

Przypisy

1. Księga adresowa miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego (…). Rocznik 1937-1939, Zarząd Miejski w Łodzi, Łódź 1937 (?), strona 488 Dział II Wykaz mieszkańców m. Łodzi (tu jako przem.)

Bibliografia

• Andrzej Kempa, Marek Szukalak Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom I A-Z, Łódź 2001, Oficyna Bibliofilów, s. 157, ISBN 83-87522-47-3,
• WiesławW. Puś WiesławW., Żydzi w Łodzi w latach zaborów 1793-1914, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2001, ISBN 83-7171-411-4, OCLC 830273491. Brak numerów stron w książce
• Dzieje Żydów w Łodzi 1820-1944. Wybrane problemy. Pod redakcją Wiesława Pusia i Stanisława Liszewskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1991, ISBN 83-7016-571-0.