Jaskółka czerwonomorska

Jaskółka czerwonomorska^[3] (Petrochelidon perdita) – gatunek małego ptaka z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae), znany z jednego okazu – martwego ptaka znalezionego w Port Sudan nad Morzem Czerwonym.

Jaskółka czerwonomorska

Petrochelidon perdita[1]
(Fry & D. A. Smith, 1985)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	jaskółkowate
Podrodzina	jaskółki
Rodzaj	Petrochelidon
Gatunek	jaskółka czerwonomorska
Synonimy
Hirundo perdita Fry & D. A. Smith, 1985
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
brak danych

Taksonomia

Holotyp, a zarazem jedyny znany okaz, to ptak znaleziony martwy 9 maja 1984 obok latarni morskiej w Port Sudan (Sanganeb Light House) znajdującej się na koralowej wysepce. Po dwóch dniach silnych, północnych wiatrów D. A. Smith szukał w zakamarkach latarni pochowanych drobnych ptaków. Znalazł truchło jaskółki nieznanego gatunku po rozpoczęciu rozkładu – pióra stawały się już luźno osadzone. Ptak prawdopodobnie uderzył w któryś z elementów laterny i spadł 40 m. Początkowo autor uznał go za przedstawiciela podgatunku jaskółki towarzyskiej (Petrochelidon spilodera) lub przedstawiciela gatunku tworzącego nadgatunek z wymienionym. Ze względu na różnice w upierzeniu holotyp został zaklasyfikowany jako reprezentujący nowy gatunek. Autorzy opisu nadali mu nazwę Hirundo perdita^[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza go w rodzaju Petrochelidon^[5]; klasyfikacja niejasna^[6].

Holotyp, jedynie skrzydła i ogon, przekazano do Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, gdzie otrzymał numer 1984.5.1^[4].

Opis holotypu

Czoło, kantarek, wierzch głowy, kark, boki szyi i grzbietu porastają pióra ciemnobrązowe lub czarnobrązowe, opalizujące metalicznie, ciemnoniebiesko. Połysk zdaje się być najmocniejszy na grzbiecie (być może w wyniku kąta padania światła na zdjęciu). Nasada niższej części szyi i grzbiet białe lub brudnobiałe. Barkówki, lotki III rzędu i sterówki ciemnobrązowe, z niebieskim połyskiem (z wyjątkiem wewnętrznych chorągiewek sterówek). Kuper ciemnoszary, pióra z białymi nasadami i krawędziami. Pokrywy nadogonowe ciemnobrązowe, połyskliwe, jedno pióro w dobrym stanie miało niebieskawy połysk. Pokrywy nadogonowe leżące bardziej z boku wyróżniają się zniszczonymi, białymi krawędziami, podobne jak na piórach kupra. Skrzydła ciemnobrązowe lub czarniawobrązowe. Końcówki wewnętrznych pokryw skrzydłowych większych i zewnętrznych pokryw skrzydłowych mniejszych są nieco jaśniejsze, co nadaje okolicy nadgarstka lekko cętkowany wygląd. Jedna z wewnętrznych pokryw skrzydłowych ma intensywny, niebieski połysk. Na brodzie słabo widoczna plamka o wymiarach około 3–4 (wysokość) na 9 mm (szerokość) z kilkoma płowymi piórkami u nasady. Gardło i górna część piersi niebieskoczarne, większość piór ma delikatne jasnoszare lub niebieskoszare krawędzie. Najniżej osadzone pióra w górnej części piersi cechują szerokie płowe i płowoszare krawędzie. Niższa część piersi i brzuch czysto białe, wyraźnie oddzielone od górnej części piersi około milimetrową, płową linią. Okolice kloaki szare z pomarańczowym nalotem. Bliższe brzuchowi pokrywy podogonowe jasne, płowoszare, dalsze od brzucha i te leżące po bokach czarne, połyskliwe lub niebieskoczarne z jasnoszarymi, płowopomarańczowymi lub płowoszarymi końcówkami szerokimi na około 6 mm. Pokrywy podskrzydłowe w większości białe. Najbliższe zgięciu skrzydła pióra pod skrzydłem pomarańczowe, bardzo jasne. Lotki i sterówki od spodu zdają się być ciemne, szarobrązowe, z szarym lub srebrzystym połyskiem. Dziób, nogi i pazury czarne^[4].

Długość skrzydła: 114 i 115 mm. Formuła skrzydłowa: p9>p8>p7>p6>p5>p4>p3>p2>p1>p10. Lotka p10 jest krótsza od p9 o 78 mm. Środkowe sterówki mają długość 57 mm, a zewnętrzne – 59 mm. Ogon prostokątny (nie wcięty)^[4].

Status

Jaskółka czerwonomorska ma według IUCN status „niedostateczne dane” (DD, Data Deficient). Możliwe, że występuje na górzystych obszarach u wybrzeża Morza Czerwonego w Sudanie lub Erytrei (przed odkryciem holotypu widziano dwie jaskółki o jasnych kuprach lecące w kierunku Dżeddy). Nieokreślone jaskółki widziano w okolicy jeziora Langano (ok. 20 ptaków) i w Parku Narodowym Auasz (ok. 3–8 ptaków) w Etiopii. Mogły to być jaskółki czerwonomorskie lub, co jest bardziej prawdopodobne, ptaki reprezentujące nieopisany dotąd takson^[7].

Przypisy

1. Petrochelidon perdita, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
2. Petrochelidon perdita, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
3. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Hirundininae Rafinesque, 1815 - jaskółki (wersja: 2020-09-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-02].
4. C. H. Fry & D A. Smith. A new swallow from the Red Sea. „Ibis”. 127, s. 1–6, 1985. DOI: 10.1111/j.1474-919X.1985.tb05032.x.
5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Swallows. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-02]. (ang.).
6. Turner, A. & Sharpe, C.J.: Red Sea Swallow (Petrochelidon perdita). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (3 lipca 2016)].
7. Red Sea Swallow Hirundo perdita. BirdLife International. [dostęp 2016-07-03].

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie holotypu

Identyfikatory zewnętrzne (takson):

• GBIF: 6094965
• identyfikator iNaturalist: 144801
• ITIS: 916682
• CoL: 4FDYT