Idaho
stan w Stanach Zjednoczonych Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Idaho (ⓘwymowa:/ˈaɪdəhoʊ/) – stan na północnym zachodzie Stanów Zjednoczonych. Na zachodzie graniczy z Waszyngtonem i Oregonem, na południu z Nevadą i Utah, na wschodzie z Wyoming i Montaną, a na północy z Kanadą. Obszar północnej i środkowej części stanu jest górzysty (Góry Skaliste). Na południu występują równiny (dolina rzeki Snake).
| stan | |||||
| 43. stan od 3 lipca 1890 | |||||
 Farma wiatrowa w hrabstwie Bonneville | |||||
| |||||
| Dewiza: Esto perpetua | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Kod ISO 3166-2 |
US-ID | ||||
| Gubernator |
Brad Little (R) | ||||
| Powierzchnia |
216 443 km²[1] | ||||
| Populacja (2017) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
6,04 os./km² | ||||
| Strefa czasowa | |||||
| Języki urzędowe | |||||
Położenie na mapie USA | |||||
| Strona internetowa | |||||
- 1805 – Meriwether Lewis i William Clark prowadzili przez terytorium wojskową ekspedycję w celu odkrycia drogi do Oceanu Spokojnego.
- 1860 – Na teren Idaho dotarli mormoni i założyli pierwszą stałą osadę, Franklin.
- 1863 – Idaho otrzymało status terytorium.
- 1876–1877 – Toczyły się walki z Indianami.
- 3 lipca 1890 – Idaho zostało przyjęte do Unii (jako 43. stan).
Znaczna część stanu Idaho jest górzysta[3]. Najwyższym szczytem jest Borah Peak[4]. Panuje tam klimat kontynentalny z wpływami morskiego. Głównymi rzekami są Snake, Clearwater oraz Salmon. Na terenie Idaho znajduje się 29 parków stanowych.
W skład stanu wchodzi 45 hrabstw, z których największym jest Owyhee.
Miasta
Największe miasta w stanie Idaho, powyżej 35 000 mieszkańców (2021)[5]
Na terenie stanu Idaho znajduje się 200 miast (city), w tym trzy o liczbie ludności przekraczającej 100 000, 25 powyżej 10 000 mieszkańców, a 83 powyżej 1000 mieszkańców (2021 r.)[5].
Lista miast zamieszkanych przez 1000 lub więcej osób (2021 r.)[5]:
- Boise (237 446)
- Meridian (125 963)
- Nampa (106 186)
- Idaho Falls (66 898)
- Caldwell (63 629)
- Pocatello (57 092)
- Coeur d’Alene (55 904)
- Twin Falls (53 213)
- Post Falls (42 610)
- Rexburg (35 300)
- Lewiston (34 447)
- Eagle (32 100)
- Kuna (26 673)
- Moscow (25 850)
- Ammon (18 673)
- Mountain Home (16 235)
- Hayden (16 194)
- Chubbuck (15 842)
- Star (12 912)
- Jerome (12 555)
- Blackfoot (12 332)
- Garden City (12 288)
- Burley (11 863)
- Rathdrum (10 223)
- Middleton (10 169)
- Hailey (9463)
- Sandpoint (9003)
- Payette (8415)
- Emmett (7819)
- Fruitland (6454)
- Rupert (6099)
- Weiser (5810)
- Preston (5771)
- Rigby (5241)
- Shelley (5032)
- Kimberly (4824)
- Buhl (4654)
- American Falls (4610)
- McCall (3844)
- St. Anthony (3752)
- Gooding (3713)
- Heyburn (3692)
- Ketchum (3588)
- Grangeville (3431)
- Orofino (3275)
- Salmon (3190)
- Soda Springs (3118)
- Homedale (2996)
- Wendell (2926)
- Iona (2885)
- Filer (2824)
- Montpelier (2669)
- Sugar City (2616)
- Bellevue (2568)
- Bonners Ferry (2561)
- Dalton Gardens (2556)
- Spirit Lake (2462)
- St. Maries (2423)
- Kellogg (2374)
- Malad City (2303)
- Victor (2236)
- Driggs (2139)
- Parma (2114)
- Sun Valley (1814)
- Aberdeen (1797)
- Priest River (1742)
- Pinehurst (1729)
- Shoshone (1678)
- Wilder (1656)
- Osburn (1625)
- New Plymouth (1535)
- Ponderay (1470)
- Paul (1441)
- Glenns Ferry (1295)
- Marsing (1263)
- Ucon (1216)
- Kamiah (1204)
- Lapwai (1185)
- Hansen (1105)
- Franklin (1062)
- Plummer (1048)
- Genesee (1044)
- Kootenai (1002)
Spis ludności z roku 2010 stwierdza, że stan Idaho liczy 1 567 582 mieszkańców, co oznacza wzrost o 273 629 (21,1%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 6,8% populacji, 25,8% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 15,4% to osoby mające 65 i więcej lat. 49,9% ludności stanu stanowią kobiety[6].
Według danych z 2018 roku Idaho ma jeden z najwyższych przyrostów naturalnych (2,1%) wśród stanów USA[7].
Język
Najpowszechniej używanymi językami są[8]:
- język angielski – 89,71%
- język hiszpański – 7,65%
- język niemiecki – 0,37%.
Rasy i pochodzenie
Według spisu z 2010 roku, 93,2% mieszkańców stanowiła ludność biała (82% bez Latynosów), 2,4% miało rasę mieszaną, 1,7% to rdzenna ludność Ameryki, 1,5% to Azjaci, 0,9% to Afroamerykanie, 0,2% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 12,5% ludności stanu[6].
Największe grupy stanowią osoby pochodzenia niemieckiego (20,5%), angielskiego (17,4%), irlandzkiego (10,9%), meksykańskiego (10,6%), amerykańskiego (9,8%) i szkockiego (5,5%). Obecne są także duże grupy osób pochodzenia francuskiego, szwedzkiego, norweskiego, włoskiego, holenderskiego, duńskiego, walijskiego i polskiego[9][10].
Religia
Dane z 2014[11]:
- protestanci – 37% (głównie: baptyści, bezdenominacyjni, uświęceniowcy, zielonoświątkowcy, campbellici, metodyści, luteranie, kalwini i adwentyści dnia siódmego)
- brak religii – 27% (w tym: 3% agnostycy i 2% ateiści)
- mormoni – 19%
- katolicy – 10%
- inne religie – 7% (w tym: świadkowie Jehowy, buddyści, muzułmanie, hindusi, prawosławni, bahaici, unitarianie i żydzi[12]).
- główne uprawy: ziemniaki, groch, buraki cukrowe, lucerna, pszenica, jęczmień, cebula, kukurydza
- hodowla bydła i owiec
- przemysł: spożywczy, chemiczny, hutniczy, maszynowy, wydobywczy (rudy cynku i ołowiu, srebro)
- Albertson College of Idaho
- Boise State University
- Brigham Young University-Idaho
- Idaho State University
- Lewis-Clark State College
- Northwest Nazarene University
- University of Idaho
- North Idaho College
- College of Southern Idaho
- New Saint Andrews College
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
