Ideologia języka standardowego
zespół postaw językowych / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Ideologia języka standardowego?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Ideologia języka standardowego, standardyzm językowy[1] (ang. standard language ideology, linguistic standardism[1]) – zespół postaw językowych będących wynikiem procesów standaryzacji językowej w nowoczesnych społeczeństwach. Ich trzon tworzą z jednej strony powszechne (często wyidealizowane) koncepcje poprawności językowej, z drugiej – przekonanie o istnieniu jednej, „najlepszej” odmiany języka – języka standardowego, oraz krytyczny stosunek do form od niej odrębnych[2][3][4]. Ideologia języka standardowego podkreśla słuszność normalizacji językowej, często wiążąc to z pewnym imperatywem moralnym, nakazującym stosowanie jednolitego kodu językowego we wszystkich sytuacjach społecznych[5]. Termin „ideologia języka standardowego” został wprowadzony do socjolingwistyki przez amerykańskich językoznawców Lesley i Jamesa Milroyów[2]
Założeniami ideologii języka standardowego kierują się użytkownicy języków, które przeszły proces standaryzacji (są to np. angielski czy japoński), w odróżnieniu od osób władających językami nieustandaryzowanymi, do których należą m.in. liczne języki australijskie i afrykańskie[6]. Ideologia ta staje się przedmiotem krytyki ze względu na dostrzegany w niej konserwatyzm i elitaryzm, związek z puryzmem językowym oraz uniwersalistyczne przypisywanie wartości różnym cechom i stylom językowym[7], przy propagowaniu oficjalnego standardu językowego jako wyższej formy języka (nie zaś np. jako pomocniczego środka komunikacji)[8]. Ponadto, poprzez koncentrację na dialekcie standardowym i narzucanie czarno-białej koncepcji poprawności językowej, ideologia języka standardowego ma budować zniekształcony obraz języka i jego wariantywnej natury. Zdaniem socjolingwistów prowadzi ona bowiem do marginalizacji różnych odmian języka – dialektów lokalnych czy też języka potocznego[9] .
W socjolingwistyce ideologia języka standardowego jest wymieniana wśród najbardziej upowszechnionych ideologii językowych, obok ideologii monoglosji[10].